In De vlucht stelt het schrijversduo Elvis Peeters zijn levenslange engagement in vraag.
Puike geëngageerde romans schrijven die niet als het geëmmer van een derderangs zedenpreker klinken, is een ambacht dat maar weinigen onder de knie hebben. Elvis Peeters, nom de plume van het koppel Jos Verlooy en Nicole Van Bael, toonde eerder al, in boeken over onder meer de maatschappelijke gevolgen van massa-immigratie of de ontwrichtende werking van jeugdig nihilisme, hoe dit wel degelijk kan. In De vlucht, hun beste in jaren, laten ze een 44-jarige vrouw vraagtekens plaatsen bij dat engagement. Is het sop de kool wel waard, vraagt ze zich af, en dus vertrekt ze naar een dorp in Normandië om er als een koe in een kudde te gaan leven. Je zou het idyllisch kunnen noemen, ware het niet dat de realiteit alsnog op cynische wijze binnensijpelt.
In hoeverre delen jullie de wanhoop van jullie vertelster?
Elvis Peeters: We merken dat veel mensen in onze omgeving met het gevoel worstelen dat deze wereld echt niet meer te doen is. Wij koesteren dan de fantasie dat we naar een berg in de Pyreneeën kunnen, of naar Normandië natuurlijk. Zelf zijn we altijd heel sociaal geëngageerd geweest en we hopen dat af en toe nog te zullen zijn, ook al vragen we ons regelmatig af hoe je dit als mens kunt blijven torsen. In onze vorige roman, De tijden, voerden we Hannelore op, die zich in de jaren 80 hevig had verzet tegen de komst van de kernraketten naar België. Zij vroeg zich af of dat verzet iets had veranderd, want uiteindelijk beslisten Ronald Reagan en Michail Gorbatsjov zelf om de raketten weg te halen. De Belgische regering had zich er niet tegen durven te verzetten. Of een actie iets uithaalt, weet je in feite nooit.
‘De realiteit komt uiteindelijk als een boemerang of een waterbom bij je terug.’
Waarom zou ik er dan aan deelnemen, denken veel mensen, waarna ze zich afsluiten van de wereld en niet langer het nieuws volgen?
Peeters: Een begrijpelijke, maar heilloze reactie, vinden wij, want je kunt niet vluchten. De realiteit komt uiteindelijk als een boemerang of een waterbom bij je terug. De mens is immers een sociaal wezen, deel van een samenleving. Je moet gewoon weten wat er gebeurt en waar je je bevindt in de wereld. Dat is je plicht. Als je iets doet, kun je ook iets fout doen, zoals Bertolt Brecht zei, maar niets doen is geen optie. Wij ergeren ons dus nog liever aan wat we zien dan dat we de ogen sluiten.
Maar houdt te veel focussen op het grote onrecht geen risico in, dat je het kleine onrecht vlak voor je neus niet meer ziet?
Peeters: Dat gevaar is inderdaad reëel. Zelf proberen wij alvast het lokale niet over het hoofd te zien, omdat we beseffen dat het van daaruit is dat je leert uitzoomen. Vandaar dat wij er als de kippen bij waren om de nieuwe uitgeverij Weerwoord mee op te richten, een coöperatieve uitgeverij, niet gericht op winst, maar wel op het uitgeven van goede boeken en tonen dat het anders kan. Als je niet machtig genoeg bent om bakens te verzetten in de wereld, moet je minstens bereid zijn om te morrelen in de marge.
