ZWIJGEN IS GOUD – Een van de grootste filmarcheologische vondsten van de laatste jaren is nu te ontdekken op een schitterende dvd-uitgave van het filmmuseum van München.
1929
Film:
Extra’s:
(Edition Filmmuseum/Moskwood)
Film. Soms doet het herontdekken van verloren gewaande stille films denken aan het opgraven van kunstschatten. De mythische laatste zwijgende film van de Amerikaanse regisseur Frank Borzage was al van bij zijn release een film maudit. Borzage had na het wereldwijde succes van het Oscarwinnende Seventh Heaven (1927) voor zijn nieuwe productie van Fox Film carte blanche gekregen . Doordat The River echter in omloop kwam tijdens de transitieperiode van de zwijgende film naar de geluidsfilm, voegde de studio er een muzikale proloog en een finale dialoogscène aan toe. Op de koop toe was puriteins Amerika geschokt door de verregaande sensualiteit van Borzages geraffineerd gecomponeerde beelden. Gevolg: in verschillende Amerikaanse staten werd de prent geboycot; elders verdween Borzages verminkte versie snel van de affiche. The River kreeg algauw het statuut van verloren legendarische klassieker.
Máár: in de kluizen van Fox wist de verwoede silents-fanaat William K. Everson alsnog een zwaar beschadigde versie van het origineel op de kop te tikken. Begin- en slotscène, alsook enkele centrale scènes waren er zo erg aan toe, dat ze onmogelijk konden worden opgepoetst. Uiteindelijk bestaat de restauratie uit één lang fragment van 43 minuten; de rest van de oorspronkelijk 84 minuten durende film wordt aangevuld met foto’s uit diverse internationale filmarchieven en tussentitels gebaseerd op het originele draaiboek.
Het wonderbaarlijke is dat ondanks de ontbrekende sleutelscènes deze versie toch krachtig genoeg is om The River tot een van de meesterwerken van de stille film te kronen. Tweeëntachtig jaar na datum blijft de erotische geladenheid van vele scènes intact, beginnend bij de ontmoeting van de twee latere geliefden – hij naakt zwemmend, zij uitgestrekt op een rots bij de rivier. De hele film is een initiatie in de liefde, waarbij een maagdelijke houthakker (Charles Farrell) in een winters Alaska verleid wordt door een raadselachtige vrouw uit de stad (Mary Duncan) die altijd vergezeld is van een zwarte kraai. In smachtende taferelen van een bedwelmende picturale schoonheid ensceneert Borzage een subtiel spel van aantrekken en afstoten, verleiding, liefde en lust. De grootste sequentie, typerend voor Borzages bijna spirituele geloof in de kracht van de liefde, is de ‘wedergeboorte’-scène, waarin Mary Duncan de onderkoelde Charles Farrell met de warmte van haar naakte lichaam uit de dood doet herrijzen.
Puur filmisch is The River een huzarenstukje: de prachtige, door een gigantisch studiodecor vloeiende camerabewegingen ogen moeiteloos, maar zijn het resultaat van ingenieus technisch meesterschap. Speciaal voor deze film liet Borzage op het Foxterrein een gigantische set bouwen, compleet met besneeuwde bergflanken, een gammele hangbrug en rijen kromme berghutten. Toch lijkt het alsof de film op locatie werd gedraaid, omdat de man als geen ander deze kunstmatige omgeving trillend tot leven wekt.
Extra’s. Naast een documentaire over de twee grootste regisseurs die Fox eind jaren 20 onder contract had ( Murnau and Borzage at Fox – The Expressionist Heritage) bevat deze dubbele dvd ook teksten van Borzages biograaf Hervé Dumont en de eerste drie westerns die Borzage in de jaren 1915-’16 regisseerde.
PATRICK DUYNSLAEGHER
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier