Zaterdag 9/6, 21.15 – één. Kadir Balci, B 2010Of Vlaanderen nu een vooruitstrevende regio is of niet en het gelijkekansenonderwijs al dan niet efficiënt georganiseerd is, die discussie gaan we niet voeren. Maar om toch even de geestdrift van de meer hoopvol gestemden te temperen: het heeft tot 2010 en Turquaze van de Turkse Gentenaar Kadir Balci geduurd voordat we in onze bioscopen een langspeelfilm te zien kregen over een immigrantengemeenschap in ons land, gedraaid door een cineast van allochtone afkomst.
Het semiautobiografisch debuut van Balci speelt zich af aan de stadsoevers van de Leie en de Bosporus, tussen Gent en Istanbul. Het zijn de steden waartussen de introverte Timur (Burak Balci, broer van de regisseur) en zijn lief Sarah (een stralende Charlotte Vandermeersch) schipperen, maar Gent is hun vaste woonplaats. En ook al transformeren de beelden soms kunstmatig naar het zomerse turkoois waar de titel naar verwijst, deze film over de moeilijke relatie tussen een Turks-Vlaams koppel straalt eerder een sombere gevoeligheid uit. Timur heeft dan ook samen met zijn twee broers net zijn vader in Turkije begraven, en terwijl zijn moeder besloten heeft om in Istanbul te blijven, wordt de sfeer thuis in Gent alsmaar meer beknellend. Zijn oudere broer zweert autoritair bij de traditionele waarden en verbiedt zijn vrouw om Vlaams te leren, zijn jongste broer dreigt dan weer in de delinquentie weg te zinken. De meer cultureel aangelegde Timur staat het meest open voor nieuwe dingen. Zoals trompet gaan spelen bij de lokale fanfare, een droom die zijn vader nooit heeft kunnen verwezenlijken. Net op dat moment vindt zijn vriendin het tijd om hun families van hun relatie op de hoogte te brengen.
Onvoorspelbaar genoeg concentreert het verhaal zich helemaal niet op het gevecht dat het koppel moet voeren tegen de vooroordelen en de discriminatie, ook al stuiten beide geliefden op hatelijke reacties binnen hun families. Turquaze gaat vooral over Timurs familiale roots en het zoeken naar zijn eigen stem en identiteit. Dat beknellend vastzitten in de eigen cocon, terwijl het taboe op een gemengde relatie het hoofd treitert, wordt visueel heel gestileerd weergegeven in fraaie impressionistische beelden. Samen met de oosters gekleurde soundtrack van Absynthe Minded-frontman Bert Ostyn bepalen ze de stemmige sfeer. Het zou dwaas zijn om te beweren dat Balci de missionaris is die de Vlaamse immigrantenfilm een ander gezicht gegeven heeft. Maar stop de dvd van Turquaze gerust in een beleefbox voor Turkse kandidaat-immigranten: de kijk op integratie en de gevoelens van mensen die al of niet botsen op een verstikkende burgerlijke moraal terwijl ze vooral met zichzelf in de knoop liggen, is bedachtzaam en altijd heel ingetogen.
Luc Joris
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
