Evelien en Marlies Bosmans over hun podcast ‘Geisha’: ‘We hebben onderschat hoe neurotisch we zouden zijn’

In de speelse misdaadpodcast Geisha nemen Evelien en Marlies Bosmans een duik in hun fascinerende familiegeschiedenis. Wie was hun grootvader nu echt en waarom viel hun familie na zijn dood als mikadostokjes uiteen?

De luxegeschenken van zijn vele firstclassvluchten naar het Oosten, veel verder reikten de herinneringen van de zussen Evelien en Marlies Bosmans aan hun grootvader van vaderskant tot voor kort niet. De tandenborstels van Air Emirates, de teenslippers van Sabena, de slaapmaskers van Air Asia: samen met de kilo’s postzegels uit verre, exotisch klinkende bestemmingen belandden ze in hun kindertijd tussen het speelgoed in hun slaapkamer. Gekregen van Peter, zoals hun grootvader zichzelf liet noemen. Een mysterieuze figuur.

‘Er waren die goodies maar verder zocht hij nooit contact’, zegt Evelien in de Antwerpse koffiebar waar we elkaar ontmoeten. ‘We hebben nauwelijks herinneringen aan onze grootvader. Onze hele jeugd lang was hij een enigma.’

Marlies: ‘Op familiefeesten was hij wel altijd aanwezig. Telkens in een maatpak, met een wit hemd en een stropdas. Maar hij bleef op de achtergrond en hij was ook altijd vergezeld door zijn “secretaresse”. Bij haar aanwezigheid stelden we ons toen nog helemaal geen vragen.’

35 en 32 zijn de zussen Bosmans nu. Evelien, de oudste, kennen we van haar werk in film en theater en op tv. Ze speelde onder meer mee in Groenten uit Balen, Marina, De club en F*** You Very, Very Much (nu te zien op Play 4). Marlies woont deels in Amsterdam, waar ze met Club Kenau haar eigen theatercollectief heeft. De voorbije jaren was ze vooral in het theater aan de slag als actrice, regisseur en scenarist.

Als kind speelden Evelien en Marlies samen onafgebroken toneel, niet zelden op de keukentafel thuis in Mol, en nu werkten ze voor het eerst een gezamenlijk idee professioneel uit. Het resultaat heet Geisha en is een podcast van zes afleveringen over de even simpele als complexe vraag: wie was onze grootvader en wat is er na zijn dood met onze familie gebeurd?

In de eerste drie afleveringen – de andere drie waren op het moment van ons gesprek nog niet afgewerkt – nemen de zussen de luisteraar mee op de tocht door hun familiegeschiedenis. De spanning wordt zorgvuldig opgebouwd en met een plat Kempisch sprekende Radio Mol-presentator aan het begin van elke aflevering is er ook ruimte voor een glimlach. Bij de reis door het verleden hoort zelfs muziek van Eddy Wally.

○ ○ ○

De kiem van Geisha ligt niet in de Kempen, maar op Gran Canaria, waar het leven van grootvader Peter in 2006 eindigde. Hij stierf er in een duur en chique ziekenhuis, met op het nachtkastje naast zijn sterfbed alleen een briefje van twintig euro, zijn paspoort en een houten wandelstok. De secretaresse, die hem ook naar Gran Canaria had vergezeld, was spoorloos verdwenen. Net als de rijkelijke erfenis die Peter zijn kinderen jarenlang had voorgespiegeld – ‘een villa voor elk kind’, had het al die tijd geklonken.

‘Twee jaar geleden waren we met onze papa op vakantie op Gran Canaria’, zegt Evelien. ‘Hij begon nog een keer het verhaal te vertellen dat we al zo dikwijls hadden gehoord. Hoe zijn vader daar was gestorven, hoe de secretaresse met de noorderzon was verdwenen, hoe de familie na de dood van Peter gedeeltelijk uiteenviel en hoe de familiefeesten opeens stopten.’

Marlies: ‘Eigenlijk is dit zo’n gek verhaal, dachten we. Waarom doen we daar niets mee? Een theaterstuk? Een televisieserie? Maar we waren in die tijd ook veel naar true-crimepodcasts aan het luisteren. De podcast De kunst van het verdwijnen en alles van audiocollectief Schik vonden we allebei bijvoorbeeld geweldig.’
Nog diezelfde avond zien ze toevallig dat de VRT op zijn site een oproep doet voor nieuwe podcastideeën. Na middernacht sturen ze hun idee op, met een glaasje rode wijn in de hand, en tot hun verbazing krijgen ze een week later al telefoon. ‘De VRT vond ons idee goed’, zegt Marlies. ‘We mochten het uitwerken.’
De zussen krijgen een spoedcursus podcastmaken en een budget. Ze ondervragen hun vader en contacteren de resterende familieleden.

Beetje bij beetje slagen ze erin de gebeurtenissen bij elkaar te puzzelen. Ze komen te weten dat hun grootvader bij zijn geboorte Livinus werd genoemd, maar wat graag als ‘een man van de wereld’ werd bezien en zijn hele leven een soort AliExpress avant la lettre runde. Hij kocht in China producten en bracht die hier aan de man. Tv’s, kinderkleding, rieten linten: vanuit Mol verhandelde hij ze tussen China en de rest van de wereld, van Saudi-Arabië tot Congo.

Met het geld dat hij op die manier verzamelde, liet hij onder meer een appartementsblok in het centrum van Mol optrekken. ‘The Bosmans Tower’ noemen Evelien en Marlies die in de tweede aflevering van de podcast. Hun vader groeide er op, maar in de jaren tachtig moest de Bosmans Tower opnieuw worden verkocht. Waarom in godsnaam?

‘Door de podcast hebben we onze familie veel beter leren kennen’, zegt Evelien. ‘Dat dat appartementsblok in Mol ooit van ons is geweest, wisten wij bijvoorbeeld helemaal niet. En zo is er nog veel informatie naar boven gekomen. Ik denk dat dit verhaal daarom zo herkenbaar zal zijn voor veel mensen. Iedereen met wie wij al over de podcast hebben gesproken, blijkt zelf ook zo’n familieverhaal te hebben. In zoveel families worden dingen blijkbaar niet uitgepraat. Zou dat iets zijn van de generatie van onze ouders?’

Marlies: ‘We wilden iets vertellen over familiedynamieken en over hoe zaken intergenerationeel kunnen doorwerken. Negatieve, maar ook positieve. Zo was onze grootvader blijkbaar een amateurtoneelspeler. Misschien hebben wij onze liefde voor theater en verhalen wel van hem?’

○ ○ ○

‘Geisha biedt een inkijk in de intergenerationele tragiek van een Kempische familie, waar geld en geheimen de bovenhand kregen’, luidt de slagzin van de podcast. De zussen spelen bewust met het genre van de misdaadpodcast en voegen er een vleugje humor en zelfreflectie aan toe.

Soms ook onbewust. ‘Het was allemaal nieuw voor ons, waardoor we natuurlijk fouten hebben gemaakt’, zegt Evelien. ‘Soms durfden we de gesprekken niet met onze professionele apparatuur op te nemen, omdat het vertrouwen zo kwetsbaar was. Maar de kwaliteit van de opnames op onze telefoon bleek achteraf niet altijd niet zo hoog als we hadden gehoopt. (lacht)’

Na hun bezoek aan oom Bart, die ze al jaren niet hadden gezien, krijgen ze dan weer te horen dat hij hen nooit meer wil zien. ‘Ik heb hier nog één keer over verteld en vanaf nu nooit meer’, zegt hij, terwijl hij hen nog wel de houten wandelstok van hun grootvader in de handen stopt.

Andere familieleden weigeren om mee te werken. Bijna twintig jaar na de dood van Peter ligt het hele verhaal nog altijd erg gevoelig.

‘Papa moest lachen en ook even wenen toen hij de hele podcast voor het eerst hoorde’, zegt Marlies. ‘Het is bijzonder om dit met hem te hebben gedaan, ik snap hem nu zoveel beter. Jij hebt nu nog maar drie afleveringen gehoord, maar vanaf de vierde duiken we nog dieper en proberen we onze band met onze vader te evalueren. We willen nog niet te veel verklappen, maar het was best spannend en emotioneel.’

Wie weet kan het maken van deze podcast louterend werken en de familie weer wat dichter bij elkaar brengen, dachten de zussen bij aanvang. Is dat gelukt? Is het oud zeer door het vertellen van dit verhaal genezen? En wat is er van grootvaders ‘secretaresse’ geworden? Maar vooral: waar is het geld van de erfenis gebleven?

Vragen, vragen, vragen. Ze dreven Evelien en Marlies de voorbije jaren voort en ze worden in de podcast pas helemaal op het einde beantwoord. True crime, nietwaar. ‘De meeste mensen vragen meteen of we het geld gevonden hebben’, lacht Evelien. ‘Maar die zoektocht is eigenlijk maar bijzaak, de kapstok om een universeel verhaal over familie aan op te hangen.’

Voor de deur van de koffiebar staat in elk geval geen Rolls-Royce, en die zal er ook niet snel komen. Evenmin als van acteren of regisseren word je rijk van podcastmaken.

‘We hebben onderschat hoeveel tijd we hierin zouden stoppen’, zegt Marlies. ‘We zijn uiteindelijk ook zelf naar China en Hongkong gereisd. In China waren we in een streek waar nooit toeristen komen. Niemand sprak er Engels en alle apps op onze telefoon werkten opeens niet meer. Wat ik daar gezien heb, heeft mijn wereldbeeld toch veranderd. Hoe gemakkelijk het is om op AliExpress iets te bestellen bijvoorbeeld, zonder een idee te hebben van wie die spullen maakt en in welke omstandigheden dat gebeurt. Het was sowieso heel moeilijk om daar te werken, zeker met onze microfoons. We deden dan maar alsof we tiktokkers waren en bij het inchecken voor de terugreis hebben we al onze SD-kaartjes en USB-sticks in onze onderbroeken verstopt, uit angst dat ze zouden worden afgepakt.’

‘En we hebben ook onderschat hoe neurotisch we zouden zijn’, lacht Evelien. ‘Gisteravond wilde ik opeens per se nog een zin uit de eerste aflevering aanpassen. Ik heb dan nog laat naar onze eindredacteur (Wederik De Backer, nvdr.) gebeld en hij op zijn beurt weer naar de mixer van Radio 1. Die man moet stilaan helemaal gek worden van mij. (lacht) Het is niet heel gezond, weet ik nu. Ik mag maar om de paar jaar een podcast maken.’

○ ○ ○

‘Zo, wil jij me dan nu een beetje ondervragen?’

Het gesprek zit erop. Uit een rugzak komt een schrift tevoorschijn. Samen met Tiny Bertels bereidt Evelien de theatervoorstelling Incompetentiecompensatiecompetentie voor, begeleid door Guy Cassiers. En niet alleen de titel vraagt nog om wat studiewerk.

Marlies schrijft dan weer aan een libretto voor de opera Carel van Collectief Ludvik en aan een nieuwe theatervoorstelling.

Maar eerst: samen Eveliens tekst inoefenen en, wie weet, nadenken over een tweede podcast.
En ondertussen al te ingrijpende ruzies vermijden?

‘Ik hoop’, zeggen ze in koor, ‘dat onze generatie toch heeft geleerd om wat directer en sneller met elkaar te communiceren.’