Fris theater met veel dans (en bruine bouillon): dat is ‘Klytaimnestra’

Actrice Jolente Dekeersmaeker vertimmert Aischylos tragedie Agamemnon tot Klytaimnḗstra. Fris theater met veel dans (en bruine bouillon).

Het openingsbeeld imponeert meteen. Danseres Synne Elve Enoksen staat rustig achteraan op het toneel. Dat toneel wordt gedomineerd door een felverlichte zandpiste. Alsof de maan zich op het podium heeft neer gevleid. Daar zal Klytaimnḗstra zich afspelen. Het stuk heet eigenlijk Agamemnon, is geschreven in 458 voor Christus en vertelt over de terugkeer van de krijger Agamemnon na de Trojaanse oorlog. Bij thuiskomst wordt de niet zo brave man meteen vermoord door zijn vrouw Klytaimnḗstra. Waarom? Omdat hij hun dochter Ifigineia offerde aan de goden offerde en hij ging vreemd aan het front.

Actrice Jolente De Keersmaeker zet zichzelf met deze productie op de kaart als een actrice die ook een schrandere regisseuse in zich draagt.

Regisseur Jolente De Keersmaeker veranderde de titel van het stuk, herschreef het en legt de focus bij Klytaimnḗstra. Klytaimnḗstra opent de voorstelling. De Griekse actrice Maria Skoula vertolkt haar verrukkelijk. In haar openingsmonoloog vraagt ze het publiek om niet te snel te oordelen. Na die krachtige solo volgt een dipje met nietszeggende dansscènes. Maar van zodra Agamemnon – ijzersterk en met een zweempje slapstick vertolkt door Stijn van Opstal – thuiskomt, schiet de voorstelling indrukwekkend uit de startblokken.

Dekeersmaeker zet alle middelen doordacht in. Gloeiend, goudgeel licht, een gigantisch bloedrood laken én een prachtige badkuip gevuld met bruine bouillon waarin Agamemnon zich kan baden. Te midden dit alles spelen de acteurs – met Skoula en Van Opstal als absolute uitschieters – elk in een andere taal. Dat hindert niet. Want de uitgekiende regie en de passie waarmee beide spelers zich in hun spel storten, maakt hun duel overrompelend. Dat duel is eeuwen geleden geschreven. Maar het boette niets aan herkenbaarheid in: een man en een vrouw proberen elkaar te begrijpen en leggen elkaar hun beslissingen uit met argumenten die de tegenpartij nauwelijks kan bevatten.

Zelfs wie geeuwt bij het lezen van de titel en denkt ‘niet wéér een Griekse tragedie uitsmeren over de scène’ zal door deze Klytaimnḗstra aangenaam verrast worden.

De première van deze voorstelling vond plaats in de zomer van 2022, tijdens het Aischylos Festival in het griekse stadje Eleusis. Dat is de geboortestad van Aischylos. De felgekleurde kostuums – starring: ontwerper Rachid Laachir – contrasteerden er prachtig met het goudgele licht en de resten van een antiek gebouw. Hoe zou Jolente De Keersmaeker die geweldige sfeer van een openluchtvoorstelling overhevelen naar een ‘saai’ theater?

Met een container zand én een uitgekiende lichtregie, blijkt het logische antwoord. En dus zet De Keersmaeker – die vooral bekend is als actrice en in 2022 schitterende in Dans voor een actrice – zichzelf met deze productie op de kaart als een actrice die ook een schrandere regisseuse in zich draagt. Zelfs wie geeuwt bij het lezen van de titel en denkt ‘niet wéér een Griekse tragedie uitsmeren over de scène’ zal aangenaam verrast worden. Want deze Klytaimnestra is fris theater met veel dans (en bruine bouillon).