Van het catastrofale keerpunt in Hitchcocks carrière tot De Beste Film Aller Tijden: niet moeilijk dat de 45e verjaardag van de subversieve suspenseparel Vertigo uitgebreid gevierd wordt in Cannes.

‘Langzaam, praatziek en nonchalant,’ ‘een totaal overbodige tweede helft’, ‘een acuut geval van meer stijl dan inhoud’: de critici waren niet bepaald mals toen Alfred Hitchcock Vertigo in 1958 op de wereld losliet. En ook het grote publiek liet het afweten. Wat had je gedacht? In plaats van het soort romantische thrillers dat de master of suspense hen doorgaans voorschotelde – zie onder andere Rear Window (1954), To Catch a Thief (1955) en The Man Who Knew Too Much (1934+1956) – kregen de kijkers plots een gelaagd psychologisch drama over een ziekelijk geobsedeerde privédetective voor de kiezen.

Wat Hitchcock als zijn pièce de résistance had opgevat, groeide uit tot een tragisch kantelmoment in zijn carrière. Net zoals de getraumatiseerde protagonist uit de prent belandde de meestercineast in een neerwaartse spiraal om u tegen te zeggen. Achter zijn jarenlange samenwerking met everyman extraordinaire James Stewart werd abrupt een punt gezet. Opvolger North by Northwest (1959) – opnieuw een succesnummer – deed Hitchcock af als een holle herhalingsoefening. Het ‘persoonlijkere’ Psycho (1960) moest hij met zijn eigen spaargeld financieren. En tijdens de opnames van The Birds (1963), zijn laatste echte hit, gedroeg hij zich alsmaar akeliger jegens hoofdrolspeelster Tippi Hedren.

Ironisch genoeg zette Hitchcock himself Vertigo’s opwaardering in gang toen hij de prent in 1973 om nooit opgehelderde redenen uit roulatie haalde. Doordat niemand de film nog kon zien, terwijl contemporaine cineasten als Brian De Palma er maar niet over ophielden – ‘Zonder Vertigo was ik nooit beginnen te filmen’ – groeide die uit tot een soort heilige graal. Geen wonder dus dat de videorelease in de eighties – ondanks een inferieure beeldkwaliteit – als warme broodjes over de toonbank ging. Een digitale opsmukbeurt in de jaren negentig die de audiovisuele hoogstandjes – waaronder die duizelingwekkende dolly zoom waarmee de aandoening uit de titel wordt weergegeven – in ere herstelde, deed het leger fans exponentieel groeien.

Kers op de rehabilitatietaart was ongetwijfeld de bekroning tot Beste Film Aller Tijden in 2012, in de tienjaarlijkse poll van het British Film Institute. Geen sinecure: Orson Welles-klassieker Citizen Kane (1941) zat al vijftig jaar op die troon. Het nieuws dat een gloednieuwe hd-versie van de film in Cannes wordt gepresenteerd, hoeft dan ook hoegenaamd niet te verbazen. En natuurlijk mag hoofdrolspeelster Kim Novak – met haar dubbelrol als manipulator én gemanipuleerde misschien wel de ultieme Hitch bitch – niet ontbreken. Pittig detail: toen de actrice vernam dat de soundtrack van The Artist (2011) een muziekfragment uit Vertigo bevat, plaatste ze een paginagrote advertentie in gerenommeerd vakblad Variety. Openingszin: ‘Ik wil een verkrachting rapporteren.’

Dat kan nog een spannend feestje worden!

DOOR STEVEN TUFFIN