‘De elandparadox’ van Antti Tuomainen leest als een sardonische satire op het thrillergenre

Een aardbei als moordwapen, een lijk in een krokodillenkano: thrillerauteur Antti Tuomainen zet u met een buik vol suiker op de draaimolen.

Na het overlijden van zijn broer Juhani erft Henri Koskinen een pretpark: VrijEnBlij. Dat klinkt leuk – elke dag suikerspin en gratis op de carrousel – maar Juhani heeft het pretpark in slechte staat achtergelaten. Een ballenbad aan schulden, achterstallige betalingen bij toeleveringsbedrijven, morrend personeel en een verouderde infrastructuur: VrijEnBlij dreigt overkop te gaan.

Gelukkig werkte Henri vroeger als actuaris bij een verzekeringsmaatschappij, waar hij als wiskundige de premies berekende. Volgens Henri is de wereld louter uit cijfers opgetrokken. Als je over voldoende data beschikt, kun je elke crisis oplossen. Henri doorploegt de boekhouding, werkt afbetalingsplannen uit, bespaart waar mogelijk en hoopt dat nieuwe investeringen het bezoekersaantal zullen opkrikken. Het ziet er goed uit, even doorbijten en hij krijgt zijn houten paardjes op het droge.

Centrale zin: ‘Ik vind eten en schreeuwen een onpraktische combinatie, maar de kinderen leken er geen problemen mee te hebben.’

Tot Juhani uit de dood verrijst. Blijkbaar heeft hij zijn overlijden in scène gezet om aan zijn schuldeisers te ontsnappen en hij is vastberaden om VrijEnBlij weer in handen te nemen. Een pretpark moet leuk zijn, dus deelt hij gratis ijs uit en strooit hij met loze beloftes die belachelijk veel geld kosten. Henri krijgt nauwelijks de kans om zijn verrezen broer in toom te houden. Eerst wordt hij aangevallen door een man met een aardbeihoofd, daarna komt hij onder vuur te liggen in een krokodillendoolhof. Zijn belagers komen door dom toeval zelf om het leven, en dan begint het gezeul met lijken. Ondertussen wordt hij afgeperst door zijn leveranciers, gaat zijn personeel in staking en krijgt hij bezoek van een wantrouwige politie-inspecteur die een lijk met aardbeihoofd best raar vindt.

Op het thuisfront moet Henri ondertussen uitrekenen of zijn relatie met kunstenares Laura statistisch levensvatbaar is. Op haar vraag of hij haar vaker wil zien, antwoordt hij met een lesje kansberekening – laat ons zeggen dat Henri niet vooraan stond toen de emotionele intelligentie werd uitgedeeld. En dan moet hij zijn nukkige kat Schopenhauer nog tevreden houden.

Verwacht geen grootse literatuur van de Finse thrillerauteur Antti Tuomainen. Met zijn absurde komedie mikt hij vooral op de gulle lach. Echt spannend wordt het ook niet: De elandparadox leest eerder als een sardonische satire op het thrillergenre. Bizar genoeg werkt die insteek. Een autistische wiskundige die een chaotisch pretpark overeind moet houden: het zorgt voor onvervalst leesplezier. Een boek als een keverbaan dus: niet echt wat ernstige volwassenen horen te lezen maar o zo plezant.