Voor kunstenaar Roel Jacobs is de boom een soort heiligdom. Met zijn project ‘Monumental trees’ wil hij op betekenisvolle plekken in de stad een boom planten.
Voor kunstenaar Roel Jacobs is de boom een soort heiligdom. Met zijn project ‘Monumental trees’ wil hij op betekenisvolle plekken in de stad een boom planten.
Tot nu toe bestond ‘Monumental Trees’ slechts op papier. Maar met de opname van een boom in de vaste collectie van het Antwerpse openluchtmuseum Middelheim komt daar verandering in.
Dat Middelheim is voor beeldend kunstenaar en fotograaf Roel Jacobs een symbolische plek. “De kunstwerken van het museum zijn omringd door prachtige oude bomen. Voor heel wat kunstenaars zijn de bomen louter decor of hoogstens een inspiratiebron. Maar een boom zelf is al een door de natuur gevormd beeldhouwwerk en een levend monument”, stelt Jacobs.
Voor zijn artistieke boom is Jacobs op zoek gegaan naar een unieke zaailing. Die vond hij in de beroemde Ginko Biloba of duizendjarige boom uit Japan. Die zal volgens de kunstenaar het best gedijen op de bodemsamenstelling van het park. De boom als kunstwerk is een ‘work in progress’, bij elk bezoek zal hij er anders uitzien.
Zoals een kathedraal
Het zaad zelf is verzameld door Jef Van Meulder, directeur Arboretum Bokrijk, Dirk De Meyere, Outdoor Collections Manager Nationale Plantenuin van België te Meise, Martine Weckx en Annemie Holemans, tijdens een botanische reis van de International Dendrological Society in Japan op 5 oktober 2008.
De achterliggende gedachte is de boom die eeuwig op die plek mag blijven staan en genoeg ruimte krijgt om uit te groeien tot een monumentale aanwezigheid. Het project wordt dan ook voorgesteld als stedenbouwkundige aanvraag. “De groei van een boom is als de bouw van een kathedraal: dat duurt gemakkelijk tweehonderd jaar. Vroeger stond er op elk dorpsplein een grote eik of linde. Vandaag zijn ze bijna overal verdwenen en dat is jammer”, stelt Jacobs.
Nieuwe monumenten
Jacobs ziet de boom dus als monument. Toevallig heeft in het Middelheim de expo ‘Nieuwe monumenten’ net de deuren geopend. Daarvoor heeft het museum, dat verantwoordelijk is voor de kunst in de Antwerpse openbare ruimte, dertien kunstenaars gevraagd om na te denken over de relevantie van monumenten op de dag van vandaag. Zo hebben onder andere Jan De Cock, Kendell Geers, Sven ’t Jolle en Angel Vergara Santiago voor het openluchtmuseum nieuw werk gecreëerd.
Vooral in de 19e en 20e eeuw zijn heel wat monumenten op straten en pleinen verrezen. Sommige kunstenaars hebben zich afgezet tegen die traditie, andere bouwen er net verder op voort. Op die manier wordt zowel het traditionele monument als kunst in de openbare ruimte in vraag gesteld.
Elien Haentjens
Nieuwe monumenten, tot 19 september in het Antwerpse Middelheimmuseum.
