Dry Cleaning in de Botanique: nonsens is niet betekenisloos

Met zijn langspeeldebuut New Long Leg maakte het Zuid-Londense Dry Cleaning één van de meest intrigerende rockplaten van het afgelopen jaar. Toch wist de groep op het podium van de Botanique niet geheel te overtuigen. En dat lag minder aan de muzikanten dan aan de ingedommelde geluidsman.

Groot-Brittannië is dezer dagen weer het epicentrum van avontuurlijke gitaarmuziek. De renaissance werd ingeluid door bands als black MIDI, Squid en Black Country, New Road, maar ook Dry Cleaning hoort thuis in het rijtje van veelbelovende nieuwkomers. Het kwartet speelt een complexe maar zinnenprikkelende vorm van postpunk die aansluit bij die van voorgangers als The Raincoats, Gang of Four, The Smiths of Joy Division en is zo rijk aan schroeiende riffs en catchy motiefjes dat de nummers ook in hun instrumentale vorm moeiteloos overeind zouden blijven.

Het geheime wapen van Dry Cleaning is echter frontvrouw Florence Shaw, een dame die voordien vooral actief was in de beeldende kunsten en pas na herhaald aandringen bij het gezelschap terechtkwam. Shaw is veeleer een spoken word-artieste dan een zangeres, maar de even droge als sensuele manier waarop ze haar surrealistische teksten declameert, geeft de muziek van haar kompanen een uniek karakter.

Op het eerste gehoor valt aan Shaws verhalen geen touw vast te knopen. Het zijn associatieve gedachtestromen, waarin toevallig opgevangen conversatieflarden, krantenkoppen, reclameslogans, verdwaalde televisiebeelden, werkaanbiedingen en fragmenten uit reisbrochures, gebruiksaanwijzingen of haar eigen dagboeken schijnbaar willekeurig aan elkaar zijn gelast. De vertelster bedient zich van de cut-uptechniek van een dadaïstische dichter als Tristan Tzara: zodra je de dingen uit hun vertrouwde context licht, krijgen ze iets bevreemdends en worden het metaforen voor iets anders.

Smaakpapillen

Zo put ze een diepere betekenis uit het alledaagse of nonsensicale en weet ze het hoogdravende als ridicuul te ontmaskeren. Ze schrijft uit het standpunt van een sociale wetenschapper, goochelt met wisselende vertelperspectieven en laat zintuiglijke herinneringen en bizarre observaties op elkaar inwerken. Haar teksten zeggen dus zowel iets over haar eigen leefwereld als over de huidige samenleving.

Als Florence Shaw al één manifest onderschrijft, is het: neem jezelf niet al te ernstig. Zo kun je bij het horen van haar romantische statements een glimlach niet onderdrukken. De nummers van Dry Cleaning zijn als bevreemdende zwart-witfoto’s, maar zitten ook bomvol verwijzingen naar eten, van Twix-repen en chocoladekoekjes tot roomsoezen, van dumplings en sushi tot geroosterde aardappelen, van noten tot bessen en van pasta tot pizza. Het lijkt wel alsof de frontvrouw van Dry Cleaning de werkelijkheid ervaart via haar smaakpapillen.

Op het podium maakte Florence Shaw een statische indruk: ze stond onbeweeglijk achter de microfoon en leek in een wereld te zijn beland waar ze niet echt thuishoorde. Het gaf haar een heel apart soort uitstraling. Op het vorig jaar verschenen New Long Leg zorgde producer John Parish er nog voor dat Shaws recitaties organisch met de muziek van haar makkers verweven raakten. Maar in de Botanique werden ze voortdurend overstemd door de herrie van de band, waardoor een essentieel ingrediënt van de muziek de mist in ging. Zeker, gitarist Tom Dowse, bassist Lewis Maynard en drummer Nick Buxton zetten hun beste beentje voor en kwamen energiek en bevlogen voor de dag, maar de onevenwichtige geluidsbalans deed je als toeschouwer méér dan eens knarsetanden van frustratie en ergernis.

Beltonen

Dowse kneep iedere noot uit zijn gitaar alsof zijn leven ervan afhing, terwijl Maynard met zijn inventieve, naar Black Sabbath verwijzende baswerk zijn eigen melodieën creëerde. Het potige Unsmart Lady zorgde al vroeg in de set voor opwinding en ook Strong Feelings en instant classics als New Long Leg en Scratchcard Lanyard, waarin de gitarist een bom onder de song legde op precies dezelfde subversieve manier als Jonny Greenwood dat soms bij Radiohead doet, werden op enthousiast herkenningsgejoel onthaald. Dat Florence Shaw gezegend is met een niet bepaald alledaags gevoel voor humor, bleek onder meer uit Her Hippo (‘The last thing I looked at in this hand mirror / Was a human arsehole’) en het als bis opgespaarde Conversation, waarin ze niet alleen een fake telefoongesprek voerde, maar ook verscheidene beltonen imiteerde.

Jawel, Dry Cleaning greep in Brussel enkele keren terug op zijn twee uitstekende ep’s uit 2019, Sweet Princess en Boundary Road Snacks and Drinks. Zo was Sit Down Meal de enige song van de avond waarin even écht werd gezongen. Ook Viking Hair, aangedreven door een vervaarlijk zigzaggende gitaar, Traditional Fish en het op het scherp van de snee balancerende Magic of Meghan (geschreven toen bleek dat Florence Shaw toevallig haar relatie afbrak op de dag dat de Britse prins Harry zijn verloving met Meghan Markle aankondigde) werden met de nodige power de zaal in geslingerd. In het vorig jaar als single verschenen Tony Speaks! trok dan weer de ritmesectie alle aandacht naar zich toe. De fuzzbaslijn van Lewis Maynard was zelfs zo stevig dat je er met gemak een volwassen walvis mee kon optakelen.

Dry Cleaning had dus alles in huis om er in de Botanique een onvergetelijk concert van te maken en liet af en toe een glimp zien van hoe briljant het geweest had kunnen zijn. Als het kwartet volgende keer iemand aan de mengtafel zet met iets meer kennis van zaken, halen we met plezier zeker die vierde ster uit de kast.