28 jaar nadat de sciencefictionfilm Tron als eerste de brug sloeg tussen klassieke live-action en digitale cybercinema, is de peperdure 3D-sequel eindelijk een feit. Welkom in The Grid 2.0.
‘In 1982 was er niemand die er een snars van begreep. Maar toch heb ik altijd geweten dat er een coole blockbuster in zat.’ TRON: Legacy-regisseur Joseph Kosinski heeft het over de lauwe ontvangst van de originele Tron indertijd. Dat sciencefictionavontuur van Steven Lisberger bleek met zijn baanbrekende computereffecten en virtuele werelden zijn analoge tijd immers zover vooruit dat het publiek zich vooral in de haren krabde. Dat er 28 jaar later alsnog een sequel in de zalen verschijnt, mag daarom een klein mirakel heten, zeker als je weet dat die een prijskaartje van om en bij de 300 miljoen dollar heeft.
Geen wonder dus dat Kosinski en producent Sean Bailey wat nerveus zijn, al maken beiden zich sterk dat hun vervolg een stuk enthousiaster zal worden onthaald. Niet alleen omdat het publiek anno 2011 niet langer vreemd opkijkt van verhalen over mensen die vast komen te zitten in een computerprogramma, maar vooral omdat nieuwe technologieën als performance capture en fotorealistische 3D het in dit digitale tijdperk mogelijk maken om de ambities van de originele Tron voor het eerst volledig te vervullen.
Schrik dus niet wanneer de sequel je meeneemt naar een driedimensionale cyberwereld die nog realistischer oogt dan Avatars planeet Pandora. Of wanneer je oog in oog komt te staan met een jonge, volledig uit performance capture opgetrokken Jeff Bridges. In TRON: Legacy moet Bridges’ personage uit de eerste film – de geniale computerprogrammeur Kevin Flynn – het immers opnemen tegen zijn virtuele en eeuwig jonge avatar Clu. Hij krijgt daarbij de hulp van zijn zoon Sam, die hem achterna is gereisd in ‘The Grid’, het cyberheelal waarin Flynn de afgelopen 28 jaar heeft geleefd.
‘In de late jaren 90 deden er al enkele scenario’s de ronde voor een Tron-sequel’, legt producent Sean Bailey uit. ‘Alleen kwamen die nooit van de grond. Het is pas in 2005 – nadat ik Joe Kosinski had ontmoet – dat de plannen concreet werden. Toch dienden we uiteindelijk nog drie jaar te wachten voor Disney ons definitief groen licht gaf.’
Dat kwam er op basis van de twee en een halve minuut aan testbeelden die Bailey en Kosinski voor het eerst in 2008 presenteerden op de Comic Con in San Diego, ’s werelds grootste fantasy- en sciencefictionbeurs. In die veredelde trailer zag je niet alleen hoe de ‘light cycles’ – de beruchte lichtfietsen die indertijd door futuroloog Syd Mead waren ontworpen – plots een blitse 21e-eeuwse designlook hadden meegekregen. De verbluffende 3D-beelden van apocalyptische cyberstormen, neonverlichte computerwerelden en een onmogelijk jonge Jeff Bridges wisten de aarzelende Disneybonzen eindelijk te overtuigen.
Dat Kosinski tot dan toe enkel wat reclamefilmpjes had gedraaid of dat het Tron-computerspelletje indertijd een groter succes was dan de overambitieuze film, vormde plots niet langer een bezwaar voor Disney. Enkel de spreekwoordelijke sky leek nog the limit. Zo werd zelfs Tron-peetvader Steven Lisberger opnieuw aan boord gehaald als technisch adviseur, hoewel die na zijn visionaire sciencefictionprent in het zwarte gat van Hollywood was beland.
Naast een imposant leger aan 3D-experts, designers en effectentovenaars werd ook Claudio Miranda ingehuurd, de vaste cameraman van David Fincher, die naar verluidt discreet over de schouder van zijn poulain Joseph Kosinski meekeek. Bovendien kreeg het Franse elektroduo Daft Punk eind 2008 – nog voor de eerste 3D-camera’s en green screens werden bovengehaald – al een vet contract voorgeschoteld om de avonturen van Flynn, Clu en co van de ultieme soundtrack te voorzien.
Na drie jaar schieten, sleutelen en programmeren heeft TRON: Legacy ogenschijnlijk alles om uit te groeien tot die ‘coole blockbuster’ waarop Kosinski hoopt, met dank ook aan de internethype en niet aflatende promolawine. Toch blijft het de vraag of de nieuwe generatie filmkijkers – die na 1982 is geboren en de eerste Tron wellicht nooit heeft gezien – deze keer wel massaal zal toehappen. Met een opbrengst van 44 miljoen dollar tijdens het openingsweekend vallen de eerste Amerikaanse kassacijfers alvast tegen. Bovendien zijn de meeste recensenten wel onder de indruk van de grensverleggende visuals, maar vinden ze het verhaaltje over cybergoeroe Flynn en zijn verloren zoon Sam wat aan de magere kant.
De hamvraag blijft: hoe pimp je een 28 jaar oude cultfilm tot een blitse blockbuster voor de Facebookgeneratie?
Sean Bailey: Als we dat zelf eens wisten. (Lacht) De eerste Tron was niet alleen technisch, maar ook conceptueel baanbrekend. In 1982 maakten computers nog geen deel uit van ons dagelijkse leven en voor veel mensen bleek een verhaal over een digitaal universum en virtuele alter ego’s een brug te ver. Onze uitdaging was: hoe kunnen we dezelfde vragen over de relatie tussen mens en machine vertalen naar de tijd van nu, waarin iedereen met computers te maken heeft? En: hoe koppelen we de nieuwste filmtechnologieën aan een universeel vader-zoonverhaal dat geen voorkennis vereist?
De tijd is nu dus wel rijp voor ‘Tron’?
Joseph Kosinski: (Knikt) Als Tron in 1992 was uitgekomen, was de film wellicht een grote hit geweest. Steven Lisberger – die tijdens de opnames onze Obi-Wan Kenobi was – vertelde me: ‘In 1982 begrepen alleen kinderen van onder de twaalf en computerprogrammeurs onze film.’ Tron heeft dus een hele generatie kids geïnspireerd, waartoe ook wij en de gasten van Daft Punk behoren én die intussen volwassen geworden is. De jongens van Daft Punk waren zelfs zo gek op Tron dat ze er hun hele look op gebaseerd hebben, met hun robotpakjes en helmen. Het was in elk geval ontroerend om Lisberger na de eerste screening met bibberende stem te horen zeggen: ‘Bedankt, jongens. Het is alsof ik 28 jaar in een tijdscapsule heb gezeten, want dit is de film die ik in 1982 probeerde te maken.’ Je mag niet vergeten welk traject Tron heeft afgelegd. Nu is het misschien hip en cool, maar tot vijf jaar geleden was het een cultcuriosum voor nerds. Lisberger durfde zelfs zijn Tron-sneakers niet in het openbaar te dragen. (Lacht)
Hoe is Daft Punk precies aan boord gekomen?
Kosinski: De jongens hebben zelf gesolliciteerd, aangezien ze absolute Tron-fanaten zijn. Als je naar platen als Discovery of Electroma luistert, hoor je al dat ze niet zomaar een elektrogroepje zijn. Het zijn topmuzikanten met gevoel voor dramatiek en narratie. Ik was enorm blij met hen, zeker omdat ze er anders dan gewoonlijk van in het begin bij waren. Wij konden tijdens de opnames al hele scènes op hun muziek monteren. Het is géén danceplaat geworden, maar een echte, symfonische filmscore in de stijl van Bernard Herrmann en John Williams, maar dan mét elektro-elementen.
‘TRON: Legacy’ moet zowat de duurste debuutfilm ooit zijn. Heeft Disney niet gelobbyd voor een meer ervaren regisseur?
Kosinski: Eigenlijk niet. Toen we Disney in 2008 die teaser toonden, hebben ze geen seconde meer getwijfeld. Je kunt tijdens een meeting wel uitleggen wat je bedoelt met driedimensionale light cycles en een neonverlichte grid, maar het wordt pas concreet als je die ook kunt tonen. Die teaser was niet alleen de ultieme test voor het project, het was ook mijn persoonlijke auditie. Gelukkig had ik al reclamefilmpjes gemaakt met veel computereffecten én ben ik architect van opleiding. Met 3D-modellen en computersimulaties kon ik dus wel overweg.
Welke rol heeft je mentor David Fincher gespeeld?
Kosinski: Toen ik acht jaar geleden naar LA kwam, was David de eerste die me inhuurde om reclamefilms voor zijn productiehuis te maken. Niet dat hij me ‘ontdekt’ heeft, maar hij heeft me van in het begin gesteund en geïnspireerd. Ik heb hem dan ook regelmatig testbeelden getoond van TRON: Legacy en hij was de eerste aan wie ik de rough cut liet zien. Je moet weten: een rough cut van een digitale film ziet er compleet abstract uit. Er zijn nog geen 3D-effecten, geen achtergronden, geen Clu… Je moet dus al ervaring en inzicht in filmtechnieken hebben om er iets zinnigs over te zeggen.
En wat waren zijn punten van kritiek?
Kosinski: Tot mijn grote opluchting gaf hij me eerst en vooral een stevige schouderklop. (Lacht) Het waren details die volgens hem beter konden, zoals het twee seconden langer aanhouden van een close-up tussen Flynn en Sam, om de kijker de tijd te gunnen om hun emoties te lezen. Het lijken futiliteiten, maar achteraf merk je: hij hééft gelijk. Die twee seconden maken de scène effectief sterker. Dat David al acht topfilms heeft gemaakt (waaronder ‘Se7en’, ‘Zodiac’ en ‘The Social Network’; nvdr. ), is geen toeval.
‘TRON: Legacy’ zou technisch nog geavanceerder zijn dan ‘Avatar’. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Kosinski: We hebben dezelfde 3D-camera’s gebruikt als James Cameron. Alleen waren de onze alweer net iets nieuwer en beter. De 3D-technologie wordt heel vaak misbruikt om duurdere tickets te kunnen verkopen, maar TRON: Legacy is – net zoals Avatar – echt uitgedacht voor 3D. De 3D houdt ook steek gezien de film zich afspeelt in een digitaal universum.
Bailey: Avatar was een voorbeeld voor ons, en niet alleen wat de technologie betreft. Die film heeft het sciencefictiongenre weer op de kaart gezet. Niet dat we van TRON: Legacy een festival voor sf-geeks wilden maken, maar er zitten knipoogjes in richting Star Wars, Metropolis, Ziggy Stardust, 2001: A Space Odyssey en andere genreklassiekers.
Bij wijze van afsluiter: is ‘TRON: Legacy’ het begin van een franchise?
Bailey: Dat hangt natuurlijk van de resultaten af, maar we sluiten het zeker niet uit. We zijn nu een nieuwe 3D-versie van The Black Hole aan het schrijven, nog zo’n vergeten cultklassieker uit de Disneycataloog. En we werken ook aan Oblivion, gebaseerd op een van Joes kortverhalen. Ik weet dat bepaalde insiders voorspellen dat TRON: Legacy géén grote hit zal worden, maar gelukkig vergissen die lui zich vaak. Trouwens, onze testscreenings wijzen anders uit. Que sera, sera. (Lacht)
TRON: LEGACY
Vanaf 19/1 in de bioscoop.
DOOR DAVE MESTDACH
Joseph Kosinski. ‘In 1982 begreep niemand iets van ‘Tron’, maar ik heb altijd geweten dat er een coole blockbuster in zat.’
‘De jongens van Daft Punk zijn zo gek van ‘Tron’ dat ze er hun look op hebben gebaseerd, met hun robotpakjes en helmen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
