The Tree of Life
Woensdag 19/10, 20.40, CAZ
Bij de Oscars viel The Tree of Life (2011) buiten de prijzen, maar op het filmfestival van Cannes was het raak: Terrence Malicks spirituele familiedrama mocht er met de Gouden Palm naar huis. Die eerste plaats was meer dan gerechtvaardigd: de esthetische kwaliteiten van dit lyrische meesterwerk over het leven van een Texaanse familie in de jaren vijftig – met Brad Pitt als strenge patriarch en Jessica Chastain als engelachtige moeder – zijn buitengewoon. Dat kun je ook zeggen van de grandioze opzet van Malick, een van de belangrijkste modernistische filmmakers die in Hollywood actief is. Want deze symfonische hymne is opgevat als een meditatie over leven en dood, God en genade, natuur en kosmos.
Het aandeel van Sean Penn in The Tree of Life is niet zo groot, maar toch is zijn personage essentieel. Penn speelt Jack O’Brien, een architect op drift in het Houston van vandaag. Hij is gefrustreerd over zijn relatie met zijn vader en hij wordt nog altijd achtervolgd door het verdriet over de dood van zijn jongere broer, die lang geleden stierf. Dat laatste is de opstap naar een nostalgische trip door het leven van de O’Briens in de jaren vijftig waarbij de klassieke lineaire narratieve aanpak radicaal geschuwd wordt.
De poëtische expressionist Malick dient een amalgaan van sensaties, tactiele indrukken en geluiden op – van een alom aanwezige, fluisterende voice-over tot klassieke muziek van Bach en Brahms. Hij last zelfs een spectaculaire scène van twintig minuten in over de schepping van het universum, meteen de reden waarom de film vaak met Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey wordt vergeleken.
Net als van Kubrick wordt van Malick weleens gezegd dat hij een mysterieuze, teruggetrokken figuur is. Interviews geeft hij zelden of nooit. Naar de ceremonie in Cannes stuurde hij zijn kat. The Tree of Life was pas zijn vijfde film sinds 1973, al is hij sindsdien een stuk productiever geworden – nog voor 2018 komen er drie films aan, waaronder Radegund, waarin ook Matthias Schoenaerts zal opduiken. Toch geeft Hollywoods mysticus veel prijs van zichzelf in dit contemplatieve familieportret met oogstrelende zwevende camerabeelden van Emmanuel Lubezki en betoverend productiedesign van Jack Fisk. De film is dan ook gebaseerd op zijn eigen jeugd (ook Malick verloor zijn broer) en het personage van Sean Penn is een soort alter ego.
Sommigen beschouwen The Tree of Life – en de filmografie van Malick – als pompeus. Daarmee doen ze deze ‘geheugenfilm’ schromelijk te kort. Beschouw hem gerust als een pantheïstische mijmering van een filmmaker naar wiens oeuvre je met dezelfde bewondering kunt kijken als naar het werk van de oude meesters in de schilderkunst.
LUC JORIS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier