Ze is amper 25 en heeft al negen Grammy Awards op zak. En daar zal het niet eindigen, want over een week verschijnt haar tweede soloplaat, ongetwijfeld goed voor een nieuwe resem hits. Beyoncé Knowles, portret van een independent woman.

Question! Wie was de eerste vrouw van Afro-Amerikaanse origine die de Amerikaanse Songwriter Of The Year-award in ontvangst mocht nemen? Question! Wie verzamelde vóór haar 25ste verjaardag negen Grammies? Question! Wie zong op die prille leeftijd al duetten met Luther Vandross, Stevie Wonder, Bono en Prince? Question! Wie verliet de succesvolste meidengroep in de geschiedenis om een solocarrière uit te bouwen? Question! Wie belichaamt meer dan wie ook de term bootylicious, en zorgde dat dit al dan niet flatterend adjectief in de internetversie van de Oxford Dictionary werd opgenomen? Het antwoord: Beyoncé Giselle Knowles.

Beyoncé is de verpersoonlijking van de Amerikaanse droom. 1,73 meter star quality verpakt in parels en satijn, een ebbenhouten amazone met wapperende gouden haren, een stem als een klok en een stel dijen waarop Venus Williams jaloers is. Een modern icoon die het dankzij haar natuurlijk talent en doorzettingsvermogen schopte tot de meest succesvolle vrouwelijke performer van vandaag. In de aristocratie van de popmuziek draagt Beyoncé haar titel van kroonprinses met verve, maar dat succes heeft bloed, zweet en veel tranen gekost. Koppen moesten rollen en vriendschappen werden geofferd als lammeren. Want vóór Beyoncé-de-solozangeres was er natuurlijk Desti-ny’s Child, de groep. Of was Destiny’s Child slechts het opstapje? Een verplichte hindernis in een parcours dat van bij het begin bedoeld was om de ster van Bee (zoals ze door vrienden en familie wordt genoemd) hoog aan het firmament te laten schitteren? Of weet u nog wie LaTavia Roberson, LeToya Luckett of Farrah Franklin zijn?

Sisters With Attitude

Question! Het was hét stopwoord tijdens de zomer van 2000, steevast vergezeld van een opgestoken wijsvinger. Een microchoreografie die de wereld te danken heeft aan Independent Women (Part 1), de zoveelste successingle van het R&B-combo Destiny’s Child. Een instantklassieker die deel uitmaakte van de soundtrack bij die film over een ander schijnbaar onverwoestbaar meidentrio, Charlie’s Angels. De tekst van deze strijdlustige ode aan onafhankelijke vrouwen kwam uit de koker van Beyoncé, de creatieve spil en centrale figuur in Destiny’s Child. Het opgestoken vingertje leek wel een waarschuwing aan haar medeleden Kelly Rowland en Michelle Williams voor wat velen al lang fluisterden: Ik ben nummer één, jullie staan slechts in mijn schaduw. Geniet van de rit zolang je kunt.

Destiny’s Child zag het levenslicht in 1990, te Houston, Texas. Beyoncé Knowles is negen jaar oud en de schoorsteenmantel thuis kreunt onder het gewicht van de trofeeën die de op één na jongste spruit van het geslacht Knowles verzamelde tijdens talentenjachten en schoonheidsverkiezingen. Samen met haar vriendinnetjes Kelly Rowland, LeToya Luckett en LaTavia Roberson zingt ze op familiefeestjes en in het kapsalon van moeder Tina Knowles. Haar echtgenoot, Mathew Knowles, besluit zijn kaderfunctie bij Xerox op te geven en schoolt zich via een spoedcursus muziekmanagement om tot patroon van de groep. Ook Tina doet haar duit in het zakje en werpt zich op als styliste, fulltime chaperonne en morele schildwacht die de meisjes moet beschermen tegen ‘onchristelijke invloeden’ van buitenaf. Tijdens de opnames van hun titelloos debuutalbum is het voor studiotechnici, producers en muzikanten streng verboden te roken, alcohol te drinken of schuttingtaal te gebruiken. Tijdens fotosessies wordt alle gangsta rap verbannen uit de ghettoblaster. Geen Niggers With Attitude voor Beyoncé en co, wel de zedige vaudeville van The Andrew Sisters.

Familieonderneming

De familiale aanpak werpt voor het eerst vruchten af in 1998, als de single No, No, No (part 2) meer dan één miljoen keer over de toonbank gaat in de VS, met dank aan producer Wyclef Jean van The Fugees. Ondanks dit succes wordt Destiny’s Child in de muziekpers afgeschilderd als een meidengroep zoals dertien in een dozijn, een middelmatige eendagsvlieg die snel vergeten zal worden. Maar dat is zonder de blinde ambitie van de Knowles-clan gerekend. Onder de productionele vleugels van onder meer Rodney Jerkins (Whitney Houston, The Spice Girls, Jennifer Lopez), Kevin Briggs (TLC) en Missy Elliot is het tweede album The Writing’s On The Wall de grote sprong voorwaarts voor Destiny’s Child. De eerste single Bills, Bills, Bills stoot door tot de hoogste regionen van de charts. Bij de start van het nieuwe millennium heeft de hitparade er een stel lievelingen bij, en wanneer de dames luidop Say my name eisen, zijn er weinig zielen die het antwoord niet kennen. Hoewel. Fans kijken vreemd op als in de bijbehorende clip naast Beyoncé en Kelly Rowland twee onbekende gezichten opduiken. Weg zijn LeToya en LaTavia, hun stiletto’s ingenomen door Farrah Franklin en Michelle Williams.

In de media vertellen de twee verstotenen verhalen over Mathew Knowles waarin harde woorden vallen als machtsmisbruik, favoritisme en zakkenvullerij. Knowles zou zelfs geprobeerd hebben om de legale voogd te worden van LeToya (net zoals het geval is bij Kelly Rowland), om zo zijn greep op de groep te versterken. Een rechtszaak wordt in der minne geregeld en net als de storm lijkt te luwen stapt nieuwbakken lid Farrah Franklin na amper vijf maanden op. Reden: Vader Knowles zou dochterlief al te veel naar de voorgrond trekken.

Destiny’s Child, versie 2.1, is nu een trio. The Writing’s On The Wall eindigt met 3,8 miljoen verkochte exemplaren in de Amerikaanse top 10 van best verkochte albums van 2000. Het jaar van de independent women en hun opgegeven wijsvinger. De successtory zet zich het jaar nadien verder met het album Survivor en dan, op het hoogtepunt van hun roem, gaan de drie overgebleven leden van Destiny’s Child hun eigen weg.

Foxxy lady

Beyoncé werpt zich met succes op een filmcarrière. Eerst is ze als blaxploitation queen Foxxy Cleopatra te zien naast Mike Myers in Goldmember, het derde deel van de Austin Powers-reeks en één van de meest lucratieve films van 2002. In The Fighting Temptations (2003) brengt ze als nachtclubzangeres Lilly met een krolse versie van de Peggy Lee-klassieker Fever het hoofd op hol van Cuba Gooding Jr., die haar prompt inlijft bij een noodlijdend gospelkoor. Een rol die Beyoncé op het lijf was geschreven. Ook voor het personage Xania in de remake van The Pink Panther (2006) hoefde ze weinig research te doen: naast Steve Martin (als Inspector Clouseau) speelt ze een internationaal succesvolle zangeres/actrice die verdacht veel lijkt op… Beyoncé! Een onbenullige rol in een beschamende film (Peter Sellers draait zich om in zijn graf, jammer genoeg niet van het lachen), maar voor de beginnende actrice al de tweede film die brokken maakt in de Amerikaanse box office. Dit najaar kruipt Beyoncé nogmaals in de huid van een zangeres. Dan geeft ze gestalte aan Deena Jones in de filmbewerking van Dreamgirls, een Broadwayproductie die losjes gebaseerd werd op leven en werk van Diana Ross en The Supremes. Als we haar co-acteur Jamie Foxx mogen geloven overtreft Knowles zichzelf op alle fronten en wordt Dreamgirls dé kersthit in de filmzalen.

Dependent Woman

Intussen is Destiny’s Child voltooid verleden tijd. In 2005 verscheen nog één album, met de veelzeggende titel Destiny Fullfilled. Na een laatste wereldtournee gooit de groep de handdoek in de ring en Beyoncé gaat met de meeste punten lopen. Haar eerste solosingle Crazy In Love (2003) was een monstersucces, het album Dangerously In Love goed voor vijf Grammy Awards. Ze is het gezicht van de Franse cosmeticagigant L’Oreal en mocht meermaals opdraven in commercials voor Pepsi Cola (‘een hele eer’, aldus Beyoncé).

Maar hoe feller de ster van Beyoncé schittert, hoe luider de kritiek klinkt. Ze zou zo goed als geen eigen inbreng hebben in haar carrière en slechts het product zijn van een obsessief ambitieuze en manipulatieve vader.

Nu ook kleine zus Solange zichzelf klaarstoomt voor een carrière in de showbizz dringt de vergelijking met het tragische geslacht Jackson zich meer en meer op. Op haar albums en tijdens optredens wordt voortdurend De Heer geprezen maar intussen knoopte Beyoncé wel een relatie aan met Jay-Z: rapper, platenbaas en multimiljonair, maar ook een notoir ex-drugdealer en veroordeeld voor geweldplegingen.

Diezelfde dubbele moraal wordt haar ook kwalijk genomen door sommige fans, die een petitie opstartten tegen de videoclip van Beyoncés nieuwste single Deja Vu. Daarin zouden Jay-Z en Beyoncé zich wagen aan ‘alarmerende’ en ‘onacceptabele interacties’. De ondertekenaars vragen een herziening van de clip waarin ‘minder stotende bewegingen’ en ‘minder onbestaande, seksuele chemie’ worden getoond tussen de twee.

Beyoncé, tussen billen en bidden, destiny’s darling of duivelse diva? De toekomst zal het uitwijzen: op 4 september verschijnt Beyoncé’s tweede soloalbum B’Day, de dag waarop ze tegelijk 25 kaarsjes uitblaast.

EXTRA OP WWW.FOCUSKNACK.BE

ONS DOSSIER OVER VROUWEN IN DE POP

UIT OP 4/9 BIJ SONY

Door Jonas Boel

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content