Zeven jaar na ‘Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit’ hebben de animators van Aardman hun handen nog eens in de plasticine mogen steken. De animatiestudio is de afgelopen jaren mee op de digitale kar gesprongen, maar met ‘The Pirates!’ hoopt hij het succes van ‘Chicken Run’ te evenaren. Of is het eerder een kwestie van moeten?
(*) FAMILY VIEWING
Van Bristol verwacht je dat het grijs en grauw is. Niet dat die platen van Portishead, Massive Attack en Tricky in de jaren negentig zo deprimerend klonken, maar echt vrolijk werd je er toch ook niet van. En de graffiti art van Banksy mag dan al grappig zijn, ze is tegelijk cynisch en maatschappijkritisch. Maar Bristol is ook de thuishaven van Aardman, en als er zich de afgelopen twintig jaar een strijd tussen de underground scene en de stilaan mainstream animatiestudio heeft voltrokken, dan is die duidelijk beslecht in het voordeel van die laatste. Het Britse graafschap ligt er kraaknet bij, en op weg van ons hotel naar het hoofdkwartier van Aardman, verantwoordelijk voor Britse animatieklassiekers als Chicken Run en Wallace & Gromit, besluipen ons de woorden ‘super’, ‘gezellig’ en – we zijn er nog niet goed van – ‘ posh‘.
Het hoofdkwartier zelf is ook niet wat je ervan verwacht. Het is een pak kleiner dan bijvoorbeeld dat van ‘concurrent’ Pixar in San Francisco, maar verder even modern en ‘Amerikaans’. Alleen de oude receptionist – Wallace kan ernaar gemodelleerd zijn – verraadt dat het er hier anders, losser toegaat. Onze naam staat niet op zijn blad, en toch stuurt hij ons gewoon door: ‘Op het einde van de gang naar links – unless you want to grab a cup of tea first. Dat is naar rechts.’
Het besef dat we mogelijk niet langs de juiste deur zijn binnengekomen, begint door te sijpelen wanneer we in de theekamer op Aardman-baas Peter Lord stoten, die door een Amerikaanse publicist voor een interviewmarathon wordt klaargestoomd. Of hij niet nog een extra pauze wil? ‘ Oh, no. I’m fine.‘ Doet hij de interviews dan toch niet liever in een andere kamer? ‘ Why? What’s wrong with that one?‘ De lijst met vragen is lang, maar Lord doet werkelijk nergens moeilijk over.
DE ANIMATOR EN – SINDS 2006 – COMMANDER OF THE Order of the British Empire moet er hartelijk om lachen wanneer we hem er een uur later mee confronteren. ‘Amerikanen kunnen overbezorgd zijn, maar ze blijven een plezier om mee te werken.’ Lord zal het wel menen: een aanzienlijk deel van het budget van de nieuwe Aardman-film The Pirates! Band of Misfits (kostprijs: zestig miljoen dollar) komt van Sony Pictures Animation. Maar hij kreeg het afgelopen decennium ook al eens de deur tegen de neus van een Amerikaan – Dreamworks-baas Jeffrey Katzenberg zette een punt achter hun samenwerking nadat zowel Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit als Flushed Away in de VS teleurstelden – en ergens moet de Brit beseffen dat de huidige deal met Sony evenmin veel zekerheid biedt.
Eind vorig jaar bleef Arthur Christmas, hun eerste coproductie, in de VS andermaal onder de verwachtingen, en als straks ook The Pirates! dat doet, bestaat de kans dat de ‘kleine, onafhankelijke productiemaatschappij’ – zoals Lord zijn bedrijf omschrijft – er in de toekomst weer alleen voor staat. Vreemd, voor een animatiestudio die in de jaren tachtig en negentig een sliert legendarische kortfilms, videoclips en commercials heeft gemaakt. Aardman kreeg er in totaal ook acht Oscarnominaties voor, en animator Nick Park, die voorheen mee tekende voor de beroemde ‘plasticineclip’ Sledgehammer van Peter Gabriel, nam drie keer het goud mee naar Bristol – voor Creature Comforts, The Wrong Trousers en A Close Shave.
Maar op de eerste langspeelfilm Chicken Run na heeft het bedrijf de verwachtingen nadien nooit helemaal kunnen inlossen. Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit deed het goed in Europa, maar in de VS was de ontvangst lauw. Vervolgens kreeg Aardman ook aan deze kant van de oceaan de wind van voren, toen het voor Flushed Away zijn kenmerkende stopmotiontechniek – de animators werkten in het verleden uitsluitend met plasticine – inruilde voor digitale animatie. Het peperdure avontuur werd slecht onthaald, kwam amper uit de kosten, en de Amerikaanse reus Dreamworks liet zijn Europese bondgenoot Aardman, met wie het reeds tijdens de opnames van Flushed Away artistieke loopgraafoorlogen uitvocht, doodleuk vallen.
RUIM VIJF JAAR LATER BLIKT PETER LORD, DIE HET BEDRIJF IN 1972 boven de doopvont hield, zonder rancune op die periode terug: ‘We hebben geprobeerd om samen te werken, en het is niet gelukt. Er lopen bij Dreamworks massa’s getalenteerde mensen rond, maar dat was voor ons nog geen reden om onze baby uit handen te geven. Wat dat betreft, zitten we nu beter bij Sony, waar we de vrijheid krijgen om te doen wat we willen.’
Vooralsnog leverde dat één – opnieuw – matig succesvolle digitale animatiefilm op: Arthur Christmas kreeg dan al goede kritieken, in de boekhouding van Sony Pictures Animation is hij een afschrijfpost, in tegenstelling tot commerciële voltreffers als Open Season, Cloudy with a Chance of Meatballs en The Smurfs. ‘Ik maak me geen illusies’, zegt Lord. ‘Animatie is een dure en competitieve business. Maar mocht ik niet geloven dat we er als kleine Britse studio in kunnen overleven, dan zou ik geen vier jaar aan een film als The Pirates! werken. Aardman krijgt opdrachten genoeg: we maken tv-series, commercials, webdingen, te veel om op te noemen. Maar we hebben ook het talent in huis om langspeelfilms te maken, en we zijn er vooralsnog altijd in geslaagd om die dingen tot een goed einde te brengen. Ja, soms met de hakken over de sloot, maar dat zijn zaken waar je geen controle over hebt. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat The Pirates! een hit wordt en het testpubliek volgt mij daarin, maar of dat ook daadwerkelijk…’ (Lord aarzelt; je leest op zijn gezicht dat zijn vermoedelijk Amerikaanse mediatrainer hem heeft verboden om wat nu op het puntje van zijn tong ligt ook echt te zeggen.) ‘Nee, The Pirates! wordt een hit.’
HET IDEE OM EEN ANIMATIEFILM OVER PIRATEN TE MAKEN IS al vijftien jaar oud, maar aanvankelijk vond Aardman geen enkele Amerikaanse studio bereid om erin mee te stappen. ‘Misschien is dat wel het grootste probleem van steeds weer samen te werken met Amerikanen: er gaan massa’s vergaderingen aan vooraf, en ze zien niet overal de humor van in.’ Lord lacht zijn eigen opmerking weg – ‘ joking of course‘ – maar zo ging het aanvankelijk wel. Op het einde van de jaren negentig zat Aardman met Dreamworks aan tafel om een animatiefilm over piraten te pitchen. Reactie van Katzenberg: ‘Piraten zijn moordende rovers – totaal niet geschikt voor een family audience.’
Lord windt er zich even over op: ‘Ik haat the F-word!’ Voor de doorsnee filmbons staat the F-word voor ‘ fuck‘: hoe meer ervan in een film zitten, hoe ouder je in de VS moet zijn om hem te mogen zien, dus gebruiken animatiefilms beter andere woorden. De Britse animator vindt ‘ family audience‘ echter een lelijker uitdrukking dan ‘ fuck‘. Lord: ‘Aardman maakt films voor iedereen. Ik geloof echt dat ons publiek bestaat uit mensen van alle leeftijden. De gedachte om enkel films voor ‘gezinnen’ te kunnen maken, vind ik verschrikkelijk. We hebben altijd films gemaakt die we ook zelf gewoon leuk vinden, en ik zou niet weten hoe we het anders moeten doen.’
DAT THE PIRATES! ER VIJFTIEN JAAR LATER TOCH IS, KOMT enerzijds door de gelijknamige boekenreeks van de Britse schrijver Gideon Defoe, die Aardman een excuus gaf én een hoop verhaallijnen om al zeker één film op te baseren. ‘Als deze film een succes wordt,’ zegt Lord, ‘ligt ook het verhaal voor de sequel al klaar.’ Maar anderzijds was er eveneens het succes van de filmreeks Pirates of the Caribbean, die wonderen verrichtte voor het imago van de piraterij. ‘Al heeft dat in het begin ook even in ons nadeel gespeeld’, geeft de animator toe. ‘Piraten waren dan al plots jolly good fun, Sony is niet het soort studio dat een succesformule van de concurrentie kopieert. We hebben de studiobonzen er eerst van moeten overtuigen dat The Pirates! geen doorslagje van Pirates of the Caribbean zou worden. Nee, dan eerder een doorslagje van Captain Blood met Errol Flynn en The Crimson Pirate met Burt Lancaster. Daar hadden ze gelukkig nog nooit van gehoord, dus het was oké.’
THE PIRATES! BAND OF MISFITS
Vanaf 28/3 in de bioscoop.
DOOR BEN VAN ALBOOM
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
