Minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois wil de afdelingen ruimtelijke ordening en onroerend erfgoed scheiden. Dat is niet zonder gevaar.
Minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois wil de afdelingen ruimtelijke ordening en onroerend erfgoed scheiden. Dat is niet zonder gevaar.
Minister Geert Bourgeois (N-VA) is van plan zijn administratie onroerend erfgoed grondig te herschikken. Hij wil alles wat met archeologie, monumenten en landschappen te maken heeft in één entiteit samenbrengen. “De hervorming werd in het regeerakkoord al een beetje aangekondigd”, zegt kabinetschef Mark Andries. “Erfgoed is vandaag immers moeilijk te herkennen binnen een beleidsdomein waarin ook ruimtelijke ordening en wonen zitten.”
Momenteel houden drie entiteiten van de Vlaamse overheid zich met onroerend erfgoed bezig. Het departement ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed ondersteunt de voorbereiding van het beleid. De afdeling ruimte en erfgoed voert dat beleid uit, bijvoorbeeld via adviezen en premiedossiers voor monumenten. En het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) doet als wetenschappelijk instituut aan inventarisatie en onderzoek.
Door de verdwijning van het VIOE, dat zal opgaan in de nieuwe afdeling, verliest de Vlaamse overheid een wetenschappelijk instituut. “Het VIOE is al lang niet meer de opgravingsdienst van Vlaanderen”, aldus Andries. “Fundamenteel onderzoek, kennis om de kennis dus, behoort niet meer tot de taken. Het onderzoek heeft nu als opdracht kennis te verzamelen en die bruikbaar te maken voor het beleid. Onder meer door inventarisatie. Wat niet wegneemt dat de wetenschappers in de nieuwe entiteit op een wetenschappelijke manier zullen blijven werken en publiceren.”
Herkenbaar aanspreekpunt
De administratie werd pas zeven jaar geleden hervormd door toenmalig minister Paul Van Grembergen (Spirit). Onroerend erfgoed werd toen aan ruimtelijke ordening vastgeklonken. Monumenten, landschappen en archeologie zijn nu eenmaal onlosmakelijk met ruimtelijke ordening verbonden, zo heette het toen. Waarom worden ze dan nu weer gescheiden? “Die combinatie heeft ook nadelen. Het is al gebeurd dat de dienst erfgoed in beroep ging tegen de sloop van een gebouw waarvoor een collega van ruimtelijke ordening een positief advies had gegeven.”
“Juridisch mag dat dan wel mogelijk zijn, het komt nogal vreemd over dat een agentschap bezwaar aantekent tegen zijn eigen advies. Een andere kritiek luidt dat de dienst erfgoed niets te zeggen heeft en overvleugeld wordt door ruimtelijke ordening. Door ze uiteen te halen, willen we een herkenbaar aanspreekpunt voor onroerend erfgoed maken.” Insiders vrezen dan weer dat erfgoed door die scheiding het kneusje van de ruimtelijke ordening zal worden, omdat erfgoedwaarden weer makkelijker opgeofferd kunnen worden aan politieke en commerciële belangen.
Binnen de Vlaamse overheid werken bijna 300 ambtenaren rond onroerend erfgoed. Het kabinet-Bourgeois maakt zich sterk dat die allemaal aan de slag kunnen blijven. De streefdatum voor de hervorming is 1 januari 2012.
Bart Biesbrouck
