Hun hoge loungefactor ten spijt zijn jazz-zangeressen vaak een aanslag op de goede smaak. Met Patricia Barber en Dianne Reeves brengt het Blue Note Festival echter twee vocalistes naar Gent met een afkeer van zoete cocktails.

‘Verse’ Patricia Barber Uit bij Blue Note Records

‘A little moonlight’ Dianne Reeves Uit op 14/7 bij Blue Note Records

in concert: Patricia Barber, vrijdag 18/7 om 20.00 Dianne Reeves, zondag 20/7 om 22.30. Info: www.bluenotefestival.com

Laat u niets wijswaken: niet de freejazz, niet de fusion, maar zangeressen zijn de nagel aan de doodskist van de jazz. Protserige avondjurken. Overrijpe decolletés. Krullerige vibrato’s. En vooral: vocalistes willen u stuk voor stuk de liefde leren kennen, vooral dan de gevaarlijke variant L.U.R.V. E, zoals die al dik vijf decennia staat beschreven in het Great American Songbook. George Gerschwin, Rogers en Hart, Cole Porter, stuk voor stuk schreven ze liedjes vol gladde hartenbrekers, bedrogen vrouwen en hartzeer. Nogal wat van dat werk werd bewerkt door de échte groten: Ella Fitzgerald, Billie Holiday, Sarah Vaughan, Dinah Washington. Maar buiten dat pantheon zijn de gevolgen niet te overzien: tante Julia’s met een sherryprobleem worden als the real deal verkocht, Broadway-actrices springen moeiteloos van ersatzintimiteit naar een borstvol dramatiek en terug, jonge meiden met een kippenstemmetje en een poprepertoire wordt het eeuwig leven beloofd. Maar – u voelt ons al aankomen – er zijn uitzonderingen.

Patricia Barber bijvoorbeeld. Zij kent haar klassiekers, maar voor haar jongste cd, Verse, ruilt Barber het liefdesverdriet in voor eigen songs over het grootstedelijke leven en denken. Of zoals Time Magazine het verwoordde: kruis Diana Krall met Susan Sontag, en je krijgt Patricia Barber. Haar teksten houden het midden tussen de spitsvondigheid van Dorothy Parker en de historische verwijzingen van Leonard Cohen – al houdt ze het zelf op poëzie, Griekse mythologie en kookboeken. Descartes? Aristoteles? Barber heeft ze gelezen, en dat zult u geweten hebben. Ook muzikaal blijft de pianiste mijlenver weg van de stroop. Geen tapijtje van blazers, geen aanzwellende violen, maar een strak kwartet dat van zuinigheid zijn handelsmerk heeft gemaakt. Trompettist Dave Douglas en drummer Joey Baron, twee giganten die haar jongste plaat een zetje gaven, zijn er in Gent niet bij. Dat heeft echter het voordeel dat Barber op haar piano helemaal haar gang kan gaan. Er zijn slechtere zangeressen denkbaar om een festival mee te openen.

Met Dianne Reeves kiest het Blue Note Festival voor een vrouw die helemaal aan het andere eind van Barbers wereld zit: die van power-vrouwen als Ella en Sarah. Maar terwijl veel van haar collega’s blijven hangen in platte imitatie, neemt Reeves hun nalatenschap mee naar Afrika, Brazilië en de Cariben, en vult ze aan met gospel en r&b. Reeves kwam in haar schooljaren midden in de rassenstrijd van de zuidelijke staten terecht. Die afkomst leidt naar het punt waar de wegen van Barber en Reeves elkaar kruisen: de plek waar vertolkers door de mand vallen en vertellers hun verhaal mogen doen. Wie Reeves één keer Bessie Smiths Ain’t Nobody’s Business heeft horen zingen, weet dat zij menig uur aan dat kruispunt heeft gezeten en genoten.

Storytelling blijkt dus de grote sterkte van vrouwen in jazz – of tenminste: daar krijgen ze commercieel de ruimte voor. En laat die vertelkunst nu net het grote gemis zijn van de fusion van jazz met dansmuziek. De hele traditie, van worksongs over folk tot Rogers en Hart, steunt op vertellingen over moord en overspel. Niet meteen waar het bij funk of dance om draait, waar vrouwen veelal gevraagd worden om met hun kont te schudden of in het beste geval bas te spelen. Gevolg: zolang niet elke bandleider in navolging van Dizzy Gillespie vrouwen in huis haalt, hebben die weinig andere mogelijkheden dan te zingen. Zonde is het. Maar soms ook wel heel mooi.

Door Dominique Soenens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content