In Dimitri Leues ‘Onderland’ leidt een mijnramp tot straf spel en draken van dansscènes

Dimitri Leue dook tijdens de pandemie in zijn pen en schreef, geïnspireerd door berichtgeving over hoe de ontginning van gas en edelmetalen tot aardverzakkingen kan leiden, een stuk over de turbosnelheid waarmee sommige ondernemers rijk willen worden.

‘Dit is een uitzonderlijke dag. Wanneer men over pakweg honderd jaar mijn hersenen zou analyseren, dan zouden die onderzoekers zich wellicht afvragen welke gebeurtenis zo’n impact heeft gehad op mijn hersenen.’ Warre Borgmans spreekt de woorden uit terwijl hij, strak in het pak als CEO van een goudmijn, op een kale scène staat. Hij weet nog niet dat zijn mijn zonet is ingestort… Zo opent Onderland.

Het achterdoek oogt als een zwarte rotswand van een ondergrondse mijn. Er prijken twee goudkleurige balkjes op de scène die dienstdoen als lichtbron, bankje en spreekgestoelte. In dat sober decor ontvouwt zich een vlot stuk, geschreven door een pen die bezorgd is over de staat van de wereld, de staat van het ondernemersbrein, de toestand van het politieke hoofd en de staat van het burgerbrein. Dit zijn (te) dure woorden. Leue verstaat de kunst om zulke bezorgdheden in snelle, vermakelijke, sobere en spitse dialogen te gieten.

Na Warre Borgmans als CEO Robbert Rigurson draven de volgende spelers de scène op: Clara Cleymans (die tijdens de première de zieke Alice Reijs verving en dat met verve deed), Dimitri Leue, Michaël Pas en Laura François. Cleymans speelt Linda, de technisch directeur én het liefje van de CEO. Leue is de gladde burgemeester en broer Willem Rigurson. Pas vertolkt de vader van een gestorven arbeider. Laura François speelt de echtgenote van die arbeider. Elk heeft een andere verhouding tot de ramp die zich in de mijn voltrok. Ze bekvechten, ze flirten, ze huilen, ze ruziën, ze lachen, ze dreigen, ze luisteren én ze veranderen…

Leue ensceneert een adrenalinegesprek dat vlak na een gigantische crisis in de directeursvertrekken van een bedrijf kan gevoerd worden en tot ingrijpende kenteringen kan leiden. Rampen kunnen mensen tot inkeer brengen en op weg sturen naar een duurzamere toekomst. Dat lijkt de achterliggende idee.

Het verhaal blijft iets te lang dralen bij ‘ de personages schrikken van de omvang van de ramp’. Dat zorgt voor een dip in de eerste helft. Dat het stuk af en toe doorkruist wordt door bijzonder vreemd aandoende dansscènes die allesbehalve noodzakelijk zijn, doet evengoed fronsen. Maar Leues woorden geven de acteurs vleugels waardoor na elke ritme-dodende danspauze het spel snel terug op kruissnelheid zit. De première miste een tikkeltje rust in het spel waardoor ontroerende momenten ‘in de rapte’ werden platgewalst. Dat lost zichzelf op tijdens de tournee.

Dat er intussen met chocoladewafeltjes in hun krakend plasticfoliejasje wordt gespeeld, dat er gevatte taalgrapjes in de tekst verweven zitten, dat vooral Pas en Borgmans de kunst verstaan om hun integer spel van een laagje fijne humor te voorzien, maakt van Onderland een onderhoudende avond in goed spelersgezelschap en een stuk dat onomwonden toont hoe ondernemers boven zichzelf kunnen uitstijgen als ze het belang van hun bedrijfskapitaal ondergeschikt maken aan het belang van de gemeenschap.