Stefaan Werbrouck
Stefaan Werbrouck Ex-hoofdredacteur van Knack Focus en tv-freak

ZIEDAAR DE MENS! Hoe moeilijk is het voor een computer om menselijk te lijken? En hoelang duurt het nog voor mens en machine niet meer uit elkaar te houden zijn? Brian Christian probeert een antwoord te vinden in ‘The Most Human Human’.

In het najaar van 2009 stapte computerwetenschapper en dichter Brian Chris-tian een Engels hotel binnen met een wel heel bijzondere opdracht: zoveel mogelijk mensen ervan overtuigen dat hij een mens is. Christian nam deel aan de Loebner Prize, een jaarlijkse wedstrijd waarin enkele computerprogrammeurs een poging wagen om te slagen in de zogenaamde ‘Turing Test’. Die test is genoemd naar de wiskundige Alan Turing, die in 1950 een methode bedacht om na te gaan of machines echt kunnen denken. Zijn oplossing: laat iemand een conversatie voeren met enerzijds een mens en anderzijds een computer en ga na of hij kan uitmaken wie van zijn gesprekspartners echt was.

Toen Turing zijn voorstel neerschreef, ging de wetenschapper ervan uit dat vijftig jaar later computers zodanig geëvo-lueerd zouden zijn dat je na een gesprek van vijf minuten maar zeventig procent kans zou hebben om de mens eruit te halen. In de Loebner Prize nemen de makers van ‘chatbots’ – computerprogramma’s die een conversatie kunnen opzetten – het al sinds 1990 tegen elkaar op, om uit te maken wie er het best mensen kan bedotten. De hoofdprijs van de wedstrijd bedraagt 25.000 dollar en gaat naar het programma dat de voorspelling van Turing kan doen uitkomen en dus 1 op de 3 keer de menselijke gesprekspartner om de tuin kan leiden.

Totnogtoe is nog geen enkele ‘chatbot’ met de hoofdprijs gaan lopen, maar in 2008 kwam het computerprogramma Elbot slechts één stem tekort om de magische grens van 30 procent te overschrijden. Dat was voor Christian het sein om in 2009 deel te nemen aan de Loebner Prize: niet met een chatbot weliswaar, maar als mens, want volgens de auteur was de goede prestatie van Elbot vooral een teken dat de menselijke gesprekspartners in 2008 niet goed genoeg waren geweest om zich van de computers te onderscheiden. Bij de Loebner Prize is er trouwens ook een nevencompetitie, waarbij de mens die door de juryleden het vaakst ‘ontmaskerd’ wordt de eretitel ‘The Most Human Human’ krijgt, en die prijs wilde Christian in de wacht slepen.

Als hij aan de organisatoren vraagt hoe hij te werk moet gaan, is het antwoord eenvoudig: ‘Just be yourself’. Maar wat betekent dat precies, vraagt Christian zich af in The Most Human Human, en hoe wazig is de grens tussen mens en computer precies geworden? Zijn zoektocht voert hem naar de wereld van de filosofie, taalwetenschap, artificiële intelligentie, ‘chatbots’, sociale media en nog een dozijn andere plekken, maar ondanks de zwaarwichtige inhoud blijft zijn boek erg interessant en leesbaar. En het antwoord op de vraag waarom computers in de Loebner Prize steeds beter scoren, is verrassend: het komt niet doordat zij beter worden in alledaagse gespreken, maar doordat wij mensen er slechter in worden.

Brian Christian, Doubleday/Penguin, 303 blz., euro 25.

STEFAAN WERBROUCK

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content