Alter Nature: de mens als onnatuurlijk dier

© Revital Cohen

Wat als duiven zeep zouden uitscheiden en ons eigen lichaam elektriciteit zou kunnen produceren?

Wat als duiven zeep zouden uitscheiden en ons eigen lichaam elektriciteit zouden kunnen produceren? Binnen het luik ‘Alter Nature: The Unnatural Animal’ poneren de kritische ontwerpers Tuur Van Balen en Revital Cohen deze ideeën.

In de begijnhofhuisjes op de site van het Hasseltse huis voor actuele kunst Z33 mogen kunstenaars Tuur Van Balen en Revital Cohen hun bijzondere denkwereld presenteren aan het publiek. Zo onderzocht de Belgische Van Balen de mogelijkheid om duivenstront om te vormen tot zeep in zijn project ‘Pigeon d’Or’ (2010). Met dat doel voor ogen ontwikkelde hij een bepaalde bacterie, die hij dan aan de beestjes zou geven. Zou, want de bacterie mag niet buiten de muren van het lab komen. “En dat is maar goed ook”, stelt Van Balen. “Want de zogenaamde do-it-yourself-biologie houdt absoluut ook gevaren in.”

De vervagende grens tussen een product en een dier – en dus hoe we de natuur naar onze hand kunnen zetten – vormt het centrale uitgangspunt. Zo analyseerde de Israëlische Revital Cohen in ‘Life Support’ (2008) de mogelijkheid om een dier in te zetten als nierdialyseapparaat. En speelt ze in haar meest recente onderzoeksproject in op de trends van virtuele huisdieren zoals een tamogotchi.

Doordat het project ‘Ready-to-use Models’ (2011) in een hangend huisje binnen de tentoonstellingsruimte gepresenteerd is, moet je als bezoeker letterlijk opklimmen in het “hoofd” van de kritische ontwerpers. Naast het virtuele huisdier presenteert Cohen er ook een omgekeerd voorbeeld: een tot depressiviteit genetisch gemanipuleerde rat probeert ze terug “gelukkig” te maken. “Op die manier wil ik van de SERT Knock-out rat als product terug een dier maken. En stel ik het gebruik van dieren als testmateriaal in vraag”, stelt Cohen.

Extern immuunsysteem

Niet alleen de natuur en de dieren, maar ook wij mensen staan door de ontwikkelingen in de biowetenschap en -technologie steeds verder af van onze oorspronkelijke natuur. Zo speelt Tuur Van Balen met zijn ‘Synthetic Immune System’ (2010) in op onze angst om ziek te worden. Via een netwerk van glazen reservoirs, gevuld met biosensoren op basis van gist, kan je je gezondheid met dit extern immuunsysteem dagelijks op peil houden.

Revital Cohen ontwikkelde dan weer een orgaan, waarmee we als mens in onze eigen elektriciteitsproductie zouden kunnen voorzien. “Aangezien de appendix een voor de mens nutteloos orgaan is, stel ik binnen mijn project ‘Electrocyte Appendix’ (2009) voor om hem te vervangen door een nieuw, elektriciteit producerend exemplaar”, stelt Cohen.

Gevoelige kijkers

Haar werk is niet alleen in Z33, maar ook in CIAP te zien. Ook daar loopt een deel van het Alter Nature-project. Onder de titel ‘Harder, better, faster, stronger’ focussen kunstenaars er op de manipulatie van ons eigen lichaam. Hoewel de esthetische manipulatie van alle tijden en culturen is, denk maar aan de Thaise vrouwen met hun lange nekken of de Chinese traditie om hun voetjes in te binden, toont de expo in CIAP een heel ander soort ingreep.

Zo liet de Australische kunstenaar Stelarc een oor op zijn voorarm plaatsen. Op termijn wil deze pionier van de body art en performance art een microfoon in dat derde oor laten plaatsen, zodat iedereen via internet kan volgen wat het oor hoort. In CIAP is de operatie, waarbij het oor ingeplant werd, op groot scherm te zien. Gevoelige kijkers zijn bij deze gewaarschuwd.

Elien Haentjens

‘Alter Nature: the unnatural animal’, tot 1 mei in Z33.

‘Alter Nature: harder, better, faster, stronger’, tot 13 maart in CIAP.

Alle informatie is te vinden op de overkoepelende website van het project.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content