Beeldend dichter Francis Alÿs wint Nederlandse BACA award
De Belgische kunstenaar Francis Alÿs heeft in het Nederlandse Bonnefantenmuseum zijn prijs als BACA laureaat in ontvangst genomen.
Heel veel kunstprijzen telt Nederland niet. De tweejaarlijkse BACA prijs is dan ook zowat de belangrijkste internationale kunstprijs. Na Betham Huws (2006) en John Baldessari (2008) ging de prijs dit keer naar… een Belg.
Of toch naar een halve Belg, want Francis Alÿs (°1959) woont intussen al langer in Mexico-stad dan in zijn geboorteland. Alÿs verwierf dan ook eerst internationale bekendheid, in België bleef hij lange tijd vrij onbekend. Daardoor was zijn eerste Belgische retrospectieve, die momenteel in het Brusselse Wiels loopt, eerder al te zien in de Londense Tate Modern. En na de Brusselse tussenstop reist ‘The Story of Deception’ door naar het New Yorkse MoMA.
Met de toewijzing van de Biennial Award for Contemporary Art sluit ook Nederland de Belgische Mexicaan in de armen. De jury, die bestond uit Enrico Lunghi (directeur MUDAM Luxemburg), Dirk Snauwaert (directeur Wiels) en Alexander van Grevenstein (directeur Bonnefanten), koos Alÿs omwille van de uitzonderlijk hoge beeldende kwaliteiten van zijn werk. Het vleugje poëzie dat Alÿs’ werk kenmerkt, sterkte de jury in haar overtuiging. In hun rapport noemen ze Alÿs dan ook een beeldend dichter.
Museumspel
Naast de award en het prijzengeld krijgt de laureaat traditiegetrouw ook een tentoonstelling in het Nederlandse Bonnefantenmuseum. Terwijl ‘The Story of Deception’ in Wiels een klassieke solotentoonstelling is, kiest Alÿs er in het Bonnefantenmuseum voor om zijn werk tussen de vaste collectie te presenteren. Als was het een spel, daagt hij de toeschouwer uit om zijn werk te zoeken. In dat spel brengt Alÿs zijn toeschouwer meermaals in verwarring. Zo duikt eenzelfde schilderijtje binnen de reeks ‘Déjà vu’ namelijk meermaals op.
Alÿs zet de toeschouwer dus niet alleen aan tot spelen, maar ook tot wandelen. Ook dat aspect behoort tot de kern van zijn werk. Voor Alÿs is wandelen een ideale manier om de stad te begrijpen en een vorm van maatschappelijk verzet. Als centraal thema stelde Alÿs in het Bonnefanten dan ook de straat als ruimte vol dubbelzinnigheden voorop. Zo komt hij op een van zijn wandelingen door Mexico-stad ten val door een botsing met een hond. Alÿs filmde het voorval vanuit negen verschillende standpunten, wat resulteerde in de 9-delige video ‘Choques’ (2005) die verspreid over verschillende museumruimtes te zien is.
Stadsdecor
Dat we in een stad zonder het zelf te beseffen enorm veel gefilmd worden, ligt aan de basis van het werk ‘Guards’ (2004). In de loop van de video vinden 64 typisch Londense wachters elkaar binnen de grenzen van de Londense City één voor één terug. Met het moment waarop de 64 als één groot blok door de verlaten straten marcheren als climax. De ritmische cadans van hun schoenen op het asfalt verleent het geheel iets hypnotiserend. De video houdt de meeste toeschouwers dan ook gemakkelijk een half uur aan het scherm gekluisterd.
Ook in ‘Duett’ (1999) speelt de stad het prominente decor van een zoektocht. Venetië doet dit keer dienst als stadslabyrint, waarin Alÿs de bevriende, Belgische kunstenaar Honoré d’O probeert terug te vinden. Op hun hemd staan de letters A en B en ze dragen elk een deel van een tuba. Net als geliefden waren de twee op zoek naar hereniging met hun wederhelft. Met deze hommage aan de theatermuziek van Fluxus nam Alÿs op eigen initiatief deel aan de Biënnale van Venetië.
Elien Haentjens
BACA Laureate 2010: Francis Alÿs, tot 27 maart in het Nederlandse Bonnefantenmuseum.
The Story of Deception, tot 30 januari in het Brusselse Wiels.
Wie niet naar de tentoonstellingen kan, kan een groot aantal video’s ook zien op de website van de kunstenaar.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier