‘VEEL MANNEN VINDEN HET NOG ALTIJD VERDACHT DAT MEISJES BOEKEN LEZEN’
Er was eens… een kindsterretje dat een feministische sprookjesprinses en het rolmodel van miljoenen millennials werd. Op audiëntie bij Emma Watson, de slimme Schone uit de nieuwe liveactionversie van de Disneyklassieker Beauty and the Beast. ‘Soms moet je eens aan de bel trekken.’
Bij Disney trokken ze in november grote ogen toen de eerste trailer van Beauty and the Beast, de liveactionversie van hun animatiefilm uit 1991, in 24 uur maar liefst 127 miljoen keer werd bekeken. Nog opvallender: 27 miljoen van die views waren rechtstreeks afkomstig van de Facebookpagina van Emma Watson, de ster van de film.
Een en ander laat vermoeden dat Watson al jaren Hollywoods filmprinses is. Het ligt iets ingewikkelder. Het cv van de 26-jarige Britse actrice, die haar faam te danken heeft aan haar rol als Hermione in de Harry Potter-films, oogt maar povertjes in vergelijking met dat van leeftijdsgenoten Jennifer Lawrence of Kristen Stewart, die respectievelijk aan de Twilight– en The Hunger Games-filmreeksen zijn ontsproten. Maar vraag aan millennials naar wie ze het meest opkijken en wier Facebook-berichten ze het liefst liken, en J-Law en K-Stew komen geeneens bij Watson in de buurt.
Naar de reden hoeft niet ver gezocht te worden. Terwijl Lawrence en Stewart resoluut voor hun acteercarrière kozen, bewees Watson de voorbije jaren dat ze ook andere dingen aan haar hoofd heeft. Studeren bijvoorbeeld. Sinds ze zes jaar geleden afzwaaide aan tovenaarsschool Hogwarts behaalde ze tussen de opnames van The Perks of Being a Wallflower, The Bling Ring en Noah door haar diploma Engelse literatuur.
Daarnaast ontpopte ze zich tot een van de belangrijkste stemmen van de digital natives. In 2014 werd ze goodwillambassadeur voor de Verenigde Naties, hield ze een opgemerkte speech voor gendergelijkheid en lanceerde ze de HeForShe-campagne, die mannen opriep om mee tegen seksisme te strijden. In 2015 zette Time haar in zijn top honderd van invloedrijkste personen. Ook recent haalde Watson de voorpagina’s, onder meer met haar actie om feministische boeken te verspreiden op de Londense Tube, en door mee te lopen in de vrouwenmars op Washington na de inauguratie van Donald Trump.
Wereldschokkend is dat niet, en Watson is lang niet de eerste celebrity die zich inzet voor de vrouwenzaak. Maar haar feminisme lijkt geen gewiekste carrièrezet, en ze komt ook niet over als een Hollywooddiva die haar fans de les spelt over wat ze moeten denken, welke boeken ze moeten lezen en welke slaatjes goed voor hen zijn. Zelfs al zorgde ze twee weken geleden voor commotie door, tegen haar keurige imago in, zonder beha de cover van Vanity Fair te sieren, haar engagement lijkt doordacht en oprecht. De streberige puber is een volgroeide independent woman geworden.
Geen wonder dat vele millennials die samen met Watson volwassen werden haar als een rolmodel zien en de trailer van de liveactionversie van Beauty and the Beast het internet deed daveren. Toch is haar keuze voor een rol als ‘schone’ in een Disneysprookje niet meteen iets wat je van een zelfbewuste activiste verwacht.
‘Beauty and the Beast is een tijdloze klassieker’, countert Watson wanneer we haar ontmoeten in een hotel in Parijs. ‘Ik heb de animatiefilm tientallen keren gezien. Je moet weten: ik ben hier geboren, in Parijs. Ik ben opgegroeid met de Franse cultuur, waaraan het originele sprookje is ontsproten. Mijn vader heeft bovendien Franse literatuur gestudeerd. Ik heb er dus absoluut een persoonlijke band mee. Een té nauwe band zelfs. Toen we weer naar Engeland verhuisden kon ik door Beauty and the Beast voeling met mijn kindertijd houden. Het was mijn brug tussen Frankrijk en Engeland. Een van de eerste dingen die ik zing in deze film is: ‘This is the Paris of my childhood.’ Die zin haalde me voortdurend uit mijn concentratie. Ik moest mezelf er constant aan herinneren dat de film niet over mij ging, maar over Belle. Dat was eigenaardig.’
Toch is Beauty and the Beast voor Watson meer dan een nostalgietrip. Belle is voor haar geen doordeweekse sprookjesprinses, ze staat symbool voor girlpower. ‘Ze was indertijd de eerste feministische Disneyprinses. Ze neemt haar lot zelf in handen, en dat zijn de mannen om haar heen niet gewend. Dat is een heel belangrijk, hedendaags aspect aan het verhaal. Dat vond ook Linda Woolverton, die het scenario van de tekenfilm schreef en Belle modelleerde naar Katharine Hepburn. Zij was het prototype van de zelfbewuste, geëmancipeerde Hollywoodactrice, lang voor dat geaccepteerd werd. Ik heb mijn best gedaan om haar erfenis eer aan te doen en te vertalen naar vandaag.’
Watsons incarnatie van Belle is dus geen poppemie die braafjes naar de pijpen van de mannen danst en hun was doet, al was de prinses uit de tekenfilm ook al niet de typische Disney-deurmat. ‘Ik wil proactieve vrouwen spelen, personages die als rolmodel kunnen dienen. Voor mezelf, maar ook voor andere meisjes.’ Watson meent het. Dat mocht Disney twee jaar geleden ondervinden toen ze ‘nee’ zei tegen de liveactionrol van Assepoester, een personage dat ze naar eigen zeggen ’te passief’ vond en waar ze ‘geen klik mee had’.
Met een beetje goede wil – het blijft tenslotte een Disneyfilm en geen feministisch pamflet – zou je Belle in dat opzicht een geschikte heldin voor de Trump-tijden kunnen noemen, al mijdt Watson liever het T-woord. ‘Er zijn nog altijd miljoenen meisjes die geen toegang krijgen tot onderwijs, die niet kunnen lezen of schrijven, gewoon omdat het meisjes zijn. En toch zijn er mensen, ook politici, die geloven dat we in een postfeministische wereld leven en dat de emancipatiestrijd gestreden is. Dat is onthutsend. Daarom vond ik die scène waarin Belle een meisje leert lezen zo belangrijk. Boeken zijn een machtig wapen, ze bevatten kennis en ideeën. Sommige mannen vinden het nog altijd verdacht dat meisjes boeken lezen. Je weet maar nooit dat ze ideeën in hun mooie hoofdje halen. Beauty and the Beast blijft een sprookje, maar dergelijke scènes geven het een emancipatoire ondertoon. Het is een vorm van activisme, maar dan binnen een escapistisch kader.’
Het zou de volwassen Hermione Granger kunnen zijn die aan het woord is. En hoewel Watson in het begin van haar carrière haar best deed om alle gelijkenissen tussen haar en Hermelien weg te wuiven, heeft ze als jonge vrouw duidelijk minder moeite met rollen die dicht bij haar leefwereld en persona aanleunen. ‘In Potter-tijden heb ik weleens gezegd dat ik helemaal niet op Hermione leek. Dat ik veel cooler was dan haar. Naarmate ik ouder werd, zag ik echter dat we veel dingen gemeen hadden. Zo stak ik in de klas ook vaak als eerste de hand op, en deed ik braaf mijn huiswerk. We houden allebei van boeken. We hebben dezelfde idealen en principes en we komen daar ook voor uit. Toen ik de boeken van J.K. Rowling las, identificeerde ik me meteen met haar. Hermione gaf me het zelfvertrouwen om te zijn wie ik was. Hetzelfde gevoel had ik als kind ook met Belle. Ik voel me enorm bevoorrecht dat ik twee van mijn rolmodellen heb mogen vertolken.’
Niet wachten op Prince Charming
Belle en Hermione hebben alvast gemeen dat ze liever zelf hun lot in handen nemen in plaats van passief op hun droomprins te zitten wachten. Al is het zeer de vraag of zo’n hedendaagse girlpowerinsteek niet het romantische hart uit een tijdloos sprookje als Beauty and the Beast rukt. ‘De boodschap dat er iemand is die je zal komen redden, is heel gevaarlijk. Dat idee installeren bij kinderen – meisjes én jongens – is dat ook. Mensen zijn verantwoordelijk voor hun eigen keuzes. Zelfbeschikking is belangrijk, al blijven we natuurlijk mensen en hebben we behoefte aan liefde, aan romantiek, aan kunst en cultuur. Die dingen zijn even noodzakelijk als water en brood. Sommige mensen in concentratiekampen verzaakten destijds aan een maaltijd om een toneelstuk te mogen zien. Ik wil maar zeggen: er is niets mis met sprookjes, met romantiek. Die dingen zijn van alle tijden. Ze maken deel uit van ons DNA. Een beetje escapisme kan geen kwaad.’
Eb en vloed
Dat laatste vonden ook de miljoenen kijkers die de voorbije weken dansend en zingend buitenkwamen na het zien van La La Land, de ook al van nostalgie en romantiek doordesemde musical die maar liefst zes Oscars in de wacht sleepte. Eén daarvan was voor hoofdrolspeelster Emma Stone, hoewel haar rol oorspronkelijk was aangeboden aan… Emma Watson. Die mag Assepoester dan wel een seut vinden, toch liet ze La La Land links liggen voor een live-actionremake van een tekenfilm. Iets waarvan Disney stilaan een gewoonte maakt: het Huis van de Muis stopte recent zijn klassiekers Cinderella en The Jungle Book in een levensecht jasje, en doet binnenkort hetzelfde met Cruella – een spin-off van 101 Dalmatians – en Mulan.
Lijdt Disney, net als de meeste Hollywoodstudio’s, niet een heel klein beetje aan creatieve bloedarmoede? ‘Die animatiefilms zijn onverslijtbaar’, pareert Watson. ‘En bovendien hebben we ze nooit met echte acteurs gezien. Tien jaar geleden hadden we een film als Beauty and the Beast niet eens kunnen maken, omdat de technologie nog niet op punt stond. Nieuwe manieren ontwikkelen om zulke tijdloze verhalen te vertellen is ook een vorm van creativiteit. Het originele sprookje dateert van 1740. Het is inmiddels tientallen keren op allerlei inventieve manieren verteld. Sprookjes zijn er om herverteld te worden. Niemand verweet Jean Cocteau toch een gebrek aan creativiteit toen hij zijn versie van La belle et la bête maakte? Dat is een poëtisch meesterwerk.’
Het is duidelijk dat Watson haar klassiekers kent. Maar zelfs zij moet toegeven dat droomfabriek Hollywood tegenwoordig nog maar weinig uitdagende producties van de band laat rollen. De voorbije jaren koos ze dan ook voor kleinschaliger, meer regisseurgedreven films als Sofia Coppola’s tienerdrama The Bling Ring en Alejandro Amenábars huivertrip Regression, al werd die eerste lauwtjes onthaald en bleek die tweede een dikke sof. ‘In tien jaar tijd is de kloof tussen onafhankelijke films en blockbusters veel breder geworden’, weet ook Watson. ‘Vroeger had je nog een categorie daartussenin, artistiekere films voor een groot, volwassen publiek. Die hebben het alsmaar moeilijker, en dat is zonde. Films kosten nu eenmaal veel geld. Beauty and the Beast kostte 150 miljoen dollar, maar ook kleine films souperen al snel een paar miljoen op. De industrie is de voorbije jaren door een recessie gegaan en niemand durft nog risico’s te nemen. Want: there’s no business like show business. Niemand kan voorspellen of mensen je film goed zullen vinden. Ik hoop dat de economie weer stabieler wordt en dat men opnieuw meer in kunst en cultuur zal investeren. Maar het zal altijd eb en vloed zijn.’
Als ze die kunsten zelf een handje kan helpen, zal Watson dat overigens niet nalaten. ‘Als je een beetje naam hebt, draag je verantwoordelijkheid. Ik geef graag interessante projecten een duwtje in de rug, en talenten een kans. Niemand wilde indertijd The Perks of Being a Wallflower maken. Daar zaten onderwerpen in die niemand wilde aanraken. Ik ben toen zelf naar Los Angeles getrokken om producers voor de film warm te maken. Dat was meteen na Harry Potter en iedereen vroeg me: wat wil je doen met je carrière? Ik zei: deze film maken. En wat bleek? Hij kreeg geweldige kritieken en werd een succes. Soms moet je op deuren kloppen en aan bellen trekken.’
BEAUTY AND THE BEAST
Vanaf 22/3 in de bioscoop.
door Dave Mestdach
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier