Backstage met Soulwax in Barcelona: ‘We hebben van de uitzondering onze regel gemaakt’

Dat Soulwax Best Kept Secret platwalste, dat kon u intussen in vrijwel alle media lezen. Enkele dagen voor hun glorietocht in de Beekse Bergen volgden we de zevenkoppige bende naar Sónar, een driedaags festival van ‘music, creativity & technology’ in Barcelona. ‘De culinaire wereld, díé is rock-‘n-roll.’

Het is vrijdag, elf uur ’s morgens en 29 graden Celsius in Barcelona, Catalonië. We zitten samen met het broederduo Stephen en David Dewaele in een gekoelde monovolume richting Fira Barcelona Gran Via, een gigantisch complex – denk Flanders Expo, maar met 240.000 m² vier keer groter – aan de rand van de stad. Soulwax treedt er vanavond aan op de eerste nacht van het Sónarfestival.

Binnen een half uur staat hun soundcheck gepland – uitzonderlijk lang, verzekert Stephen, de oudste Dewaele. ‘We krijgen een uur om onze set te finetunen, héél zeldzaam naar festivalnormen. Op Best Kept Secret, bijvoorbeeld, waar we overmorgen vlak voor Radiohead spelen, kunnen we helemaal níét soundchecken. Benieuwd hoe dat zal lopen.’

Een soundcheck is geen overbodige luxe voor de bende uit Gent, vooral omdat ze voor deze Europese zomertournee de setlist grondig aanpasten, onder meer door twee nieuwe, post-From Deewee-songs op de setlist te zetten. Eind mei gingen die in première tijdens een door de Dewaeles samengestelde aflevering van Essential Mix, op BBC Radio 1. ‘Vooral voor de drie drummers zou het kunnen spannen vanavond. Veel tijd hadden ze niet om die partijen perfect onder de knie te krijgen. Geloof me, het is echt wel straf wat zij doen.’

‘Straf’ is het minste wat de meeste albumreviews zeiden over From Deewee, een live opgenomen studioalbum dat nu naar het podium wordt vertaald. We no longer expect that contemporary records are meant to capture a specific performance, schrijft David Byrne in zijn naslagwerk How Music Works. Now a ‘concert album’, or an album recorded by an artist playing live in the studio tends to be the exception.

‘We hebben van de uitzondering dus onze regel gemaakt’, glimlacht Stephen wanneer ik hun dat citaat voorleg. Om die tour de force in praktijk te brengen, gaat Soulwax de hort op met een pocketversie van hun homestudio, inclusief drie mengpanelen waarmee Stephen, David en Stefaan Van Leuven – het derde originele Soulwaxlid – alles zélf mixen. Elk effect, elk detail wordt zelf (bij)gestuurd vanaf het podium – en niet vanuit de zaal, zoals gebruikelijk is – via een batterij sequencers, synths, pedalen en mixers. Sommige instrumenten werden speciaal voor de show op maat ontworpen, andere zijn dan weer zo vintage en fragiel dat het minste verschil in temperatuur of voltage de hele boel in de war kan sturen. ‘Het is telkens opnieuw dansen op een slappe koord’, aldus Stephen.

Om halfnegen ’s ochtends is de crew, vijftien man sterk, begonnen met de podiumopbouw. Na een uurtje doorloop leggen ze de laatste hand aan alle afstellingen en ruimen ze plaats voor een volgende band. ‘Nite Versions maal duizend’, noemt Stephen de hele onderneming. Als één deeltje van de puzzel niet op de juiste plaats ligt, loopt het mis. Gaat er iets kapot of verloren, dan zitten ze diep in de penarie. ‘We zijn uiteraard goed verzekerd, maar veel zin heeft dat niet. Mocht er bijvoorbeeld iets gebeuren met een van onze zeldzame drums, dan staat er niet meteen een vervangkit klaar. Er bestaan simpelweg maar enkele van die specifieke exemplaren op de wereld.’ Mellotron, Oberheim, Moog, het zijn merken waar synthesizerfreaks bij watertanden. De EMS Synthi AKS was in de jaren zeventig een van de favorieten van Brian Eno. Elders in Barcelona staat nog een exemplaar te blinken, op Bowie Is, de multimediale expo opgedragen aan hun grote held.

Op sommige apparatuur blijken flarden songtekst gekleefd. ‘Er gebeurt soms zoveel tegelijk, dus vergeet ik al eens mijn tekst’, biecht de zanger op. Weet u meteen waarom Stephen Dewaele tegenwoordig met leesbril op het podium staat.

***

Na de soundcheck staat er voor de twee Dewaeles een rondje interviews op het programma. We volgen hen naar Sónar By Day, het dagprogramma van het driedaagse festival in Fira de Montjuïc, een site aan de voet van de heuvel waar in 1929 de Wereldtentoonstelling werd gehouden.

‘Wat denken jullie over de evolutie van de elektronische muziek?’ blijkt een van de vragen die de Dewaeles het vaakst voorgeschoteld krijgen. ‘Ik snap het niet’, zegt Stephen. ‘Wat bedoelen ze daar eigenlijk mee, met “elektronische muziek”? Rammstein is óók elektronische muziek, weet je wel?’ Toch meer elektronisch dan die van het aan analoge apparatuur en akoestische instrumenten verslingerde Soulwax, maken we de bedenking.

Het concert van Soulwax staat gepland om tien voor vier in de ochtend, er zijn dus nog heel wat uren dood te maken tot showtime. We pikken de performance van Marie Davidson mee, die met Bullshit Threshold een mengeling van techno en spoken word brengt. De broers, niet bepaald bekend om hun eindeloze geduld, staan een uur lang geboeid te kijken en luisteren. Grappig detail: bijna exact twee jaar geleden stond Davidson op het minuscule podium van Kinky Star, een klein café op de Gentse Vlasmarkt, op een steenworp van hun studio. Hier staat een pak meer volk geparkeerd, maar Davidson kan hun aandacht niet vasthouden. Zelden zoveel ontluikend grijs onder invloed van vreemde substanties op een dansvloer gezien. De voertaal van de taterende massa blijkt voornamelijk Brits. Wanneer de Canadese de song Adieu au Dancefloor inzet, ontgaat ook de grinnikende broers de doelbewuste ironie niet.

De vorige keer dat Stephen en David de affiche van Sónar sierden brachten ze hun eigen dansvloer mee naar Barcelona. David Dewaele koestert goede herinneringen aan de editie van 2014, toen ze hier neerstreken met Despacio, het dj-project van 2manydjs en James Murphy van LCD Soundsystem. ‘De respons was ongelooflijk, het was misschien wel de beste show die we met Despacio gedaan hebben.’ Zou het kunnen dat hij tegenwoordig meer geniet van zulke momenten dan van de complexe, riskante liveshows van Soulwax? Hij schudt het hoofd. ‘Niet vergelijkbaar. En er bestaat niets beters dan mensen uit hun dak te zien gaan op muziek die je zélf gemaakt hebt.’ Gaan ze eigenlijk nog kijken naar andere concerten, naast de festivals waar ze zelf te gast zijn? ‘Op Coachella waren we heel benieuwd naar (shoegazelegendes, nvdr) Lush, en in Londen hebben we onlangs een show meegepikt van James Holden. Het meest onder de indruk was ik van komiek Dave Chappelle, in de O2 Arena. Het was alsof ik naar een optreden van Jimi Hendrix stond te kijken.’

***

Het is vrijdagavond, bijna negen uur, 28 graden Celsius, en van Sónar by Day gaat het naar Discos Paradiso, een stukje vinylhemel in de hippe wijk El Raval. De eigenaars zien hen graag komen en weten precies welke klompjes zwart goud ze voor de broers moeten opdiepen. Van de dertigtal platen waarmee ze de zaak verlaten noteer ik onder meer het obscure Tunedless 2 van de Italiaanse klankenarchitect Roberto Donnini en Disco Mallorca, een zeldzame verzameling Spaanse synthesizercovers van eind jaren zeventig. ‘Bijna niet te vinden, en ze vroegen 240 euro’, aldus Stephen. ‘Maar ik heb een beetje kunnen afdingen’, knipoogt hij. Plaatjes verzamelen, het is een dure hobby.

Behalve instrumenten en vinyl koesteren de broers tegenwoordig nóg een liefhebberij: de fijnere keuken en betere wijnen. Enkele uren geleden wisselden ze nog enthousiast schouderklopjes uit met Stefano Colombo, volgens Stephen ‘de burgemeester van Barcelona’ en eigenaar van meerdere restaurants, waaronder het poepchique wijnetablissement Bar Brutal. Later deze avond schuiven ze de voeten onder tafel in Tickets, het tapasrestaurant van Albert ‘El Bulli’ Adrià. Ligt er een toekomst in de horeca in het verschiet voor Soulwax?

‘Eerlijk: het zijn de chef-koks en eigenaars die op óns afstappen’, zegt David. ‘Die kerels kennen elkaar allemaal, dus telkens als wij tijdens een tournee ergens aankomen, is dat met een pak aanbevelingen en invitaties op zak. De hele keukenwereld is behoorlijk rock-‘n-roll, trouwens, zeker op topniveau. Meer rock-‘n-roll dan wij zijn.’ Dat ze zelf plannen in de sector koesteren – ‘Soulfood’, iemand? – wuift hij lachend weg. ‘Je kunt niet blijven platenwinkels afschuimen of naar opnameapparatuur speuren. Voor ons is bezig zijn met lekker eten en drinken een aangename afwisseling. Jij zoekt, als muziekjournalist, toch ook regelmatig nieuwe kicks op?’

Kicken, dat is wat duizenden bezwete toeschouwers doen wanneer enkele uren later de vlam in de Soulwaxpijp schiet. Tijdens opener Do You Want to Get Into Trouble? blijft het babbelaarscontingent nog koppig voortdoen, maar bij Missing Wires verstomt het getater en barst het feestje los. Om vijf voor vijf verlicht een discobal in het midden van de zaal afsluiter NY Excuse – ‘Is it good enough for what you’re paying?’ Aan de vele glimmende kopjes te zien, vermoed ik van wel. Volgende afspraak: Werchter, voor de zesde keer.