Opera Vlaanderen toont Le nozze di Figaro van Guy Joosten. Bij zijn aantreden was het al een masterpiece en nu, twintig jaar later, heeft het nog niets van zijn glans verloren. Chapeau.
Als hekkensluiter van het seizoen staat Le nozze di Figaro van ons aller vriend Wolfgang Amadeus Mozart op het programma. Het is een herneming van een succesproductie uit 1995, een taart uit de patisserie van regisseur Guy Joosten, dus fijn van smaak en groots van opzet. Nozze betekent ‘[ter] bruiloft [gaan], maar ook ‘iets heel graag doen’. En dat blijkt ook zo. Het spelplezier ligt hoog en hoewel de voorstelling ruim drie uur duurt verveelt ze geen moment.
De eerst verantwoordelijke is uiteraard de componist. De muzikale dialoog is zowat de grondlaag van al zijn composities, en dat geldt niet enkel voor orkestrale werken. Ook de opera’s horen erbij. In elke opera is er een driftige wisselwerking van de zangers onderling, maar ook tussen de zangers, het koor en de muzikanten. Zet er een goede dirigent bij en je krijgt prachtig vuurwerk. Dat wordt versterkt door librettist Lorenzo da Ponta, die bij Le nozze in goeden doen was. Hoogstwaarschijnlijk door de ingreep van Mozart. De muzikale schildering van de karakters is daar een teken van. Het leek of zijn bekende jachtlust een extra laag kreeg omdat er een nieuwe opdracht wachtte, hij dringend op reis moest of de twee volgende opera’s van het drieluik al in de pruttelfase zaten.
De basis voor Le nozze di Figaro [1786] is een bewerking van het succesvolle toneelstuk Le mariage de Figaro van Beaumarchais uit 1784. Graaf Almaviva en Rosine zijn getrouwd, en onder hun vele dienstboden zijn er de huishoudster Marcellina, het kamermeisje Susanna, en de barbier Figaro. De graaf is een vrouwengek, en na zowat alle meisjes van het dorp te hebben verleid, of lustig van zijn recht op de eerste huwelijksnacht van zijn onderdanen/personeel gebruik te hebben gemaakt, is het nu de beurt aan Susanna. Ze wil trouwen met Figaro. Dus liefst de volgende nacht en as het effe kan nog voor het diner. Aan een razendsnel tempo mengen zich jaloersheid, verdenking, afgunst, wraak, verleiding, leugen, verraad en wat er verder voor lekkers in de winkel van de liefde te koop is. Eind van het verhaal is dat iedereen zich met zichzelf en de anderen verzoent. De graaf houdt opnieuw van zijn vrouw, het kamermeisje mag met de barbier trouwen en zelfs de jonge page Cherubin [travestie] begraaft haar verliefdheid op de gravin en zal elders bevrediging voor haar driften zoeken.
Het hele gebeuren speelt zich af in de zo goed als lege wintertuin wegens zomertijd.
De Duitse decorbouwer Johannes Leiacker heeft voor een diepe serre gezorgd, dat per bedrijf, vier in totaal, aan diepte wint. Door het perspectief, van breed naar smal, vergroten of verkleinen de personages, al naargelang ze vooraan of achteraan te zien zijn. Visueel geeft het een prachtig effect en het versterkt ook de relativiteit van het verhaal, dat al vanaf de eerste scène op drijfzand berust. Het lijkt wel of de sotternie van Beaunarchais opzettelijk werd aangedikt door Mozart, die het zelf een lulverhaaltje vond.
Decorbouwer en regisseur moeten die gedachte van de componist gevolgd, ja zelfs uitvergroot hebben. Het publiek voelt dat ook aan, maar dat geeft niet. Deze opera moet het vooral hebben van tempo en overacting, tot aan de rand van het schmieren. Het balanceren op die rand is een extra genot. Het zou nog groter geworden zijn als dirigent Paul Maccreesh zijn dirigeerstokje kort voor aanvang nog eens had opgepoetst. Nu moet alle energie van allen op het podium komen. Zij pushen de dirigent.
Alle lof voor de solisten. Hun namen zijn te vinden op de website van de producent, maar kom, toch een paar namen, uitzonderingen bevestigen nu eenmaal de regel. Vooreerst Julia Kleiter als de gravin [om verliefd op te worden, zo zuiver is haar stembeheersing] en Cherubino [om stapel op te worden, door de souplesse van haar spel dat tegen de stijl van de commedia dell’arte leunt en haar coloratuur; spel en zang zijn in balans en branden de lak van de zonnebril, die uw verslaggever vergeten was te ruilen voor zijn dagdagelijkse].
De zwakste van het stel is vreemd genoeg de titelfiguur, Figaro [David Bizec]. Nochtans een halve wereldster, maar had hij zijn dagje niet? Iets fout gegeten die middag? Zijn acteren leek sleurwerk en de volumeknop van zijn stem stond te laag. Extra poeier in zang en spel had dat zottekensspel, en dat is niet denigrerend bedoeld, integendeel, een extra etage gegeven.
Spijkers op laag water, de kritische punten? Zonder grommend laweit geen muzikaliteit van de muziek in de kritiek. Maar onderlijnd moet worden dat Le nozze di Figaro van Guy Joosten bij zijn aantreden een masterpiece was, en twintig jaar later nog niets van zijn glans verloren heeft. Chapeau. Drapeau.
Guido Lauwaert
LE NOZZE DI FIGARO – W.A. Mozart – Opera Vlaanderen tot eind juni in Opera Gent – www.operaballet.be
Smaakmaker:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Le nozze di Figaro (W.A. Mozart) – Trailer from Opera Vlaanderen on Vimeo.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier