Ari Folman rakelt herinneringen op aan de slachtpartijen van Sabra en Shatila in een pakkende geanimeerde documentaire.
****
Ari Folman Ron Ben-Yishai, Ari Folman, Ronny DayagRuoccoAri Folman rakelt herinneringen op aan de slachtpartijen van Sabra en Shatila in een pakkende geanimeerde documentaire. Waltz with Bashir van de Israëlische tv-maker Ari Folman was dit jaar een van de origineelste inzendingen op het filmfestival van Cannes, ook al kreeg de afwisselend sensuele en rauwe ‘animatiedocumentaire’ vreemd genoeg geen enkele prijs. Begin jaren 80 was Folman infanteriesoldaat bij het Israëlische leger en toen in de Libanese vluchtelingenkampen Sabra en Shatila honderden Palestijnen voor de ogen van de Israëli’s koudweg werden afgemaakt door christelijke falangisten, was hij getuige van het bloedbad. In een strak uitgelijnde stijl die doet denken aan Amerikaanse undergroundcomics haalt de regisseur zijn herinneringen boven aan de Libanese burgeroorlog en de slachtpartij.
Deze opmerkelijke mix van Flashanimatie en documentaire opent met een koortsige nachtmerrie waarin Folmans vriend achtervolgd wordt door 26 razende honden, precies evenveel als hij er in 1982 in Libanon diende af te knallen. Zelf kan Folman zich amper wat van zijn legerdienst herinneren, zo bekent hij aanvankelijk openhartig. Maar als de nare flashbacks over nachtelijke raids op de kusten van Beiroet toch zijn getormenteerde brein binnensluipen, wil ook hij eindelijk wel eens weten wat er zich indertijd precies heeft afgespeeld. Wat volgt, is een persoonlijke graaftocht door het verleden, waarbij Folman – ondertussen een gevierd tv-maker en producent – zowel psychologen, soldatenmakkers als toenmalige getuigen interviewt en de verdrongen feiten, beelden en geluiden scène per scène weer boven borrelen.
Waltz with Bashir, waaraan Folman en artdirector David Polonsky dik vier jaar sleutelden, is volledig opgetrokken uit prachtig gestileerde, naar het einde toe zelfs bijna volledig monochrome tekeningen, inclusief de interviews die zo uit een gewone documentaire lijken gerukt. Alleen in de finale gebruikt Folman écht archiefmateriaal van de slachtingen – misselijkmakende beelden van doorzeefde lijken en wanhopige nabestaanden. Ondanks het politiek beladen onderwerp, de persoonlijk beleefde tragiek en de semi-documentaire verpakking is de hele prent dan ook doordrongen van een dromerig en sterk esthetiserend sfeertje. Alsof Folman je er ook stilistisch aan wil herinneren dat zijn oorlogsavonturen tegelijk opwindend als onwerkelijk waren. Dat feit en fantasie bij traumatische gebeurtenissen soms vervaarlijk dicht bij elkaar liggen en dat de geschiedenis veeleer uit subjectieve interpretaties dan uit onomstotelijke waarheden bestaat. Een originele, pakkende en licht bevreemdende kijk op een van de bloedigste schandvlekken uit het Midden-Oosten.
Dave Mestdach
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier