Euforie alom vorige week, want Rundskop is genomineerd voor de Oscar voor Beste Buitenlandse Film. Hoe groot is de kans dat Michaël R. Roskam het beeldje mee naar huis mag nemen?

Ik moet – vooreerst – Michaël R. Roskam mijn excuses aanbieden. Toen ik drie maanden geleden vernam dat niet Le gamin au vélo of Hasta la Vista, maar Rundskop de Belgische Oscarinzending zou worden, heb ik op Facebook geschreven dat hij kansloos was. Voor alle duidelijkheid: Rundskop steekt mijlenver – in het ene geval nog meer mijlen dan in het andere – boven die twee andere films uit, maar ik vond hem de meest atypische Oscarinzending. Le gamin au vélo had zijn strepen internationaal al verdiend – die nominatie voor de Golden Globes kwam niet uit de lucht vallen. Hasta la Vista is dan weer het soort feelgoodcinema waarvoor Hollywood een zwak heeft. Iedereen beroemd! is zo ook ooit genomineerd geraakt, een pijnlijk voorval dat in de academische wereld nog vaak wordt gebruikt om symptomen van de tweede orde van dementie te illustreren.

Sinds de Academy of Motion Picture Arts and Sciences in 2008 flink onder vuur kwam te liggen omdat het vijf zoutloze films had genomineerd en instant klassiekers als Persepolis en 4 Months, 3 Weeks and 2 Days straal had genegeerd, zijn de stemregels veranderd. De bejaardenbond die in het verleden veelal als enige actief was bij het bekijken en nomineren van de ingezonden foreign language films, moet zijn macht tegenwoordig delen met een vrij cinefiel comité dat vorig jaar onder meer het controversiële Dogtooth aan een nominatie hielp en nu wellicht ook Rundskop heeft geruggensteund. Ik schrijf ‘wellicht’, want over het stemproces wordt niet gecommuniceerd en voor hetzelfde geld is Matthias Schoenaerts gewoon een hot item in het Hollywood Heights Retirement Home.

Hoe dan ook, de beste Belgische film van het afgelopen jaar is genomineerd voor een Oscar en dat is uiteraard goed nieuws. Nog beter nieuws is dat enkel het nominatieproces van de foreign language-categorie is gewijzigd. Wie er volgende maand de Oscar mee naar huis neemt, wordt nog steeds op krak dezelfde manier als vroeger beslist, en dat maakt dat die underdogstatements van Michaël R. Roskam – ‘ A Separation zal wel winnen’ – nergens voor nodig zijn.

Ja, A Separation van de Iraanse filmmaker Asghar Farhadi is favoriet – nog nooit van een wedstrijd zonder favoriet gehoord. Maar als een blik op het Oscarpalmares van de afgelopen dertig jaar één ding duidelijk maakt, dan is het dat favorieten in de foreign language-categorie lang niet altijd op het podium worden geroepen – integendeel zelfs. In deze categorie hebben de genomineerden echt wel één kans op vijf om te mogen juichen.

De favorieten van de afgelopen drie jaar? Waltz with Bashir, Das weiße Band en Biutiful. De winnaars? Departures, The Secret in Their Eyes en In a Better world. Toegegeven, die laatste werd nog als een geduchte concurrent gezien, maar van de eerste twee hadden zelfs filmcritici nooit gehoord. Het meest frappante voorbeeld van de afgelopen tien jaar is ongetwijfeld de overwinning van de Belgische coproductie No Man’s Land op Le fabuleux destin d’Amélie Poulain. Los van het feit dat die laatste de kassa in de VS al had doen rinkelen, was de film van Jean-Pierre Jeunet in totaal vijf keer genomineerd, zoals ook A Separation dit jaar nog een extra nominatie voor beste scenario heeft. Anders gezegd: de film kon niet verliezen. Maar Amélie Poulain verloor wel, zoals de afgelopen jaren ook verschillende andere ‘favorieten’ met meer dan één nominatie – Pan’s Labyrinth en opnieuw Das weiße Band en Biutiful – het onderspit moesten delven.

Op films over de – altijd prijs! – Holocaust na, is die foreign language-categorie dus compleet onvoorspelbaar. A Separation is favoriet omdat hij twee Oscarnominaties en een Golden Globe op zak heeft. Maar die tweede nominatie is totaal geen indicatie en inzake buitenlandse aangelegenheden komen de Oscars en de Golden Globes zelden overeen. Nee, als A Separation al de meeste kans maakt, dan is het omdat het de beste film is. Maar laten we niet naïef doen: dit zijn de Oscars – het is al een klein mirakel als de beste films van het afgelopen jaren überhaupt worden genomineerd.

DOOR BEN VAN ALBOOM – ILLUSTRATIE SARAH VANBELLE