Van musicalster tot hoofdrolspeelster in Felix Van Groeningens kersverse Grieks drama, Veerle Baetens heeft altijd het geschikte masker in haar verkleedkoffer zitten. Een gesprek met een goedgemutste duivelin-doet-al. ‘Ik lijd echt aan prestatiedrang – prestatiedwang bijna.’
Plaats van afspraak: een kunstzinnig ingerichte loft aan de rand van Antwerpen, pal in een opgewaardeerde buurt waar stadsarchitecten de verouderde industriepanden hebben omgetoverd tot hippe woonblokken die uitkijken op groene ligweides en waterpartijen. De sobere, uit grijstinten optrokken loft lijkt in niets op het geheime liefdesnest uit de gelijknamige succesfilm van Erik Van Looy waarin Veerle Baetens haar eerste grote filmrol scoorde en zo aan Vlaanderen liet zien dat ze veel meer in haar mars had dan de karikaturale Sara van de vtm-reeks.
Toch denkt Baetens, die zich behaaglijk in de sofa opkrult, met plezier terug aan haar rol van lelijke eendje: ‘Dat was bijzonder leuk om te doen en Sara zit nog altijd ergens in mij verborgen. Met een vingerknip kan ik haar terug oproepen: een grimas, een stemmetje, die smachtende blik… Dat is puur technisch acteren, maar toch belichaamt zo’n rol wel wat ik verlang van acteren: iemand anders kunnen zijn, in een vreemd leven mogen stappen. Nog voor ik wist dat er zoiets bestond als acteren, genoot ik verschrikkelijk van verkleedpartijtjes. Moesten we in de lagere school versjes voordragen, dan stond ik daar volledig opgedirkt, in vol ornaat, klaar om de klas te overdonderen – ja, dat vermommen zat er al van jongs af in. Ik merk dat mijn dochter dat van mij heeft meegekregen. Nu zit ze – typisch voor meisjes, zeker? – in een Rapunzelfase. Ze loopt constant als prinses rond.’
In fel contrast met het kneusje Sara, of de berekende rechercheur Hannah Maes uit Code 37, speelt Baetens in The Broken Circle Breakdown de uitbundige rockchick Elise die halsoverkop verliefd wordt op de vrijgevochten bohemien Didier. Samen knappen ze een vervallen boerderij op, Didier stampt een bluegrassband uit de grond terwijl Elise in een Gentse tattooshop haar kunstwerken in huiden etst. Het geluk lonkt, zeker wanneer Elise bevalt van een dochtertje, Maybelle. Akkoord, Didier moet even wennen aan het vaderschap – de verantwoordelijkheid, het huiselijke – maar toont zich uiteindelijk een liefdevolle ouder die door het vuur zou gaan voor zijn dochter. Wat hij ook zal moeten doen. Want Felix Van Groeningen laat de doem als Thors hamer neermokeren op het jonge gezin: Maybelle wordt ernstig ziek. Wat volgt, is een eindeloze calvarietocht door de medische wereld die een wig drijft tussen het koppel: Didier is een volbloed atheïst die zweert bij de wetenschap, Elise koestert de hoop op een hiernamaals en drukt haar dochter een kruisbeeld in de handen. Maar het noodlot laat zich niet bedotten of genezen; de gifbeker zal tot op de bodem geledigd moeten worden. Van Groeningen spaart noch zijn personages, noch de kijker. The Broken Circle Breakdown is een doos van Pandora: alle mogelijke plagen worden op de mensheid losgelaten en zelfs de liefde is te zwak om weerstand te bieden. Een gebroken Elise besluit wanhopig: ‘Ik heb het altijd al geweten: het is te mooi om waar te zijn.’
De film van Van Groeningen is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk, geschreven door Johan Heldenbergh, die ook in de verfilming de rol van Didier op zich neemt. Baetens treedt in de voetsporen van Mieke Dobbels. ‘Ik ben het stuk twee keer gaan bekijken. Er was toen nog helemaal geen sprake van een mogelijke verfilming, dus ik zat onbevangen in de theaterzaal. Mieke maakte echt indruk, maar ik heb haar prestatie helemaal van me afgeschud. Film is ook een heel ander medium. Op de bühne zijn de mogelijkheden beperkter en er wordt ook bewust heel ingetogen gespeeld in het stuk; alles wordt traag opgebouwd, wat de emotionele uitbarstingen op het einde veel intenser maakt. Maar er zat niks anders op dan helemaal van nul te beginnen. Elise moest van de grond af opnieuw opgebouwd worden. Ik kan alleen hopen dat ik daarin geslaagd ben. Maar met een crack als Felix Van Groeningen in de regisseursstoel voel je je in veilige handen.’
Nauwelijks te geloven dat de guitige Baetens – haar ontwapenende glimlach lijkt wel in haar gelaat gebeiteld – zo indringend gestalte kan geven aan de labiele Elise. ‘Nochtans was dit mijn meest naakte rol. Elise staat heel dicht bij me, ik heb niet ver moeten zoeken om haar te vinden. Didier is een rechtlijnig personage: what you see, is what you get, twijfel lijkt hem vreemd en hij blijft koppig overtuigd van zijn gelijk. Elise is veel gelaagder, zweemt tussen ongebreidelde levenslust en een diepgewortelde levensangst. In de film komt het niet expliciet naar voren, maar ze gaat gebukt onder een getroebleerd verleden – niet iets waar ik, gelukkig, persoonlijk over kan meespreken, maar dat dubbele heb ik wel. Enerzijds een spring-in-’t-veld en anderzijds iemand die graag in de luwte vertoeft. Klinkt misschien vreemd voor een zelfverklaard podiumbeest, maar af en toe mijd ik met veel plezier de spotlights. Er zijn nog parallellen met Elise. Dat bohemienbestaan heeft me altijd aangetrokken. Gewoon ergens rudimentair op het platteland, in de vrije natuur, gaan wonen of met zo’n Volkswagenbusje de wereld gaan verkennen, ja, dat trekt mij wel aan. Alleen de rommel zou een probleem zijn. Niet dat ik de kuisziekte heb, maar vuiligheid, neen, daar kan ik niet mee leven. Een propere hippie dus.’
Of ze het religieuze gevoel van Elise deelt? ‘Je zult me niet gauw betrappen in een kerk, maar het idee dat een gestorven kind net als in de film een sterretje aan de hemel wordt – al is het maar figuurlijk – vind ik een troostrijke gedachte. Ik mag graag geloven dat er iets, een engelbewaarder zo je wilt, over me waakt. Dat spirituele maakt die onvermijdelijke dood net iets draaglijker – en als er niets is, heb ik ook niks verloren natuurlijk.’
En wat met Elises verlangen naar zelfmoord? Beduusd valt praatvaar Baetens stil. ‘Je bent de eerste die daarnaar vraagt. In mijn donkerste momenten heb ik het zeker overwogen, net als elk weldenkend mens, maar mijn nieuwsgierigheid naar de dag van morgen is gewoon veel te groot om dergelijke radicale beslissing te nemen. Om maar te zwijgen over al die geliefden en mijn dochter die ik dergelijk leed niet zou kunnen aandoen, hoe diep ik ook zou zitten. Nieuwsgierigheid is tout court mijn grootste drijfveer: altijd iets nieuws willen aanpakken. Nu ben ik wel met film bezig, maar straks gaat ons muziekproject Dallas publiekelijk van start en daarna zal het kriebelen om wéér aan iets anders te beginnen. In mijn achterhoofd loop ik rond met ideeën voor een scenario en ik zou ook nog een cursus visagiste willen volgen. Zie je, ik hunker echt naar een leven achter de schermen. Als ik merk wat voor een prachtige tatoeages Emilie van La Perla op mijn lichaam aanbracht, dan jeukten mijn vingers – letterlijk: ik moet altijd iets omhanden hebben. Dat is een restant van mijn opleiding illustratie aan het Sint-Lucas hier in Antwerpen. Stilzitten behoort niet tot de mogelijkheden, dus eis van mij geen vakantie. Na een halve dag niksen loop ik de muren op, en dan ga ik klooien, met eender wat, als het maar creatief is. Heb je het stop-motionfilmpje gezien die als videoclip dient voor onze single Take It All? Wel, al die pluchen beesten heb ik zelf ineen zitten knutselen. En het moet dan ook perfect zijn. Ik lijd echt aan prestatiedrang, prestatiedwang zou ik bijna zeggen. 2012 is hectisch geweest, als ik daar nu op terugkijk, man, ik word echt moe van mezelf. Hopelijk valt dat voor de omstaanders net iets beter mee.’
Baetens mag dan wel oprecht duizend-en-een projecten ineensteken én die tot een goed einde brengen, de misprijzende stempel van de-zoveelste-actrice-die-ook-een-zangcarrière-ambieert dreigt altijd. ‘Daarnet had ik nog een journalist die vlakaf stelde dat hij niet geloofde in multitalenten. Daar ben ik het hoegenaamd niet mee eens – wat had je gedacht? Voorbeelden legio: Jacques Brel zong en acteerde en regisseerde, Vanessa Paradis, Cher, noem maar op. Je hebt popzangeressen die het zelfs tot presidentsvrouw schoppen. In jouw branche, de literatuur, had je toch ook Hugo Claus die schreef en schilderde en films regisseerde? Maar hier, in hokjes belust Vlaanderen, is dat weer een probleem. Niet dat ik ervan wakker lig maar het zou aangenaam zijn als niet iedereen direct met dergelijk benepen oordeel zou klaarstaan. We hebben lang aan Dallas gewerkt en worden meteen voor de leeuwen gegooid. Hopelijk krijgen we een faire kans. Anders hoop ik dat we toch charmant geweest zijn.’
THE BROKEN CIRCLE BREAKDOWN
Opent op 9/10 het Filmfestival van Gent, vanaf 10/10 in de bioscoop.
DOOR RODERIK SIX
VEERLE BAETENS
‘DAT BOHEMIENBESTAAN HEEFT ME ALTIJD AANGETROKKEN, MAAR MET DE ROMMEL, DE VUILIGHEID ZOU IK NIET KUNNEN LEVEN. EEN PROPERE HIPPIE DUS.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
