De Zwartste Lijst: 40 jaar new wave in 40 onmisbare nummers

Dit weekend viert het festival Sinner’s Day de veertigste verjaardag van de new wave. Met muzikanten, kenners en fans rakelen we de strafste songs en verhalen uit die donkere tachtiger jaren nog eens op. ‘Het was met builen, bloed en schrammen, maar dat kon toen gewoon.’

Juich, treur in een hoek en blaas de gitzwarte kaarsjes uit, want de new wave is veertig geworden in 2018. Althans, dat is wat Sinner’s Day, het new wave- en punkfestival in Genk, zaterdag viert. Maar waar een verjaardag is, moet ook een geboortedatum zijn, en die is niet zo gemakkelijk te bepalen voor het genre dat de Nederlandstalig Wikipedia gemakshalve definieert als ‘ongeveer elke vorm van moeilijk te classificeren popmuziek uit de periode 1977-1988’.

Sinner’s Day baseert zich volgens persverantwoordelijke David Dalemans op de Gang of Four en The Cure, twee iconische groepen die dit jaar allebei veertig kaarsjes uitblazen. Dat de troepen van Robert Smith vóór hun eerste concert als The Cure al twee jaar onder andere namen optraden, maakt de zaak wat moeilijker. Bovendien zijn niet alle fans ervan overtuigd dat de nieuwe golf bij The Cure is begonnen. Wie op gespecialiseerde fora zoekt naar de eerste new wave-artiest, -song of -plaat, leest argumenten voor het titelloze debuut van The Clash (1977) en The Idiot van Iggy Pop (1977), maar ook voor het vroege werk van Devo (bijvoorbeeld het nummer Mongoloid uit 1976) en zelfs Horses van Patti Smith (1975).

Zelfs connaisseurs en artiesten die de hoogdagen van de new wave vanop de eerste rij hebben beleefd, worstelen met het etiket. ‘Ik heb die periode zeer bewust meegemaakt, en in het begin werden ook artiesten als Elvis Costello, Joe Jackson, Mink DeVille, Graham Parker en zelfs Blondie tot die lichting gerekend’, zegt Knack Focus-muziekrecensent Dirk Steenhaut. Verschillende leden van ons panel stippen ook de dunne grens tussen postpunk en new wave aan.

Het maakt de samenstelling van een eigenzinnige new wave-top 40 er niet simpeler op. Uiteindelijk kozen we ervoor om een select groepje muzikanten, fans en kenners te vragen naar een lijstje met hun ultieme new wave-nummers, met speciale aandacht voor de Belgische scene en nummers die niet al te vaak voorkomen in dit soort lijstjes. Onder anderen Willy Dirkx, gitarist van De Brassers, drummer Klaas Hoogerwaard van Siglo XX en Pieter Eykens van het Belgische new wave-label Onderstroom Records hielpen ons uit de nood.

Dat we heel wat nummers van The Cure, Bauhaus en andere Joy Divisions binnenkregen, verbaast u wellicht niet, maar tot onze vreugde kregen we ook een pak verrassingen binnen, van Belgian Asocality’s Boerderie over My Way in de versie van Sid Vicious tot zelfs dEUS’ Suds and Soda. ‘Misschien niet echt new wave, maar het ademt wel die sfeer uit’, verdedigt Klaas Hoogerwaard van Siglo XX zijn keuze.

De lijst hieronder, alfabetisch gerangschikt is met andere woorden niet exhaustief en voor stevige discussie vatbaar, maar wil wel een staalkaart zijn van wat er de afgelopen vier decennia heeft bewogen in en rond de new wave, in ons land en ver daarbuiten.

Achter elke songtitel vindt u een link naar de YouTube-video. Als we van dezelfde artiest meerdere nummers binnengekregen, hebben we die onderaan het tekstblokje toegevoegd. Hieronder vindt u ook de hele lijst, aangevuld met andere inzendingen van onze kenners, als Spotify-playlist.

1000 Ohm – A.G.N.E.S.

Stephen en David Dewaele namen dit staaltje ijskoude darkwave uit België op in de soundtrack van Steve + Sky, het debuut van Felix Van Groeningen. ‘Een cultklassieker in de internationale scene, alleen spijtig dat het bij die ene hit gebleven is’, vindt new wave-dj Filip Poffé, alias DJ Wildhoney.

4 BE 2 – All The Lads

‘Een onvervalste dansklassieker in de Hasseltse scene’, weet Remo Perrotti, die met zijn groep O Veux Sinner’s Day opent en verder een hand heeft in zowat alle Limburgse new wave. ‘Dat je invloeden van PiL hoort, mag geen wonder heten: de plaat werd geproducet door John Lydon, zanger van PiL en van The Sex Pistols.’

AA – Suicide Fever

Perrotti was als drummer ook betrokken bij dit maffe verhaal. In het kort: vier Limburgers bedenken een bandnaam om als eerste in de alfabetisch gesorteerde platenbakken te zitten en proberen na één repetitie een plaatje te releasen. Ze speelden amper vijf optredens, waarvan eentje in het voorprogramma van The Fall. ‘Suicide Fever gaat over de uitbater van het eerste new wave-café in Hasselt, die zich van het leven heeft beroofd’, vertelt Perrotti.

Anne Clark – Our Darkness

Samen met Front 242 de enige artiest die deze lijst en The Greatest Switch van Studio Brussel met elkaar gemeen hebben. Vinylverzamelaars die hun collectie op genre rangschikken, zitten met nummers als Our Darkness, ooit gesampeld door Benny Benassi, in dubio: is het new wave, electronic body music of toch al proto-house?

Van dezelfde artiest: Sleeper in Metropolis

Bauhaus – Bela Lugosi’s Dead

‘Typische goth rock: donker, open, scherp en repetitief’, vat Perrotti het nummer samen. ‘Een lang uitgesponnen nummer, ideaal om heerlijk in mezelf te dansen. De bekende vampier op de hoes maakt het plaatje compleet.’

Van dezelfde artiest: She’s In Parties

Bernthøler – My Suitor

Wie een paar nummers van de Brusselse band achter elkaar beluistert, kent meteen het grootste probleem van de groep: ze was te wispelturig. ‘Het kwartet implodeerde voor het zich echt kon bewijzen’, schreef Knack Focus-recensent Dirk Steenhaut op de VRT-cultuurwebsite Cobra. Maar één cultklassieker heeft Bernthøler ons toch geschonken.

Cabaret Voltaire – Nag Nag Nag

‘De sound van Cabaret Voltaire – tussen postpunk en industrial – paste goed bij hun thuisbasis, de industriestad Sheffield’, vindt Willy Dirkx, gitarist van The Brassers. ‘Een beetje zoals de doom het goed deed in Limburg.’

David Bowie – Ashes To Ashes

Een buitenbeentje, beseft ook DJ Wildhoney. ‘Maar speel dit op een new wave-fuif en de dansvloer loopt vol, hoor. Trouwens, in de videoclip speelt ook Steve Strange mee, als frontman van het Londense Visage ook een belangrijke figuur in de new wave. Hij is een van de mannen in het zwart op het strand.’

De Brassers – Kontrole

‘Iedereen associeert ons met En toen was er niets meer, maar dit liedje vind ik minstens even goed’, verdedigt Willy Dirkx zijn keuze. ‘In 1980 maakten we ons in deze song al druk over de controlemaatschappij, met al die bewakingscamera’s, politiecontroles en dossiers die over mensen werden opgesteld. Vandaag spelen we het nog steeds en kan ik alleen maar vaststellen dat we gelijk hebben gekregen.’

Van dezelfde artiest: En toen was er niets meer

De Kommeniste – Telefoon

De Antwerpse band met wijlen De Morgen-medewerker Marc Meulemans in de rangen deed alles om maar niet commercieel te zijn. Ze namen een groepsnaam die in die tijd afstootte, schreven die opzettelijk verkeerd en lieten hun debuut-LP op duizend exemplaren drukken die elk een andere titel hadden. ‘De mijne heet Staal zonder waarde’, lacht Pieter Eykens. Het leverde hen toch maar mooi een voorprogramma voor Joy Division op, in 1979 in de Antwerpse zaal King-Kong.

Van dezelfde artiest: Ritmische dans

Department S – Is Vic There?

‘Het grootste onehitwonder van de new wave’, noemt cultuurminister en waver van het eerste uur Sven Gatz Is Vic There?, en terecht. Het nummer ontstond toen zanger Vaughn Toulouse de telefoon opnam in het kantoor van hun management. Verkeerd verbonden, bleek al snel, maar een goede inspiratie was het wel. De band kon het succes van het nummer nooit evenaren, vooral omdat Is Vic There? een buitenbeentje is in hun nogal punky discografie.

Einstürzende Neubauten – Kollaps

De debuutplaat van de Duitse avant-gardisten kreeg al snel de reputatie van ‘onbeluisterbaar’ te zijn, maar Brasser Willy Dirkx houdt het voor de acht minuten lange titeltrack op ‘poepsimpel maar meeslepend’.

Van dezelfde artiest: Yü-Gung (Fütter mein ego)

Front 242 – Funkahdafi

Qua Popculturele Dingen met Libiërs bracht 1985 ons niet alleen Back To The Future, maar ook deze geweldige track van vermoedelijk het beste exportproduct van de Belpop aller tijden. Moby is fan, Trent Reznor is fan en volgens Rolling Stone hoort de groep bij de beste 500 producers aller tijden. Wij ontkennen niks.

Van dezelfde artiest: Headhunter, No Shuffle, U-Men

Gang of Four – I Love A Man in A Uniform

Remo Perrotti is vol lof over de lads uit Leeds. ‘Gang of Four vermengde punk met ska, funk, dub en nog vanalles tot iets dat altijd dansbaar was. Een onwaarschijnlijke meezinger, en dat had zelfs de new wave soms nodig.’

Van dezelfde artiest: Damaged Goods

Jah Wobble, Jaki Liebezeit & Holger Czukay – How Much Are They?

Sven Gatz herinnert zich de samenwerking tussen de legendarische bassist en de helft van de Duitse krautrockband Can vooral als de tune van Vrijaf, een radioprogramma van de toenmalige BRT. Maar ook vandaag doet het nummer nog z’n werk. ‘Als ik dj met deze maxi, is het dansen, dansen en nog eens dansen vanaf seconde één’, meent Perrotti. ‘En o ja, Jah Wobble is de beste bassist ooit.’

Joy Division – Love Will Tear Us Apart

Na enig beraad zit deze oertrack in de lijst, al is het maar om er fijntjes op te wijzen dat de eerste live-uitvoering van deze track in Brussel was, op 16 oktober 1979 in de legendarische boîte Plan K in Sint-Jans-Molenbeek. ‘Ik vond het als jonge knaap vooral ongelooflijk straf hoe kwetsbaar die groep zich durfde de tonen’, herinnert Sven Gatz zich, ‘al heeft dat uiteraard ook te maken met het tragische leven van Ian Curtis.’

Van dezelfde artiest: A Means To An End, Day of the Lords, New Dawn Fades

Liaisons Dangereuses – Los Niños Del Parque

Een undergroundhit, waarop de ambassadeurs van de Neue Deutsche Welle een mondje Spaans spreken. ‘Als ik ga draaien, kom ik na dit nummer vaak uit op Front 242. Maar echte EBM is het niet, het heeft meer iets techno-achtigs.’

Luc Van Acker en Anna Domino – Zanna

Vraag een Belgische new waver naar Luc Van Acker en hij raakt niet uitgepraat. Er is zijn werk met Arbeid Adelt, er is zijn band Revolting Cocks, met onder anderen Richard 23 van Front 242, en er is natuurlijk The Ship, zijn soloplaat met die ene meezinger erop. ‘Hij heeft veel moeten doen om te overleven in de scene, maar hij is er wel degelijk geraakt’, stelt DJ Wildhoney vast.

Marine – Life in Reverse

‘The drums fly from one speaker to the next, horns go in and out of the mix like there is no tomorrow.’ Dat zeggen wij niet, dat zei NME over deze door Wim Mertens geproduceerde tracks. Later zou Marine tot twee andere, bekendere groepen leiden: Allez Allez en La Muerte.

Pere Ubu – 30 Seconds Over Tokyo

Er was de blatende stem van zanger David Thomas, zijn absurde teksten, de dissonante klankmozaïeken en af en toe snaterende sax, maar laten we vooral Peter Laughner niet vergeten, de Pere Ubu-gitarist die op zijn 24^ste stierf aan een longontsteking en maar op vier studio-opnames te horen is, maar wel degelijk zijn stempel drukte op de scene.

Pixies – Crackity Jones

‘Altijd een fijn punky element in mijn sets’, lacht DJ Wildhoney. ‘Maar vergis je niet: toen wij begonnen uit te gaan, maakte Pixies onlosmakelijk deel uit van de new wave-scene. De zwaarste gevallen sloegen op Crackity Jones steevast aan het pogoën.’

Van dezelfde artiest: Where Is My Mind?

Red Zebra – Bastogne

Uiteraard zal Red Zebra voor eeuwig en drie zwarte dagen de band van Dat Andere Nummer blijven (zie hieronder), maar dankzij Knack Focus-redacteur Nicolas Quaghebeur zetten we eens een andere track in het zonnetje. Het titelnummer van Red Zebra’s debuut-ep is zowaar een instrumental, met een kloeke bas, ijle gitaren en een op- en afrollende drumpartij.

Van dezelfde artiest: Beirut By Night, Can’t Live in a Living Room

Siglo XX – Dreams Of Pleasure

‘Onlangs heb ik het nummer samen met enkele vroege maxi’s heruitgebracht op mijn label Onderstroom Records’, zegt Pieter Eykens. ‘De sound en drums van Dreams Of Pleasure mogen dan wel duidelijk beïnvloed zijn door de richting die New Order insloeg in diezelfde periode, het is terecht een Belgische wave-klassieker.’

Simple Minds – Promised You A Miracle

‘Simpelweg een briljante single’, zegt Knack Focus-journalist Kurt Blondeel. ‘Ook dit was new wave. De groepen speelden met nieuwe vormen en broedden op de Berlijnse erfenis van Bowie, maar waren daarom nog niet vies van new romantics-glitter of een refrein dat aan de oorschelp bleef plakken.’

Van dezelfde artiest: I Travel, Theme of Great Cities

Siouxsie and the Banshees – Arabian Knights

‘Magisch realisme om op te dansen’, schreef The Guardian ooit over Arabian Knights. Maar veel magisch is er niet aan de tekst, waarin Siouxsie Sioux hard uithaalt naar Arabieren met slechte manieren: ‘Veiled behind screens / Kept as your baby machine / Whilst you conquer more orifices / Of boys, goats and things.’

Van dezelfde artiest: Hong Kong Garden

Snowy Red – Euroshima (Wardance)

‘Vijf jaar onze geluidstechnicus geweest’, zegt Klaas Hoogerwaard van Siglo XX trots over Micky Mike, de Brusselaar achter dit eenmansproject. ‘Later ontdekten we dat hij een heel goede muzikant en zanger was. Hij maakte nummers die de hele scene kende, maar niemand wist wie hij was.’

Specimen & The Rizikoos – Storingen

Geluidskunstenaar Walter Verdin, TC Matic-gitarist Jean-Marie Aerts, allround drumwonder Stoy Stoffelen en Karel Vereertbrugghen (voor de jongere lezers: Peter Paulus Post uit De Boomhut) vormden in 1979 voor even dit groepje. Het nummer staat ook op Get Sprouts, de inmiddels legendarische muziekcompilatie die de toenmalige ASLK-bank in 1980 gratis meegaf aan elke jongere die een zichtrekening opende, naast onder meer Moskow Diskow van Telex en There Will Be No Next Time van The Kids.

Struggler – Night Fever

Een cover van de Bee Gees, maar de kans is zo goed als onbestaande dat de gebroeders Gibb daar iets van weten. ‘Ach, het zal al wel verjaard zijn’, lacht Willy Dirkx over de streek van de groep uit Hamont. ‘Alweer een simpel gitaar-riffje, mechanische drums en een tekst die raar genoeg nog wel bij de muziek past: meer moet dat niet zijn.’

TC Matic – Willie Willie

Voor Knack Focus-journalist Kurt Blondeel is er maar één relevante vraag: ‘Was TC Matic de beste Belgische band ooit? De groep luidde het ontwaken van de Europese rock in, maar de sound was die van hen alleen. Dat vismijn-Engels van Arno. Die alle Angelsaksische traditie van de nek schuddende, door het vel snijdende gitaar van Jean-Marie Aerts. Dat unheimliche, cabareteske synthmotief van Serge Feys. Skitterend, vent.’

Van dezelfde artiest: Oh La La La

The Cultural Decay – Brave New World

‘In mijn tijd waren ze bekend in de Parijsstraat in Leuven, van nummer 12 tot 18, en misschien nog het hoekje om’, liet Luc Janssen zich ooit ontvallen over The Cultural Decay, een groep met één single, één ep en vijftien optredens op zijn actief. Maar de band is vandaag pure cult. Het Amerikaanse label Sacred Bones bracht hun, euhm, verzameld werk uit op vinyl en cd, mensen schreven er blogs over vol en voor een singeltje betaal je op Discogs vandaag vlot 40 tot 75 dollar.

The Cure – One Hundred Years

‘A Forest is afgezaagd. Dan liever dit staaltje doom and darkness’, raadt DJ Wildhoney ons aan. ‘Dit is een heel zwaar, lang, donker en depressief nummer uit Pornography, een van de beste Cureplaten. Weer een floorfiller voor op new wave-feestjes, al is het eerder meeslepend dan dansbaar.’

Van dezelfde artiest: 10.15 Saturday Night, A Forest, Siamese Twins

The Cramps – Human Fly

Voor Willy Dirkx symboliseert het nummer de vrijheid van die tijd. ‘Je hoefde niet te kunnen spelen, je hoefde niet te kunnen dansen. Op nummer als Human Fly kon je gewoon pogoën, als een gek tegen elkaar opspringen. De builen, de schrammen en het bloed namen we erbij. Dat mocht toen gewoon.’

.

The Honeymoon Killers – Histoire à suivre

‘In de jaren 80 kon je in België moeilijk langs Crammed Records heen, het label van Marc Hollander die als Alsak Maboul ook enkele meesterlijke albums maakte’, vindt Pieter Eykens. ‘Samen met zijn kompanen van The Honeymoon Killers bracht Hollander in 1981 deze aanstekelijke new wave-song uit.’

Van dezelfde artiest : Fonce à mort

The Kids – Fascist Cops

‘Pre-punk, new wave, postpunk… het zijn allemaal maar etiketten’, vindt Willy Dirkx. ‘The Kids zijn oerpunkers, maar dit nummer hoort er voor mij bij omdat de tekst van het nummer ook voor new wavers de realiteit was in de jaren 80. Elk weekend viel de politie binnen in onze cafés, ons busje werd continu aangehouden. Give me your passport, you punk: dat vat het samen.’

The Names – Nightshift

In 37 jaar liet de legendarische BBC-deejay John Peel ruim 4000 sessies opnemen door zo’n 2000 artiesten. Daarbij zaten zeven Belgen, waaronder een paar new wavers: The Honeymoon Killers, La Muerte, Front 242 en deze The Names. Twee jaar daarvoor was de groep al gaan opnemen in Manchester, meer bepaald met Martin Hannett, de producer die zijn naam zetten onder het meeste van Joy Division, de eerste nummers van The Stone Roses, 11 o’ Clock Tick Tock van het piepjonge U2 en dus ook Nightshift.

Van dezelfde artiest: Calcutta

The Sisters Of Mercy – Marian

‘Live is The Sisters of Mercy allang niet meer wat het geweest en zanger Andrew Eldritch, die ik weleens heb ontmoet in de backstage, is en blijft een ettertje’, geeft DJ Wildhoney toe. ‘Maar geen feestje zonder The Sisters! Hun debuutplaat First and Last and Always, waar Marian op staat, is tot nader order mijn favoriete new wave-plaat aller tijden. ‘

Van dezelfde artiest: Alice

Tuxedomoon – No Tears

‘Toen ik dit nummer voor de eerste keer hoorde, dacht ik dat het van The Cure was. Blaine Reininger zong een beetje als Robert Smith’, herinnert DJ Wildhoney zich nog. ‘Dit is een klassieker voor de zwaarste new wavers. Onlangs kreeg ik er nog eens de dansvloer mee vol in de Vooruit. Om 4 uur ’s nachts.’

Van dezelfde artiest: Pinheads on the move

Virgin Prunes – Baby Turns Blue

‘Een bende zotte Ieren die ik koester’, zegt Sven Gatz. ‘Ze waren goed bevriend met Bono van U2, maar maakten veel absurdere muziek, met eindeloos diepe bassen en schurende gitaren. Virgin Prunes speelt trouwens nog altijd! Ik heb hun laatste plaat onlangs gehoord. Ze hebben nog steeds gevoel voor humor, maar het mag tegenwoordig allemaal wat bezadigder.’

Whispering Sons – Alone

De jonge Limburgers luisterden naar eigen zeggen nooit naar The Sisters of Mercy voor ze er tientallen keren mee werden vergeleken, maar wie nieuwerwetse new wave van eigen bodem wil horen, komt toch bij dit kwintet uit. ‘De galm en gezelligheid van een vervallen abattoir; drums, gitaren, synths en zang knielend voor de monochromie; songs die in dodelijke ernst alleen door tikkende tijdbommen worden uitgedaagd’, schreven we pas over hun debuutplaat Image.

Wire – I Should Have Known Better

‘Als je het over eigenzinnig new wave hebt, kun je niet om deze mannen heen’, vindt Klaas Hoogerwaard over de Londense band die eerder al werd geprezen en/of gecoverd door onder meer R.E.M., Sonic Youth, Johnny Marr van The Smiths en zelfs Franz Ferdinand . ‘Ze combineerden hun zin om te experimenteren met een fuck you-mentaliteit. Toegevingen heb ik hen nooit weten doen.’

Van dezelfde artiest: A Touching Display, Mercy, I Am The Fly