Jan Decleir vertolkt met zwier een gewiekste vrouwenmoordenaar in ‘Landru’

Het Mechelse theatergezelschap Het Banket trommelde het blazersensemble I SOLISTI en het Vlaams Radiokoor op om Jan Decleir te omringen bij zijn vertolking van de vrouwenmoordenaar Henri-Desiré Landru. Dat levert stemmig muziektheater op.

Na het applaus spurtte Jan Decleir de scène op. Even leek het alsof hij ons op een bisnummer wilde trakteren. ‘Zoals u merkte, werd een van ons onwel tijdens de voorstelling. We trachtten het zo goed mogelijk op te vangen. Hopelijk gaat alles goed met haar. En… hopelijk gaat alles goed met U.’ Zo beëindigde hij galant de bewogen opvoering van Landru in De Werft te Aalst. Landru is muziektheater uit de hoed van het Mechelse collectief Het Banket in samenwerking met het blazersensemble I SOLISTI en het Vlaams Radiokoor.

Aanvankelijk zouden de drie gezelschappen het tragische verhaal van Lamoraal I van Gavere – Graaf van Egmont uit de doeken doen. Decleir zou met Peter Van den Begin en geflankeerd door een stevige club uitmuntende muzikanten en zangers het levensverloop van de moedige Lamoraal wiens onthoofding in 1568 tot de Tachtigjarig Oorlog leidde, vertellen. Helaas stak de uitbraak van Covid-19 daar een stokje voor.

Daarom besloten Brechtje Louwaard en Tristan Versteven (zij vormen samen Het Banket) deze zomer om in de plaats van Egmont de voorstelling Landru te maken. Ze bewerkten het levensverhaal van de Franse vrouwenmoordenaar Henri-Desiré Landru tot een monoloog die op het sterke, virtuoze lijf van Jan Decleir geschreven is.

Landru werd in 1869 in Frankrijk geboren en ontpopte zich tijdens de Eerste Wereldoorlog tot een roofbeest die wanhopige vrouwen en weduwen met een list (en veel vege annonces in de krant) verleidde en vervolgens op gruwelijke wijze om het leven bracht. In 1922 werd de man – na een warrig rechtszaak – ter dood veroordeeld.

Decleir opent de voorstelling door als een priester te smeken voor verlichting in tijden van oorlog, vervolgens vervelt hij tot een knulletje (‘Allo? God?’) die in het Antwerps tot God bidt en hem om een nieuwe vader – ‘De mijne is dood, denk ik’ – en een gelukkig moeder smeekt. Vervolgens transformeert Decleir tot verteller, dan tot bevallige Marie-Cathérine Rémy (zij was de echtgenote van Landru) en uiteindelijk tot Landru zelve. Decleir speelt zo zwierig, subtiel en meesterlijk met stemtimbres en lichaamshoudingen dat die transformaties volstrekt vanzelfsprekend ogen en een puur genot zijn om te aanschouwen.

De projecties op het achterscherm – waarop een spel met letters de naam van Landru vormen en veel authentiek beeldmateriaal te zien is – fleuren het scènebeeld op maar missen de spitse én geestige finesse die eigen zijn aan Decleirs spel en aan de muziek van componist Frederik Neyrinck.

De mooiste momenten zijn deze waarop de vier muzikanten (fagottist Francis Pollet, trombonist Bram Fournier, trompettist Simon Van Hoecke en klarinettist Tomonori Takeda) Decleirs spel subtiel ondersteunen, met dank aan Neyrincks doeltreffende compositie die op de juiste momenten dreiging suggereert, troost biedt, ontroert of simpelweg voetstappen suggereert.

Het tintelende samenspel met de sopranen Kelly Poukens en Jolien De Gendt – Poukens vertolkte Landru’s eega, De Gendt Landru’s minnares – verliep tijdens de opvoering die wij bijwoonden wat chaotischer omdat De Gendt uitviel en Poukens plotsklaps ook De Gendts rol moest spelen. Iets waar Poukens overigens met veel flair en spelplezier in slaagde.

Decleir is letterlijk en figuurlijk groot genoeg om zulke onverwachtheden te dragen. Dat deed hij ook, ogenschijnlijk moeiteloos. Het enige wat zijn spel wél belemmerde, waren die verfoeide A4’tje waarvan hij, voorlopig nog, sommige zinnen aflas. Dat is begrijpelijk. Deze voorstelling is razendsnel gemaakt en er restte amper tijd om de volledige monoloog rustig te memoriseren. De voorstelling reist tot eind oktober door het land. De laatste opvoeringen, zónder A4’tjes, worden zonder twijfel de beste.