In ‘De Weg’ regeert Ekaterina Levental zaal en publiek

© Ekaterina Levental
Guido Lauwaert
Guido Lauwaert Opiniemaker

‘De Weg’ staat voor Een goed verhaal, een prachtige enscenering, een vurige vertolking, heerlijke muziek; dit alles ten bate van de sleutelzin van het verhaal en dat voor elke vluchteling geldt: ‘Ik denk dat ik mijn schaamte verloren heb’.

Een vluchteling is geen toerist. Hij is niet op weg om iets bij te leren. Maar om iets af te leren. Of beter, van af te kicken: Oorlog, geweld, vernedering, honger, onmacht, armoede. Ekaterina Levental zet dat verlangen om via haar eigen vluchtverhaal. Zij doet dat scherp, spannend en overtuigend. Een vertelconcert met geen pedante maar een pregnante boodschap.

Een landkaart van de Sovjet-Unie op de achtergrond. Een harp, het muziekinstrument ontstaan uit de boog [een wapen], een oude koffer met wat spullen in, zoals we die kennen uit de prenten en films met als onderwerp de holocaust, meer moet dat niet zijn om het verhaal te kruiden.

De in Amsterdam wonende, van joodse afkomst Ekaterina Levental vertelt haar eigen zoektocht o.l.v. van haar ouders naar vrede en rust en een maag die niet protesteert. Ze is geboren in 1977 in Tsaskent [Oezbekistan], een stad die ze op de kaart aanwijst. Maar veel eerder dan haar geboortejaar begint de calvarie. Hij begint bij haar grootmoeder die het communisme beu is. Niet in de jaren vijftig van de vorige eeuw bleek het Sovjetsysteem niet te functioneren, maar al in de jaren dertig. Vadertje Stalin bleek geen Siberische tijger die kon tapdansen, maar een koele killer die zich alle luxe kon permitteren door de rest van de bevolking uit te hongeren en aan de leiband te dwingen.

Ronde van Europa

Matroesjka heeft wat geld en juwelen verborgen. Dankzij het geheime fortuintje kan de familie in 1939 uitwijken naar Israël, het enige Europese gebied van het Midden-Oosten. Dat alles behalve beloftevol is. Het beetje geld dat er rest is onvoldoende om de ladder der welvaart te beklimmen. Je krijgt niet eens de laagste sport. Dan maar terug naar de Oude Wereld. Het wordt een lange Ronde van Europa, met als belangrijkste halteplaats Wenen. Maar zelfs daar, in de stad van zoveel vermaarde componisten en mooie muziek, blijft zelfs na de laatste nazigroet de Jodenhaat nog latent aanwezig.

Tot de familie begin van de jaren tachtig in Amsterdam belandt en daar eindelijk rust en welvaart vindt. Amsterdam, de stad die in de jaren zestig de gedachten van Spinoza en Jean-Jacques Rousseau in Vrijheid en Blijheid heeft omgezet. Parijs als figuurlijke lichtstad heeft voorbijgestoken. Weg angst voor de nacht bij dag, de vernedering waardoor je bevriest in volle zomer. Daar kunnen kinderen leren, lezen en spelen wat ze zelf willen.

Vertelconcert

Ekaterina Levental is daar een treffend voorbeeld van. En de kans die zij in Amsterdam in zijn glorietijd, die helaas verleden tijd is, gekregen heeft wil ze uitdragen. Door middel van een vertelconcert. Ze is echter niet ijdel en egocentrisch. Haar wedervaren heeft ze verwerkt tot het verhaal van elke vluchteling. Om de Klaagmuur te vermijden heeft regisseur Chris Koolmees passende muziekstukken op de juiste plaats gezet. Uit klankkast en door het harpspel van de actrice krijg je een voorstelling die geen zingende zaag is, maar een gebedsdienst met de juiste toon dankzij muziekstukken en liederen die naadloos bij het verhaal passen. Rachmaninov, Rossini, Tsjaikovsky, Verdi, Sjostakovitch, Saint-Saëns en Ludwig van Beethoven. Merkwaardig is dat elk stuk nooit te lang duurt. Plotseling stopt, waardoor de toeschouwer schrikt en de aandacht weer scherpte krijgt. Alsof er wat fout gaat. En er gaat inderdaad wat fout. Niet technisch maar in het verhaal, tijdens de lijdensweg. Zoals het leven is. Telkens de mens denkt dat hij eindelijk de poel der ellende verlaten heeft, krijgt hij een dreun op zijn kop en tot aan de rand van de poel gedrukt. Die ingreep, dat pijnpunt, levert de voorstelling een hogere kwaliteit op, terwijl de ellende van de vluchteling, uit welk land of welke tijd ook, een scherpe kracht behoudt.

Een goed verhaal, een prachtige enscenering, een vurige vertolking, heerlijke muziek; dit alles ten bate van de sleutelzin van het verhaal en dat voor elke vluchteling geldt: ‘Ik denk dat ik mijn schaamte verloren heb’. Wie dat zegt toont aan dat hij zich geen mens meer voelt, maar met één voet staat in de dierenwereld. De schaamte voorbij.

De weg is een voorstelling die al een jaar oud is. Wegens te weinig relaties en de media-aandacht het helaas moet stellen met sporadisch een schoolvoorstelling. Zoals De Bijloke maandag 11 januari heeft gedaan. Meer kan het niet doen. Het mag dan wel de producent zijn, maar het is geen instelling die met zijn waar de boer op gaat. Twee voorstellingen op één dag. Telkens voor een honderdtal jonge mensen. Tot mijn eigen verbazing bleef de aandacht vlijmscherp. Ekaterina Levental regeert zaal en publiek, en het publiek is daar best tevreden mee.

Deze voorstelling verdient de kleine zaal van elke schouwburg, van elk cultureel centrum. Omdat De weg wijst op Massa en Macht van het Vluchtelingenprobleem waarmee Europa momenteel geconfronteerd wordt.

Guido Lauwaert

DE WEG – Ekaterina Levental, tekst en spel – Chris Koolmees, regie en vormgeving – Productie, Muziekcentrum de Bijloke – www.debijloke.be

Smaakmaker:

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content