‘Do I Wanna Know?’ 10 jaar Arctic Monkeys in 10 weetjes

Precies tien jaar geleden brachten Alex Turner en zijn Arctic Monkeys ‘Whatever People Say I Am, That’s What I’m Not’ uit, dat meteen het snelst verkopende debuut ooit in de UK werd. Tien weetjes over tien jaar Arctic Monkeys.

Arctic Monkeys is een modern kerstmirakel

Ook al zou het debuutalbum van Arctic Monkeys pas een een paar jaar later in de winkels liggen, het verhaal van de Britse indierockband begint op 25 december 2001. ‘We kregen allemaal gitaren voor Kerstmis,’ aldus Alex Turner in een interview met de BBC, ‘en begonnen in de zomer in mijn garage te spelen. We oefenden daar een beetje voor ongeveer een jaar.’

Roken wordt (niet) gepromoot

‘Whatever People Say I Am, That’s What I’m Not’ blijkt een schot in de roos. Van de eerste Arctic Monkeys-plaat worden in het Verenigd Koninkrijk meer dan 363.000 exemplaren verkocht tijdens de eerste week. Hiermee behaalt de band het record van het snelst verkopende debuut. Niet iedereen is echter fan: een Schotse gezondheidsorganisatie dient een klacht in omdat de foto op de albumcover de indruk zou geven dat roken oké is. ‘Je kan op het beeld zien dat het roken hem niet veel goed doet’, werpt een woordvoerder van de band tegen.

De groepsleden zijn belezen

Voor de titel van het album haalde de band een zin uit Alan Sillitoes roman ‘Saturday Night and Sunday Morning’ – in 1960 ook verfilmd door Karel Reisz -, die het verhaal vertelt van een jonge ‘working class rebel’ in de jaren vijftig. Arctic Monkeys-drummer Matt Helders liet weten dat Sillitoe het album goed vond en vereerd was dat de band iets uit zijn werk gebruikt had. Alex Turner en co. zijn overigens niet de enigen die zich lieten inspireren door de roman: The Smiths (‘There Is A Light That Never Goes Out’) en The Kinks (‘Where Are They Now’) gingen hen voor.

Ze zijn fan van fantasy

Niet enkel boeken inspireren de Monkeys, Turner en de zijnen blijken ook fans van de bekende fantasyfilm ‘The Wizard of Oz’ te zijn. ‘Dorothy was right though’, zo eert Turner de kleine Amerikaanse heldin uit Kansas op het einde van ‘Old Yellow Bricks’, uit hun tweede album ‘Favourite Worst Nighmare’. Bovendien verkleedden de bandleden zich als ‘Wizard of Oz’-personages in een bedankingsfilmpje voor de Brit Awards van 2007.

Ze pikten uit poëzie

Voor ‘I Wanna Be Yours’ haalde Alex Turner de mosterd bij punkpoëet John Cooper Clarke. Zijn gelijknamige gedicht uit 1982 werd door Arctic Monkeys op muziek gezet. Eerder sierde ook ‘Out of Control Fairground’, een ander gedicht van Clarke, de binnenkant van de single ‘Fluorescent Adolescent’ (2007).

Gebedjes van Duran Duran

Ook collega-artiesten hebben hun aandeel in het oeuvre van Arctic Monkeys. De Britse popband Duran Duran droeg onbewust bij aan successingle ‘I Bet You Look Good On The Dancefloor’, met daarin de zinsnede ‘Your name isn’t Rio, but I don’t care for sand’, die losjes gebaseerd werd op de lyrics van Duran Durans ‘Rio’. Ook de song ‘Teddy Picker’ bevat een referentie naar de groep: ‘I don’t want your prayer, save it for the morning after’ verwijst naar ‘Save A Prayer’.

De band inspireert filmmakers

De groep is ook zelf een muze voor andere artiesten. ‘When The Sun Goes Down’, een nummer over prostitutie in Arctic Monkeys’ thuisstad Sheffield, inspireerde Paul Fraser voor zijn awardwinnende kortfilm ‘Scummy Man’. Frasers film vertelt hetzelfde verhaal en de titel is gebaseerd op een stuk tekst uit ‘When The Sun Goes Down’.

Alex Turner is de Murakami van de muziek

Zanger Alex Turner heeft behalve songteksten ook een kortverhaal geschreven, ‘A Choice of Three’. Op ‘Late Night Tales’, een compilatiealbum met de favoriete nummers van drummer Matt Helders, leest Turner dat verhaal voor in spoken wordvorm. ‘Yorkshire’s antwoord op Haruki Murakami’, schreef The Guardian daarover.

Turner heeft het kapsel van The King

Behalve schrijven excelleert Alex Turner ook in zijn stijl. Door de jaren heen veranderden de Monkeys van braaf ogende schooljongens tot de rocksterren die ze vandaag zijn. Over zijn bekende kuif vertelde Turner het volgende: ‘De jongens hadden allemaal kort haar en ik dacht: hoe kan ik daar bovenuit steken? Ik ben tenslotte de zanger, you’ve gotta be a dick sometimes.‘ Na het zien van een foto van Elvis en zijn befaamde krul, besloot Turner zich dezelfde haarsnit aan te meten.

Er is leven naast Arctic Monkeys

Turner houdt er samen met Miles Kane een andere bekende band op na, The Last Shadow Puppets, waarvan op 1 april een tweede album verschijnt. Bovendien leverde hij in 2011 solosongs voor de soundtrack van Richard Ayoades debuutfilm ‘Submarine’. Matt Helders is behalve drummer bij de Monkeys ook dj en producer, en lid van de politieke rock- en hiphopband Mongrel. Binnenkort is hij te horen op de door Josh Homme geproducete nieuwe plaat van Iggy Pop, en sinds 2007 heeft hij zijn eigen kledinglijn. Ondanks het succes van Arctic Monkeys, hield gitarist Jamie Cook zijn dagdagelijkse job – hij werkte in de bouwsector – vol tot 2006. Ooit vloog hij zelfs tijdens een uitverkochte tournee over en weer om tegels te leggen. Cook speelt ook nog voetbal bij de lokale club Packhorse FC.

Jorik Leemans