De jonge Afrikaanse honden van Songhoy Blues: ‘Zonder Damon Albarn stonden we nergens’

Songhoy Blues © .

Ze tekenden met Music in Exile voor een van de verrassende doorbraken van 2015, de jonge, Afrikaanse honden van Songhoy Blues en hun snedige, zinderende woestijnblues. Het vervolg op die plaat, Résistance, is net uit. ‘Zonder Damon Albarn stonden we nergens.’

Het ontstaan van Songhoy Blues is een van die muzikale sprookjes die geen enkel rechtgeaard muziekliefhebber onberoerd laten. Alles begint in het jaar 2012, wanneer in het zuiden van Mali een burgeroorlog uitbreekt. Rebellen van het nomadenvolk Toeareg, gesteund door moedjahedien van Ansar Dine, verdrijven regeringstroepen uit de provincie Azawad en roepen er de onafhankelijkheid uit. Wanneer muitende militairen niet lang daarna de Malinese president Amadou Toumani Touré afzetten, escaleert het conflict. De Toeareg en jihadisten keren zich tegen elkaar, en overal waar Ansar Dine de plak zwaait, introduceren ze de sharia: geen alcohol, geen sigaretten, geen muziek. Vanuit steden als Timboektoe en Gao trekt zich een vluchtelingstroom mensen op gang: meer dan 200.000 mensen zoeken hun heil in het noorden van het land. Onder hen de gitaristen Garba Touré en Oumar Touré (geen familie). In een vluchtelingenkamp in de hoofdstad Bamako leren ze zanger Aliou Touré (ook geen familie) en drummer Nathanael Dembélé kennen. Allen behoren ze tot de Songhoy, een West-Afrikaanse bevolkingsgroep. De vier ontheemden besluiten hun protest te laten horen in een taal die ze het best kennen: de muziek.

Het nummer Hometown is gericht aan de Malinese diaspora in het Westen. Daarom die nostalgische woestijnmelodie, zodat ze heimwee krijgen en terugkeren

In Bamako speelt het kwartet zich onder de aandacht van impresario en producer Marc Antoine Moreau, uitgestuurd door Damon Albarn om jonge artiesten te scouten voor zijn crosscontinentale uitwisselingsproject Africa Express. Wanneer Albarns muziekkaravaan in 2013 halt houdt in de Malinese hoofdstad Bamako – terwijl de politieke crisis nog volop woedt – speelt Songhoy Blues een auditie voor de meegereisde Nick Zinner, gitarist bij Yeah Yeah Yeahs. Die toont zich onder de indruk en keert later terug naar Mali om debuutalbum Music in Exile (2015) in te blikken. Wat volgt zijn lovende recensies in de internationale muziekpers en een wereldtournee die de groep naar de festivalpodia van onder meer Glastonbury, Roskilde en Dour voert. From zeroes to heroes, van vluchtelingen tot podiumrevelatie in recordtijd.

Nu breien de Malinese helden een vervolg aan hun successtory, met het tweede album Résistance. De charismatische Aliou Touré kwam er in de Brusselse kantoren van platenfirma PIAS tekst en uitleg bij geven – mét de nodige trots. ‘Dit betekent een grote stap voorwaarts voor de groep’, aldus de frontman. ‘Je moet weten, het eerste album is opgenomen in vijf dagen tijd, in een jeugdhuis in Bamako. We speelden toen ongeveer één jaar samen. Deze keer mochten we vier weken bivakkeren in een Londense studio, we zijn ondertussen bijna vijf jaar op elkaar ingespeeld en hebben samen de halve wereld afgereisd. We zijn beter omringd, zijn betere muzikanten en betere tekstschrijvers geworden. Ik ben enorm trots op deze plaat.’

Jullie zijn professionals geworden.

Aliou Touré: (lacht smakelijk) Dát weet ik niet! Het was wel degelijk wennen, hoor, in Londen. Wanneer we in Bamako aan onze songs werken, doen we dat bij voorkeur buiten, in de natuur of aan de oevers van de Niger. We relaxen, zetten thee en maken muziek. No pressure. Op tournee verzamelen we op iemands hotelkamer, of op het dak van de zaal waar we spelen, als dat mag. (lacht) Plots muziek maken in een ‘professionele’ omgeving met beroepsmuzikanten vergt nogal wat aanpassing. Maten tellen, bijvoorbeeld, doen wij niet. Op Résistance spelen enkele gastmuzikanten mee, zoals een saxofonist en een trompettist, en die vroegen dingen als: ‘Op welke maat moet ik invallen?’ Waarop ik hen duidelijk probeerde te maken dat ze het wel zouden voelen als ze zich overgeven aan de muziek. We tellen niet, we voelen gewoon.

In de documentaire They Will Have to Kill Us First, over jullie en andere hedendaagse muzikanten in Mali, zit een scène met gitaren en theepot aan de oever van de Niger. Wanneer de duisternis valt, horen we je zeggen: ‘Het is tijd om naar binnen te gaan, het is hier niet veilig meer voor de crew.’ Hoe is de situatie vandaag in Mali?

Touré: De meeste moeilijkheden zijn voorbij. De situatie is grotendeels onder controle. Ten tijde van die documentaire gold er nog een avondklok in Bamako. De weinige mensen die toen ’s nachts op straat rondhingen, hadden geen al te beste bedoelingen. Tegenwoordig wordt er opnieuw volop feest gevierd en gedronken op straat. Bamako, c’est la party town!(lacht)

De jonge Afrikaanse honden van Songhoy Blues: 'Zonder Damon Albarn stonden we nergens'

En in de regio rond Timboektoe, waar jullie oorspronkelijk vandaan komen?

Touré: De rust is er grotendeels teruggekeerd, we gaan er regelmatig op bezoek, maar in het noorden is er weinig degelijke infrastructuur. Zo bevinden alle internationale ambassades zich voornamelijk in de hoofdstad. Het is voor ons dus makkelijker om in Bamako te wonen en te werken.

De woestijnblues uit Mali en naburige landen die we hier kennen, is meestal afkomstig van Toeareggroepen als Tinariwen, Bombino en Tamikrest. Ook hun muziek is – naast een pleidooi voor vrijheid – een vorm van protest tegen onderdrukking. Mag ik zeggen dat jullie muziek de andere kant van het verhaal belicht? Het waren tenslotte deels Toearegrebellen waarvoor jij en andere leden van Songhoy Blues op de vlucht sloegen.

Touré: (laat de vraag even inwerken) Jazeker. Tegelijk wil ik dat toch ook nuanceren. Niet alle rebellen zijn Toeareg, en niet alle Toeareg zijn rebellen. De strijd van sommige Toeareg was gericht tegen de machthebbers van Mali, niet zozeer tegen de bevolking. Het gebied van de Toeareg in Mali strekt zich traditioneel uit in het noorden, tegen de grens met Algerije, waar onze volkeren eeuwenlang naast elkaar hebben gewoond. In het dialect van de Songhoy vind je heel wat Arabische woorden en invloeden terug en ook muzikaal zijn er gelijkenissen. Dat komt door de woestijn, de Sahara. Die is te heet om percussie te spelen, dus is onze traditionele muziek, net zoals die van de Toeareg, vooral melodisch. Hoe meer je in Mali zuidwaarts trekt, hoe koeler het klimaat en hoe meer percussie-instrumenten je zult horen. Timboektoe ligt ongeveer in het midden, dus de muziek daar is een mix van Arabisch getinte melodieën en Afrikaanse ritmes. Daarnaast luisteren de meeste mensen er ook naar hiphop, rock en reggae, zoals in alle grote Afrikaanse steden.

Nu, de voornaamste reden waarom zo veel mensen op de vlucht zijn geslagen vijf jaar geleden waren de salafistische extremisten van Ansar Dine, die gelinkt zijn aan Al-Qaeda in de islamitische Maghreb. In de steden en dorpen die zij controleerden, was je als muzikant loslopend wild. Hun militanten vernielden instrumenten, staken concertzalen in brand en verboden alle muziek die niet religieus was. En wanneer je aan de muziek en muzikanten raakt, dan raak je Mali in zijn ziel.

Dat Songhoy Blues een succes geworden is, is voor een deel te danken aan Damon Albarn …

Touré: Sorry dat ik je onderbreek, maar ons succes is helemáál te danken aan Damon. Hij heeft ons gemaakt, en ik zal hem nooit genoeg kunnen bedanken voor wat hij voor ons gedaan en betekend heeft. Mocht hij niet naar Bamako gekomen zijn met Africa Express – terwijl er nog steeds oorlog woedde in Mali – dan speelden we vandaag nog steeds op huwelijken en andere feesten.

Is hij vandaag nog nauw betrokken bij de groep?

Touré: Vanop een afstand. Zoals je waarschijnlijk wel weet, is Damon een nogal drukbezet man. (grijnst) Maar we laten nog steeds al onze nieuwe muziek aan hem horen. Zijn feedback is en blijft belangrijk. Damon is onze beschermengel en een vriend voor het leven. Ik kwam hem onlangs nog tegen in Londen, op de fiets, in Notting Hill. (lacht) Die man heeft totaal geen sterallures.

Wanneer je aan de muziek en muzikanten raakt, dan raak je Mali in zijn ziel

Er doet op Résistance een andere volbloedrockster mee, en bepaald niet de minste: Iggy Pop, die meezingt op de song Sahara.

Touré: Een droom die werkelijkheid geworden is!

Is Iggy Pop dan een bekende naam in Mali?

Touré: Natuurlijk! Iederéén kent Iggy toch? Zijn naam is in Mali even bekend als die van James Brown, Jimi Hendrix of Michael Jackson. Wanneer we thuis vertellen dat Iggy Pop op onze plaat zingt, gelooft niemand ons. ‘Toon ons de foto’s!’ zeggen ze dan. ‘Waar is het bewijs?!’ Wanneer ik dan uitleg dat Iggy zijn zangpartij in de VS heeft opgenomen terwijl wij in Londen zaten, en we Iggy dus feitelijk nooit ontmoet hebben, snappen ze het helemaal niet meer. (schatert) Hopelijk kunnen we die song snel eens samen op een podium spelen en foto’s nemen, zodat ze thuis niet langer denken dat ik op mijn hoofd gevallen ben.

Er staan opnieuw enkele vette grooves op deze nieuwe plaat, maar ook meer melancholische songs. Een daarvan heet toepasselijk Hometown.

Touré: Het was die song, in een vroeg stadium, die je ons ziet maken in They Will Have to Kill Us First. Hij is gericht aan de Malinese diaspora. Niet de politieke vluchtelingen, maar de mensen die twintig jaar geleden al uit het land vertrokken, op zoek naar een ander, beter leven in het Westen. We hebben die mensen, en in het bijzonder hun brein, hun kennis, nodig. Daarom die nostalgische woestijnmelodie in dat nummer, zodat al die expats heimwee krijgen wanneer ze het horen. (grijnst) Er zijn al mensen teruggekeerd, hoor, en sommigen dragen hun steentje bij vanuit Europa, maar we hebben ze ter plekke in Mali nodig, allemaal! Hometown is ons pleidooi aan alle informatici, ingenieurs en dergelijke om Mali erbovenop te helpen. Bij deze wil ik in naam van heel Mali ook al mijn voormalige landgenoten die in België wonen oproepen om hun moederland niet te vergeten. Parce que quand on ne sait pas d’où on vient, on ne sait jamais où aller.

Résistance

Uit bij Transgressive Records.


Songhoy Blues

Op zaterdag 8/7 op Les Ardentes. Alle info: lesardentes.be

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content