Perfecte opera? Die oogt en klinkt als ‘Jevgeni Onegin’ in De Munt

De Franse regisseur Laurent Pelly vormt een perfecte tandem met dirigent Alain Altinoglu. Dat blijkt meer dan ooit uit hun wonderschone enscenering van Tsjaikovksy’s Jevgeni Onegin in De Munt.

De Russische auteur Aleskandr Poesjkin publiceerde in 1833 een prachtig en tragisch liefdesverhaal over de dandy Jevgeni Onegin die door zijn buurman en vriend Lenski aan de lieve Tatjana wordt voorgesteld. Tatjana wordt smoorverliefd op Onegin en schrijft hem een hartstochtelijk liefdesbrief. De eerstvolgende keer dat de twee elkaar ontmoeten, wijst Onegin haar erop dat ze zich moet leren beheersen. Zo vertrappelt hij het hart van Tatjana én zijn toekomst. Intussen papte hij het aan met Tatjana’s zus Olga. Haar lief Lenski – tevens een van Onegins beste vrienden – is woedend en daagt hem uit tot een duel. In dat duel doodt Onegin Lenski. Onegin vertrekt op wereldreis. Jaren later is hij te gast op een koninklijk bal en herkent Tatjana als de koningin. Hij smeekt haar om haar liefde. Zij beheerst zich.

In de orkestbak danst Altinoglu mee op de meesterlijke muziek de door hem met veel empathie en finesse wordt gedirigeerd tot een majestueus klankendecor. 

In 1879 bewerkte de Russische componist Pjotr Tsjaikovski dit verhaal tot een melancholische opera met weelderige rol voor strijkers en hoorn. Pelly en Altinoglu geven de prachtige compositie een parketvloer op een draaitoneel. In de orkestbak danst Altinoglu mee op de meesterlijke muziek de door hem met veel empathie en finesse wordt gedirigeerd tot een majestueus klankendecor. 

In dat decor hanteert regisseur Pelly één regel: less is more. Een voorbeeld. In de openingsscène posteert hij de twee zussen, hun moeder en grootmoeder elk op een houten stoel op de immense vloer. Die vloer draait zó dat de personages die aan het woord zijn vooraan zitten. Het is een meesterlijke zet. Pelly zet het decor op een haast dansante manier in. Hij laat de parketvloer dansen op maat van het verhaal. Zonder dat het gedoe of spektakel is. Het oogt sober en perfect.

Regisseur Laurent Pelly zet het decor op een dansante manier in. Hij laat de parketvloer dansen op maat van het verhaal. Zonder dat het gedoe of spektakel is. Het oogt sober en perfect.

Die perfectie streven ook de performers na. Zowel in hun spel als hun zang. De Oekraïense bariton Yuriy Yurchuk is een ietwat houterige Onegin die vooral na de wereldreis van zijn personage met meer gevoel durft te zingen. De Moldavische sopraan Natalia Tanasii als Tatyana speelt en zingt indrukwekkend sterk. Ook hier: sterk zonder tierlantijntjes.

Deze opera duurt maar liefst 3u20. Wie even zucht bij dit cijfertje: dat is begrijpelijk maar in dit geval volstrekt onnodig. Aan de regietafel en in de orkestbak staan met Pelly en Altinoglu twee vakmannen die hun liefde voor muzikale schoonheid combineren met een doortastend inzicht in de operamachinerie. Zij laten zich nergens verleiden om de kaart der pathetiek te trekken. Ze puren muziek, spel, decor en zang uit tot de puurste essentie. Het resultaat is een opera die geen seconde verveelt en een ware streling is voor het oog, het oor en het hart.

Waarom prijken niet vijf volle sterren boven deze recensie? Omdat er een kleine frons bleef zitten gedurende die 3u20. Zowel cast, koor als orkestleden zijn overwegend wit. Anno 2023 zou De Munt ook op dit gebied mogen uitmunten en nog meer werk maken van meer kleur op de scène en in de orkestbak. Jevgeni Onegin is een hartveroverend mooie opera over het gevoelsleven van ‘de mens’. Die mens is allesbehalve enkel wit. In zulk een tijdloos prachtige enscenering had meer kleur in de cast niet misstaan.