Drie vragen aan Laura Broekhuysen: ‘IJslandse familiegeschiedenissen zijn verstrengeld met mythen en sagen’

Welke rol spelen de oude mythen in de hedendaagse IJslandse cultuur? Een grote, toont Laura Broekhuysen in haar bedwelmend mooie nieuwe roman.

Wanneer Pippa samen met haar moeder Oddný intrekt bij Snorri, haar ‘eerste vader met baard’, zoals ze hem beschrijft, stopt hij haar meteen een doos notities in handen. ‘Daar mag jij een boek van beitelen’, zegt hij. Ook al speelt Laura Broekhuysens nieuwe roman zich af op het hedendaagse IJsland, lijkt die Snorri wel heel goed op Snorri Sturluson, die in 1220 de Proza-Edda schreef, een verzameling mythologische verhalen. Magnetisch middernacht wordt zo een familieverhaal waarin de Edda een soort magnetisch veld is waar de personages zich naar moeten voegen. Broekhuysen, die al meer dan een decennium op IJsland woont, schrijft wervelend, bijna magisch proza. Over kustwacht Týr wiens hand door een wolf is afgebeten, over Snorri’s eerste vrouw Herdís die terugkeert naar haar man en zegt voor Oddný gekomen te zijn, en over de viool die – de schrijfster is een aan het conservatorium afgestudeerde violiste – met een kleine melodie meer kan zeggen dan duizend woorden.

Hoezeer leven de oude mythische verhalen nog op IJsland?

Laura Broekhuysen: Meer dan ik verwachtte. De IJslandse bevolking is zo klein dat cultuurbehoud een collectieve obsessie wordt. Geen volksliedje zal hier ongemerkt verdwijnen. Ik vind het fascinerend hoe IJslandse familiegeschiedenissen verstrengeld zijn met mythen en sagen. Mijn man vindt in zijn stamboom figuren terug die opduiken in de meest fantastische vertellingen. Ik wilde een boek schrijven waarin die mengeling naar het dagelijks leven wordt getrokken.

Wat fascineert je zo aan de Edda?

Broekhuysen: Misschien is het omdat mijn kinderen via mijn man nazaten van Snorri Sturluson zijn dat ik de Edda juist als minder mythisch ben gaan beschouwen en meer als een gecomponeerd werk. Maar wat als Snorri niet rijk was geweest en die verhalen dus nooit aan het perkament had kunnen toevertrouwen waarvoor hij er een hele koeienstal op nahield? Dan zou alles wat we van de Edda weten mondelinge overlevering zijn. Ik vond dat een aantrekkelijke gedachte. Daarom wilde ik de Edda-verhalen onderzoeken in die vloeibare staat, vóór het finale formuleren.

Net zoals in je vorige boeken speelt de viool een grote rol. Wat kan muziek dat woorden niet kunnen?

Broekhuysen: In mijn drietalige huishouden ervaar ik muziek als een vierde taal waarin we even in hetzelfde tempo kunnen denken, het hoorbaar eens kunnen zijn. Om in taal de aantrekkingskracht van een reine kwint over te brengen had ik een hele fjord nodig, een kudde paarden, een samengesteld gezin en twaalf resonerende Edda-verhalen. En dan is het nog maar de vraag hoe rein die kwint de lezer in de oren klinkt. Terwijl het met een viool zo gemakkelijk is.