‘WE ZULLEN ONZE BH’S NIET VERBRANDEN’
Wat hebben France Gall, Jane Birkin, Bambou en Françoise Hardy gemeen? De man die hen ooit songs op het lijf schreef: Serge Gainsbourg. Vier belpopvrouwen gaan aan de slag met hun muziek. ‘Ze verdienen het om ook eens apart te worden belicht.’
Oko Yono. Het is géén verspreking, wel een project van vier Vlaamse muzikantes rond de muzen van Serge Gainsbourg. Annelies Van Dinter (Echo Beatty), Patricia Vanneste (Balthazar), Myrthe Luyten (Astronaute) en Birsen Uçar (Hydrogen Sea) bundelen hun krachten voor een ode aan muzikale Françaises en aan elke vrouw die muzikaal buiten de lijntjes durft te kleuren. ‘Het wordt een heel gevarieerde show, meer dan een avondvullend programma over Franse vrouwen’, belooft Patricia Vanneste. ‘Liefhebbers van vrouwelijk chanson zijn zeker welkom, maar bij deze ook gewaarschuwd.’ We spraken met de vier dames af op de vooravond van Valentijn. Schuift mee aan tafel: bezieler van het project Nele Desmet, in het dagelijkse leven werkzaam in de cultuursector.
NELE DESMET: De kiem van het idee is een jaar of twee geleden ontstaan, tijdens een roadtrip. Toen luisterde ik in de auto veel naar Gainsbourg, en betrapte ik mezelf erop dat ik de nummers met of voor vrouwen het vaakst beluisterde. ‘Daar zit een fijn project in’, dacht ik, en toen ik later Annelies bezig zag met Echo Beatty is dat spontane idee opnieuw komen bovendrijven.
Zag of hoorde je een link tussen Echo Beatty en de Gainsbourgdames?
DESMET: Ik hou vooral van de stem van Annelies. Ik had lichte twijfels om haar het project voor te stellen, maar na enkele bemoedigende schouderklopjes heb ik haar een mailtje gestuurd, en gelukkig had ze er oren naar.
ANNELIES VAN DINTER: Ik sta altijd open voor nieuwe projecten en ik vond het een leuk concept. Helemaal alleen zou ik het niet gedaan hebben, maar ik heb meteen geopperd om er ook andere vrouwen bij te betrekken. En als female empowerment dan toch een onderdeeltje van het project is, waarom dan niet meteen een geschikte startdatum prikken: 7 maart, de dag voor Internationale Vrouwendag.
DESMET: Waarom niet? Het is een project geïnspireerd door sterke vrouwen, gebracht door sterke vrouwen met een sterk karakter, meer dus dan zomaar een nieuwe vrouwengroep. Er zit een idee achter. Die zangeressen worden vaak in één adem genoemd met Gainsbourg, maar verdienen het om ook eens apart te worden belicht. Met alle respect voor de Serge, natuurlijk. (lacht)
Annelies, voelde je meteen een muzikale band met de dames in kwestie?
VAN DINTER: Eigenlijk niet, maar dat maakte het des te leuker om me er compleet in te verdiepen.
PATRICIA VANNESTE: Ik was ook niet zó goed vertrouwd met de muziek, maar dat doet er weinig toe. Met Oko Yono brengen we een ode aan dé vrouw, niet aan énkele vrouwen. Zo heb ik het toch begrepen. De muzen van Gainsbourg vormen een kapstok, of een kader, om samen met andere vrouwen muziek te spelen die door vrouwen gebracht werd. Ik zie het vooral als een veilige setting om te experimenteren en me verder te ontwikkelen, meer dan ik zou kunnen bij de mannen van Balthazar. Ze zullen het misschien niet graag lezen, maar toch is het zo.
Hoe komt dat?
VANNESTE: Omdat vrouwen simpelweg op een andere manier met elkaar omgaan. En net zoals Maarten, Jinte en Simon nu doen met hun soloprojecten voelde ik de nood om me met andere muziek verder te ontwikkelen. Oko Yono is een goede stap in die richting.
Maarten inspireert zich met Warhaus ook op de muziek van Gainsbourg. Hoe komt het dat hij nog steeds zo tot de verbeelding spreekt?
VANNESTE: Omdat hij zulke goede songs geschreven heeft, en ook daarnaast tot een icoon is uitgegroeid. Er zijn vele facetten aan Gainsbourg, dat maakt hem voor muzikanten erg interessant. Wat Maarten en Sylvie Kreusch doen als Warhaus, dat spanningsveld tussen man en vrouw creëren, is maar één kenmerk van Gainsbourgs veelzijdigheid. Wat we met Oko Yono doen is helemaal anders. We baseren ons uitsluitend op bestaande muziek – al blijft van de originele songs vaak maar heel weinig over.
MYRTHE LUYTEN: Zo is het. We hadden dit project ook kunnen doen met r&b-zangeressen uit de jaren negentig.
Wat heeft jou over de streep getrokken, Myrthe?
LUYTEN: Ik speelde zelf al met het idee om eens iets met vrouwen te doen. Tot nu toe heb ik altijd samen met mannen in bands gezeten. Dit is de eerste keer dat ik deel uitmaak van een vrouwenbende, met mensen die weten wat het is om als vrouw muziek te spelen. Bovendien is het een leuke manier om te tonen dat vrouwen veel goede dingen gemaakt hebben.
Bestaat daar twijfel over, denk je?
LUYTEN: Ik heb het over persoonlijke ervaringen. Zoals mensen die zich afvragen of ik de songs van Astronaute wel zelf geschreven heb. Het zit in kleine dingen. Demo’s doorsturen naar mannelijke medemuzikanten, en dan als reactie krijgen: ‘Leuke basis, daar kunnen we zeker mee aan de slag.’ Euhm, hallo?!
VANNESTE: Ik heb al vaak vreemde dingen over mezelf gelezen. ‘De violiste ziet er schattig uit, is mooi gekleed, en blijkt ook goed viool te kunnen spelen.’ Zoiets lees je nooit over een man, en zeker niet in die volgorde. Bij mannen wordt het talent meestal vooropgezet.
LUYTEN: Dat is ook zoiets, ja. Na een optreden kreeg ik eens te horen: ‘Zeg, weet je wat jij zou moeten doen? Een mooi zwart kostuum dragen, zo androgyn.’ Echt, fuck you, kerel!
Zijn het dan altijd kerels die zulke opmerkingen maken?
VANNESTE:Nee. Ook vrouwen zitten soms vastgeroest in het idee dat vrouwen eerder uitvoerder in plaats van componist zijn. Het is een achterhaalde mentaliteit, een hardnekkig overblijfsel uit andere tijden.
LUYTEN: Laten we vooral opletten met mannen tegenover vrouwen te zetten, en vice versa. Anders worden we snel vier zeurende vrouwen.
Als ik het lijstje met songs die jullie bewerken eropna sla, bots ik op songs waar de vrouw eerder uitvoerder is dan componist.
VAN DINTER: Daarom neig ik in dit project vooral naar Françoise Hardy. Zij heeft wél heel veel materiaal zelf geschreven, en ze heeft daar ook een lange carrière mee uitgebouwd.
LUYTEN: Zulke dingen zijn niet eens aan de orde. We zijn gewoon vertrokken vanuit de muziek. ‘Ode’ is het juiste woord. Gewoon, een extra positieve boost voor vrouwen. We zijn zeker geen bh’s verbrandende feministen.
De naam Oko Yono hebben jullie toch gekozen als een soort statement?
LUYTEN: Het is een knipoog, maar ook een naam die blijft plakken. Yoko Ono werd lang gezien als ‘de stookster’ die The Beatles uit elkaar heeft gedreven, en haar naam heeft nog altijd een negatieve bijklank. Maar het is vooral grappig bedoeld.
‘When I hold you in my arms/ And I feel my finger on your trigger/ I know nobody can do me harm’, schreef John Lennon over Yoko Ono in Happiness Is a Warm Gun van The Beatles. Schrijven vrouwen anders over de liefde dan mannen?
BIRSEN UÇAR:(is er later bij komen zitten) Natuurlijk, er is toch iemand als Peaches, bijvoorbeeld?
Dat bedoel ik net. Wanneer Peaches over haar schaamhaar of ‘diddle my skittle’ zingt, wordt dat meteen als expliciet of radicaal beschouwd.
LUYTEN: Dat zal dan van de luisteraar afhangen, want ik zie geen verschil.
Durven vrouwen in hun songs niet harder te zijn voor mannen?
LUYTEN: Harder zou ik het niet noemen, maar misschien wel persoonlijker, of gedetailleerder.
VANNESTE: Concreter, inderdaad.
VAN DINTER: Ik heb de indruk dat mannen zich in hun songs soms meer laten inspireren door een algemeen beeld dat ze van vrouwen hebben. Een archetype van ‘de vrouw’ dat ze aanbidden, in zekere zin. Dat voel ik veel minder bij vrouwen, die verering van ‘de man’ als archetype.
LUYTEN: Vrouwen brengen dingen op een andere manier in beeld of onder de aandacht dan mannen. Een mannelijke regisseur zal in een seksscène vooral focussen op de erogene zones, bijvoorbeeld, bij een vrouw zal je meer context zien.
VAN DINTER: Meer rug? (lacht)
OKO YONO
Speelt op 2/3 in Trix café (try-out) en op 7/3 in 30CC, Leuven. Alle info: trixonline.be en 30 cc.be.
door Jonas Boel – foto’s Athos Burez
‘Na een optreden kreeg ik eens te horen: “Zeg, weet je wat jij zou moeten doen? Een mooi zwart kostuum dragen, zo androgyn.” Echt, fuck you, kerel!’ Myrthe Luyten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier