Duitse grootmeester Bernhard Schlink daagt uw geweten uit in verhalenbundel ‘Afscheidskleuren’

Mag je je plusdochter, al is het via artificiële weg, bezwangeren om haar kinderwens te vervullen en moet je iemand vergeven op zijn doodsbed? Morele dilemma’s te over in de nieuwe verhalenbundel van Bernhard Schlink.

Mag je een vriend verraden om de vriendschap te redden? Met die paradox worstelt een oude wiskundige. Ooit had hij in Andreas een bloedbroeder gevonden, een vriend en gewaardeerde collega met wie hij in de DDR het onderzoek naar artificiële intelligentie en cybernetica naar hogere sferen stuwde. Hun baanbrekende werk leverde hen roem en lintjes op maar Andreas broedde stiekem op een ontsnappingsplan: achter de stenen en het prikkeldraad van die vermaledijde Muur lonkte de vrijheid. Maar een anonieme brief naar de Stasi verijdelde de verteller dat plan en Andreas mocht vier jaar brommen. Jaren later probeert Andreas’ dochter Lena de wrange geschiedenis te reconstrueren en tot wanhoop van de verteller wil ze de Stasi-dossiers opvragen. Wie heeft destijds haar vader verklikt?

Zo zet het openingsverhaal Kunstmatige intelligentie meteen de toon in Afscheidskleuren, de nieuwe verhalenbundel van de Duitse grootmeester Bernhard Schlink. Grandioos opgebouwd en gedrenkt in morele grijstinten. Je leeft mee met de eenzame wiskundige die zijn vriend in zijn nabijheid wil houden en tegelijk walg je van zijn goedpraterij.

De dood is meermaals de scherprechter bij Schlink. Zo moet Sabine nu haar ex-man ongeneeslijk ziek is beslissen of ze hem zijn ontrouw kan vergeven. Bij wijze van zoenoffer schenkt hij haar een sieraad – het bewuste verhaal heet Amulet – maar Sabine voelt in haar hart dat de wonde daarmee niet geheeld is. Een amulet dient om kwade krachten af te weren en het staat je natuurlijk vrij om wrok te koesteren en je te beschermen tegen emotionele chantage. Maar hoe wreed mag je zijn tegenover een stervend mens?

Schlink balanceert ook op het randje van het erotisch aanvaardbare. Mag een professor die een tienermeisje bijles geeft haar ook bijstaan in haar seksuele ontluiking? Kan een pluspapa als zaaddonor voor zijn lesbische dochter dienen? Wat met de puberjongen die zijn moeder in de duinen betrapt met een man die niet zijn vader is terwijl hij zelf met twee meisjes doktertje speelt?

‘Zo dikwijls groeit er uit iets goeds iets verkeerds. Waarom zou niet evenzo uit iets verkeerds iets goeds kunnen groeien?’ De slotzin van het verhaal Dochterlief vat Afscheidskleuren netjes samen. Schlink laat met zijn klassieke en oerdegelijke verhalen zien hoe complex de mens in elkaar zit en hoe we er goed aan doen om ons oordeel even op te schorten voor we weer iemand aan de galg schreeuwen.