In Afdruk van Peter Brouwer merkt een fotograaf hoe zijn leven werd getekend door de foto die hij als student niet heeft kunnen nemen.
‘Le moment décisif’ noemde de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson het beslissende moment waarop alles perfect in elkaar past: het gebaar, het kader, de betekenis en het licht. Als je dan niet afdrukt, weet je dat je iets gemist hebt wat nooit meer terug zal komen. Peter Brouwer laat in zijn nieuwe roman fotograaf Carl terugdenken aan zo’n beslissend moment dat hij gemist heeft. Het gebeurde in 1985, Carl studeerde in Utrecht fotografie. Op een doordeweekse, kalme avond raakte hij op café aan de praat met de twintig jaar oudere Mara. Het klikte en Carl nam Mara mee naar zijn studentenkamer, waar ze hem toefluisterde dat ze hem misschien wel zou vermoorden, maar dan in zijn slaap, en hij zag in haar een engel die zijn geheimen niet prijsgaf. Want toen hij de ochtend nadien terugkwam van de bakker en glunderend de deur van zijn kamer openstak, bleek Mara verdwenen. Alleen haar oude, wat verwrongen haarkam in de vorm van een opvliegende vogel had ze voor hem achtergelaten. Ik heb geen foto van haar, realiseerde Carl zich – net voor hij zag dat ze zijn peperdure fototoestel had meegenomen.
Centrale zin: De vraag is of je iets afsluit, of dat je het juist openlaat.
In het werk van Peter Brouwer, die begon als dichter maar met Afdruk inmiddels aan zijn vierde roman toe is, staan kleine tragedies en gemiste kansen centraal. Het zijn verhalen over voor buitenstaanders waarde- en betekenisloze zaken die voor de betrokkenen emotioneel bijzonder kostbaar zijn, zoals de oude haarkam, bijvoorbeeld. Wanneer Carl bijna veertig jaar later samen met zijn vrouw op vakantie is op Corsica valt zijn oog op een klein schilderijtje dat hem terugbrengt naar die nacht met Mara, en naar de kam, die hij altijd heeft bewaard.
In Afdruk, een roman waarin gretig gefilosofeerd wordt over wat beelden doen met een mens, gaan fotografie en realiteit steeds meer door elkaar lopen. Zeker nadat Carl van een oud-studente het voorstel krijgt om een paar weken op haar huis op het Franse platteland te gaan letten en hij daar graag op ingaat. Een ideale locatie om in alle rust zijn verwaarloosde archief te ordenen, denkt hij, niet goed beseffend dat hij daarmee ook veertig jaar aan persoonlijke geschiedenis naar de oppervlakte zal ploegen. Carl bezoekt op de heenweg niet alleen het in 1944 door de nazi’s gebrandschatte Oradour-sur-Glane, wat bij hem de vraag oproept wat je moet doen wanneer je iets gezien hebt dat niet voor jouw ogen bestemd was. Maar hij bezoekt ook zijn oude professor Rosier, in wiens academische voetsporen hij is getreden. ‘De vraag is of je iets afsluit, of dat je het juist openlaat’, krijgt Carl van hem te horen, wat net zo goed op zijn archief als op het verhaal over zijn gemiste leven zou kunnen slaan. Maar heb je die keuze wel in eigen handen?
