Vormgevers

Elke dinsdag, 21.10 – Canvas

‘Later’, zei mijn moeder altijd – waarmee ze dan bedoelde: als jullie het huis uit zijn en ik weer mijn zin kan doen – ‘koop ik een Porsche.’ Wij zuchtten dan met z’n drieën eens heel diep, maar verder schonken we er zo weinig mogelijk aandacht aan. We wisten niet wat erger was: een vader die op zijn 45e een motorhelm met wasbeerstaart kocht of een moeder die haar kleinkinderen in een Porsche zou proppen? In beide gevallen zei het iets over het vorderen van de leeftijd en het koesteren van verheven gevoelens voor verchroomde snelheid. Ik moest eraan denken toen ik Lowie Vermeersch in Vormgevers het koetswerk van de Duettottanta zag strelen. Het was een liefdevol, ja bijna erotisch aaien en er was weinig verbeeldingskracht voor nodig om in de welving van de achtersteven een paar stevige billen te zien.

Daarover ging het natuurlijk niet. Vermeersch is een vormgever in hart en nieren, een man die geboren werd in een kunstenaarsnest en ontdekte dat hij niet om het even wat kon tekenen. Zijn vertrekpunt was en is nog steeds de werkelijkheid. Terwijl zijn broer in een paar trekken de gepokte tronie van een sheriff uit het wilde Westen op papier zette, zwoegde hij op de tekening van een zilveren kandelaar die de hele keuken weerspiegelde. Dat is volgens hem ook het verschil tussen kunst en vormgeving: de kunstenaar heeft zijn eigen wereld, de vormgever deelt hem met vele anderen.

Nu is hij 36 en leidt hij de designafdeling van Pininfarina. Er zijn weinig jongens die daar niet heel even van gedroomd hebben, voor ze op aanraden van vader en moeder voor een echt beroep hebben gekozen. ‘De hemel van de auto-ontwerper’, noemt Vermeersch het familiebedrijf in Turijn, maar, voegt hij eraan toe, het is niet de enige hemel. Hij huivert bij de gedachte dat hij zich op zijn leeftijd al op een eindpunt zou bevinden. ‘Ik wil vooral genoeg slagkracht hebben om dingen te verwezenlijken.’ Of die dingen auto’s blijven, laat hij in het midden.

Vormgevers is geen programma dat krampachtig zoekt naar de mens achter de ontwerper, maar de ontwerper wel als mens toont. Het gaat over diens passie, vuur en gedrevenheid. Er worden geen vragen gesteld, de camera volgt en registreert, waarbij de beelden soms even snel verspringen als de gedachtekronkels van de geportretteerde. Van een beeldje van Vermeersch’ grootvader dat de poetsvrouw angstig maakt, gaat het over de architectuur van Barragán naar de kunst die zweeft tussen abstractie en natuur van Turrell.

‘Dat is het eigenlijk’, hoor je Vermeersch mijmeren. ‘De lijn uitpuren zonder het natuurlijke te verliezen. Aan de lucht vragen wat de beste vorm is.’ Hij glimlacht, beredeneerd, zoals hij alles lijkt te doen. Ik vraag me af of hij triest wordt van lelijkheid? Goed ontwerpen is vaak zo weinig mogelijk ontwerpen. Op de computer lijken de mogelijkheden eindeloos, maar ze moeten ook kloppen voor het oog en de hand. Vermeersch kijkt en voelt, past af en houdt de lijnen in evenwicht. En dan laat hij even wat opwinding toe – als de Duettottanta naar de spuitcabine vertrekt voor zijn rode lak.

Ik moet weer denken aan mijn moeder en haar droom. Wij zijn al lang de deur uit, maar werden toch niet vervangen door een Porsche. Misschien is zo’n Alfa Romeo Spider wel een idee. Tenminste, als er een elektrische versie van bestaat. Want die vraag bleef ergens tussen hemel en hel hangen: hoe doe je dat met het milieu, als ontwerper van snelle schoonheden?

Lees nog meer recensies en bedenkingen in de nieuwe blog Testbeeld op KNACKFOCUS .BE

Tine Hens

‘Vormgevers gaat niet krampachtig op zoek naar de mens achter de ontwerper, het toont diens vuur.’