Is de bovenlip van Lana Del Rey indie? De vraag die de voorbije maanden de blogs beheerst, mag dan een non-discussie zijn, het zegt veel over de staat van indie anno 2011.

‘Lana Del Rey Exposed: Before she was alternative, she was a mainstream artist without fake lips’, kopte de blog hipsterrunoff.com, de Perez Hilton voor lui met skinny jeans en fixed gear bikes. Het artikel werd druk getweet en gefacebookt op the interweb en betekende het begin van veruit de geinigste discussie die we dezer dagen volgen: is de bovenlip van Lana Del Rey authentiek?

Een snelle update: Lana Del Rey, née Elizabeth Grant, is de vijfentwintigjarige singer-songwriter achter het alom geprezen Video Games. Haar debuutplaat mag dan nog geen releasedatum hebben, dankzij de clip van die eerste single, een mix van zwart-witfilmfragmenten, korrelige Super 8-footage en lo-fibeelden van zichzelf voor de webcam, alles netjes in een hipsterjasje gestoken, schoot de zelfverklaarde ‘Gangster Nancy Sinatra’ als een komeet naar boven in de blogwereld. Nu ze ook duchtig op weg lijkt om de mainstream te veroveren – we horen haar zelfs op Radio 1 – gebeurt wat te verwachten was: precies de blogwereld die haar naar boven stuwde, lijkt zich tegen haar te keren.

Het verwijt: Lana Del Rey zou het resultaat zijn van een branding campagne van een pienter major label. Als Lizzy Grant had ze al een veeleer commercieel plaatje uitgebracht, nu proberen de business executives haar met de juiste producer en artdirector als credibele artieste aan de man te brengen. Het ultieme bewijs daarvan zijn enkele oude foto’s van Lana Del Rey zónder dikke bovenlip, haar signature trademark – zélfs de imperfecties in haar gezicht zijn gestileerd. Wat allemaal tot één conclusie leidt: Lana Del Rey is niet de indiediva die ze pretendeert te zijn, maar een met collageen opgespoten hoer van de popcommercie. Oftewel ‘De dood van de authentieke indie’, zoals een reeks andere blogs kopten.

Niet dat de bovenlip van Del Rey ons bovenmatig in-teresseert, maar de discussie zegt veel over de staat van indie anno 2011. Voor de leken: ‘indie’ is kort voor ‘independent music’, door onafhankelijke labels aan de man gebracht, ver weg van het grote geld van major labels als Warner, EMI en Universal. Die tegenbeweging begon in 1980, met de opstart van de UK Indie Charts als reactie op de door commerciële motieven gedomineerde pop, ingeleid door de punk en volgehouden door bands als The Smiths, Sonic Youth en Pavement. Alleen, wat cultuursociologen op voorhand konden voorspellen, gebeurde ook hier: de marge werd door de mainstream gecoöpteerd. Het iconische indielabel Sub Pop verkocht na het succes van Nirvana 49 percent van hun aandelen aan Warner; andere kleppers als Domino, Merge en Matador lieten hun Amerikaanse platendistributie overnemen door de Alternative Distribution Alliance, ook al in handen van Warner; zowat elke major richtte in de jaren 90 zijn eigen kleine sublabels op die naar indie-artiesten op zoek gingen; en een heleboel indielabels verenigden zich in major-achtige structuren. Wat maakt dat indie als ‘independent’ definiëren volledig onhoudbaar werd: Arctic Monkeys, Bright Eyes, Cat Power en Franz Ferdinand zouden in die definitie geen indie zijn.

Wat leidde tot de uitgeholde interpretatie die sinds de jaren 2000 courant is: indie is een genre geworden, gemaakt door artiesten die zich niet louter door commerciële motieven laten leiden, maar door hun compromisloze artistieke noden, liefst in een ongepolijst jasje. Muziek geworden authenticiteit, ontdekt op het internet, grootgebracht door een klein label, en pas in laatste instantie opgepikt door een grote distributeur om meer mensen te bereiken. De ware, onafhankelijke indie is ver naar de marge verdwenen, terwijl indie als genre tot een verkoopargument is uitgegroeid. Precies dat is nu wat Lana Del Rey verweten wordt. Hoewel ze nooit gepretendeerd heeft indie te zijn en ze er geen geheim van maakt dat ze getekend is bij Interscope, een sublabel van Universal, is ze het genre alsnog uitleg verschuldigd omdat ze zich van de indie-esthetiek en -sound bedient.

Het is de uitloper van de heksenjacht naar ‘authenticiteit’ in de indie, het laatste wat het genre definieert. De gedachte daarachter: de distributiekanalen mogen de majors hebben overgenomen, van de ziel van indie blijven ze af. Wat de scene evenwel niet lijkt te zien, is dat de mainstream en indie al veel langer verstrengeld zijn. ‘Authenticiteit’, decennialang de unique selling proposition van indie, is mainstream geworden. Lady Gaga laat doelbewust oude filmpjes lekken van toen ze nog als zwartharige Angela Germanotta kunstige pianopop maakte, om te bewijzen dat ze een authentieke artieste is; Justin Bieber-fans dwepen dan weer met zijn oorspronkelijke YouTubefilmpjes, die bewijzen dat hij een authentieke rise-to-fame heeft doorlopen. En tegelijk heeft de indie de mainstream gecoöpteerd. The Black Keys laten zich door zowat elk automerk betalen zolang het hun authenticiteit niet schaadt, net zoals Bon Iver zonder veel tegenwind in zee gaan met Kanye West als hij zijn artistieke compromisloosheid maar trouw blijft.

Authentieke indie en commerciële mainstream zijn al lang niet meer de tegenpolen die ze in 1980 waren. Het geinige is dat in hun poging om het tegendeel te bewijzen, de indiescene vergeet wat ooit de essentie was: de muziek. Het maakt niet uit of de bovenlip van Lana Del Rey nu vol collageen zit of niet: de vraag is of u Video Games een goed nummer vindt.

GEERT ZAGERS – ILLUSTRATIE SARAH VANBELLE