Conservatiebehandeling kleurt Van Goghs gele bloemen oranjegrijs

Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen en de TU Delft hebben ontdekt waarom een aantal heldergele bloemen in Van Goghs “Bloemen in blauwe vaas” doorheen de tijd verkleurden tot oranjegrijs.

Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen en de TU Delft hebben ontdekt waarom een aantal heldergele bloemen in Van Goghs “Bloemen in blauwe vaas” doorheen de tijd verkleurden tot oranjegrijs. Dat meldt de universiteit in een persbericht. Een tot dusver onbekend degradatieproces tussen verf en vernis ligt aan de basis.

De Nederlandse postimpressionistische artiest Vincent Van Gogh schilderde in 1887 in Parijs het werk “Bloemen in een blauwe vaas”. Omdat hij zijn werken volgens conservatoren meestal niet verniste, voegde men later een beschermende afdeklaag toe. Maar een conservatiebehandeling in 2009 onthulde een ongewone grijze en ondoorzichtige korst op de delen van het schilderij met cadmiumgele verf.

“Normaal verwachten we daar een witte, transparante oxidatielaag, maar die vonden we hier niet”, zegt onderzoeker Koen Janssens. “Om de chemische samenstelling van het materiaal op het raakvlak tussen verf en vernis te kennen bombardeerden we enkele verfstaaltjes met krachtige röntgenstralen.”

De resultaten waren verrassend. In tegenstelling tot het verwachte, transparante cadmiumsulfaat, troffen de onderzoekers het grauwe anglesiet (loodspaat) aan, vermoedelijk doordat een loodhoudend droogmiddel aan het vernis werd toegevoegd.

Het cadmium zelf bond zich met een degradatieproduct van het vernis tot cadmiumoxalaat. Samen met het anglesiet vormde zich zo het ondoorzichtige, oranjegrijze korstje die delen van het schilderij ontsiert.

De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in het blad Analytical Chemistry. De opgedane kennis kan voortaan gebruikt worden bij conservatie en restauratie, onder meer voor andere schilderijen van Van Gogh. (Belga/INM)