Soms moet je het leven even stilzetten om in je verleden te graven, toont Ester Naomi Perquin in haar ronduit verbluffende debuutroman, ook al vrees je wat je daar zal vinden.
In een wereld beheerst door psychologie en sociologie lijkt het steeds moeilijker om geloofwaardige en complexe romanpersonages neer te zetten. Zijn het geen vleesgeworden ideeën, dan kunnen ze herleid worden tot een pijnlijk voorval in hun jeugd of herkennen we er slachtoffers van maatschappelijke wantoestanden in, waarbij eenduidigheid en causaliteit vooropstaan. Dat het ook anders kan, toont Ester Naomi Perquin in Tot alles in beweging komt, waarin ze een vrouw neerzet die zoekt, af en toe wat vindt, maar vooral ook veel twijfelt, en daarbij onophoudelijk strijdt tegen de contradicties in zichzelf.
De vrouw in kwestie is Ela, die wanneer ze zwanger is van haar derde kind voelt dat er iets wringt in haar leven. Ze heeft lange tijd als cipier gewerkt en werkt al jaren aan een non-fictieboek over mensen die ergens aan willen ontsnappen, zowel fysiek als psychisch. Zou het niet alleen sensatiezoekers aantrekken, vraagt ze zich af, lezers op zoek naar goedkope verhalen? Misschien ligt er in haar eigen verleden wel iets belangrijkers op ontsluiting te wachten, iets wat begint met de grandioze openingszin van Perquins roman: ‘De eerste keer dat mijn vader stierf deed hij dat alleen voor mij’. Hij zou wel eens belangrijk kunnen worden in dit boek, merk je meteen, net zoals Ela’s moeder die haar drie kinderen liefdevol verwaarloosde omdat ze liever boeken las die een schutting plaatsten tussen haar en haar medemensen in plaats van haar een blik op de wereld te bieden.
Centrale zin: Je lijkt precies te zijn wie hij wilde dat je was.
Tot alles in beweging komt is Ester Naomi Perquins romandebuut. Eerder publiceerde ze zeven poëziebundels die steevast in de prijzen vielen. Die literaire erfenis neemt ze hier mee. Ook in haar vrijuit vloeiende proza staat er geen woord te veel, net zomin als een zin zonder betekenis. Zoals steeds gaat ze op zoek naar het komische in de tragedie, wat soms leidt tot een cynische ondertoon. De moeder die haar zoon bezoekt die in zijn cel zijn ogen heeft uitgestoken met een ijzerdraad, zegt ‘Daar ben je nu ook niet veel meer mee,’ wanneer ze de nieuwe batterijtjes voor zijn horloge op zijn bed gooit. Geweld en dreiging zijn nooit uit de lucht, van de man die in de trein onophoudelijk naar het slipje van Ela’s vijfjarige dochter zit te kijken, tot de vijftien schitterende pagina’s die Perquin schrijft over de geluiden en geuren in de gevangenis en alle dunne, dikke en kromme penissen die Ela er te zien krijgt. Het zijn vormende gebeurtenissen voor haar, net zoals de periode toen ze op haar twintigste samenwoonde met een veel oudere man die haar kneedde als een bol klei. Want finaal is Tot alles in beweging komt een ontroerend mooie roman over hoe mensen elkaar op lelijke wijze misbruiken, over macht dus, en hoe niemand onschuldig is.
