Een ontketende Wim Helsen trakteert op ‘geitige’ humor in ‘Niet mijn apen, niet mijn circus’

In Niet mijn apen, niet mijn circus – de titel verwijst naar een Pools gezegde dat zoveel betekent als ‘niet mijn zaken’ – is het enige strikt zwart-witte gegeven het kostuum van Helsen. In een witgrijs pak met zwart hemd speelt hij gniffelend, jonglerend met zijn stem en swingend met zijn lijf de absurdste sterren van de hemel.

‘Ja… Hoe zal ik het zeggen?’ Met zo’n kneusje van een zinnetje – gevolgd door een verontschuldigende grijns – steekt Wim Helsen zijn ‘vuurzeeverbeelding’ aan.

Via een bakkersbezoek, kip-aan-’t-spit op de braderij, een rare verkeersboete, een kafkaiaans telefoongesprek over die boete met een telefoniste die een bekende lijkt, een stadswandeling die ontaardt in een akelig warmhartig gesprek met een geit en een ongemakkelijk opgewekt i-oe-aaaa-gesprek (jawel, we hebben hierover nagedacht) en, tot slot, via een confrontatie met een agent die qua postuur zou kunnen solliciteren voor een rol in de remake van King Kong, belandt Helsen bij het huis van zijn vader.

Ahaa! De secuur gecomponeerde queeste – waarin niet alleen de woorden maar ook de bijhorende stemkleur en bewegingen doordacht zijn – voelt aan als een dolle polonaise op het rockende tempo van Elvis Presley’s loeiharde Lettle Liss Conversation. Je houdt vol vertrouwen je handen op de schouders van de wandeldansende Wim Helsen. Meanderend, kronkelend en soms in rondjes draaiend doorheen zijn vuurzeeverbeelding beland je op plaatsen waar high-fives tegenover opgestoken duimpjes worden afgewogen, sandwiches druppels worden, het woord ‘handicap’ een vrolijke bijklank krijgt en barcodes van boetes ontmaskerd worden als hilarische rapsongs. Soms kijk je vrolijk toe, soms met een pijnlijke grimas wanneer Helsen als een ‘gatspringer’ in een narratief gat springt waar velen met een flinke boog omheen zouden lopen…

Intussen stijgen zeven lukraak boven de scène hangende bakjes waaruit lange kettingen ‘regenen’, geruisloos en amper zichtbaar naar omhoog. Je lijkt de tot ketenen verkrampte zenuwen van Helsen te zien. Die ketenen ontspannen weer door te dalen – even geruisloos en amper zichtbaar – dankzij de meest bizarre stadswandeling ooit. Bizar, baldadig én bevrijdend.

Helsen serveert geen hapklare mopjes over ‘de actualiteit’ of ‘zijn leven’. Hij herkauwt dat leven en die actualiteit tot geestige propjes die hij met een elegante beweging van zijn arm in het publiek mikt. Soms raak, soms ernaast. Hij wéét wanneer hij zal raken of ‘missen’ en speelt daar met een grijns, een buikdansbeweging of een slag van zijn onzichtbare vleugels subtiel op in.

Welk effect hebben die ‘propjes’? Helsen laat je glimlachen, schaterlachen, zuur lachen, dwalen, walgen en, uiteindelijk, een krop wegslikken. Niet mijn apen, niet mijn circus blijkt een avontuurlijke, absurde, bevreemdende en vermakelijke queeste naar dat verhoopte vader-zoongesprek. Helsen legt zich niet te zwelgen in zelfmedelijden maar stelpt de pijn met dikke proppen absurde humor.

Wanneer hij even zijn mond houdt – de premièrestress deed hem afgelopen weekend een fractie te snel spelen waardoor grappen en zinnen soms minder impact hadden – en als een verdwaasde een jachtige wandeling over de scène maakt, zie je plots ‘de mens’. De mens die in verlammende stress door het leven jaagt. Helsen toont, geheel bevrijd van subtiliteit, hoe de verbeelding – als ze de vorm van een zachtaardige geit aanneemt – een mens kan ontspannen en tot rede brengen. Maar hij toont ook hoe die verbeelding een mens waanzinnig kan maken en in waanbeelden kan laten geloven waardoor je de wereld als een vijandig, te bevechten oord vol schuldigen ziet. Het devies? Die wereld (even) ontvluchten. ‘I’m tired of talking, grab your coat and let’s start walking‘, zong Elvis en speelt/danst Helsen. Verfrissend verwarrend in bangelijk verwarrende tijden.