Dinsdag 11/8, 20.00 – Canvas

Al dertien jaar ontwrichten gevechten de Oost-Congolese samenleving. De grootste slachtoffers van de strijd tussen leger en rebellen? Vrouwen, ouderen en kinderen. De documentaire Congo’s forgotten children werpt een blik op het leven van drie van de talloze weeskinderen. De Britse Deborah Davies laat Augi, Ester en René vertellen wat ze hebben meegemaakt: hoe ze werden meegenomen door de milities, verkracht werden door soldaten en getuigen waren van de waanzin van een vergeten oorlog.

‘Het conflict is begonnen in 1996 toen Rwandese milities besloten de vluchtelingenkampen over de Oost-Congolese grens ‘op te ruimen’ omdat ze hen als een bedreiging zagen’, zegt VRT-journalist Peter Verlinden, die telkens wanneer het conflict weer oplaait naar Congo trekt. ‘Het verontwaardigende is dat het westen dit conflict steeds weer lijkt te vergeten tot een nieuwe uitbarsting ons er weer aan herinnert.’ Wat is het effect van zo’n eindeloos lijkend conflict opinmiddels generaties kinderen?

Verlinden: Ik wil zeker niet cynisch klinken, maar kinderen zijn uiteraard een dankbaar onderwerp om deze tragedie op televisie toch onder de aandacht te proberen te brengen. Maar je moet begrijpen dat dit conflict de hele samenleving in Oost-Congo ontwricht. Het lot van kinderen maakt dit het meest pijnlijk duidelijk. Het systeem van familiale solidariteit in Congo, dat anders zeer sterk is, valt helemaal in duigen. Daardoor kunnen vluchtende kinderen niet door familie worden opgevangen.

Families worden uit elkaar gehaald?

Verlinden: Het gaat er hem veeleer om dat de cohesie verdwijnt. Mannen worden gerekruteerd door het Congolese staatsleger of door de rebellenlegers, of anders ook omgebracht. En vrouwen worden sinds dit conflict ook op grote schaal opgejaagd door verkrachtingen. Voor 1996 had je dat niet: verkrachting was het laagste van het laagste in de traditionele cultuur. Niet dat het helemaal niet bestond, maar nu wordt massale verkrachting echt als een strijdmiddel ingezet.

Is er een manier om deze spiraal te doorbreken?

Verlinden: Daar mogen we niet te pessimistisch over denken – je mag de Congolese veerkracht niet onderschatten. Ik heb plaatsen bezocht waar het conflict sinds enkele jaren is verdwenen en het is wonderbaarlijk hoe vlug dat familiale weefsel zich kan herstellen, veel vlugger dan hier in het westen. Met familie bedoel ik dan niet vader, moeder en kinderen, maar een groep met elkaar verbonden mensen die tot honderd vijftig leden groot kan zijn. Wat ook vaak over het hoofd gezien wordt, is het titanenwerk vande Congolese hulpverleners op het veld. Het westen kanondersteuning voorzien, maar dat een minimum aansamenleving draaiende blijft en zo vlug weer opgebouwd kan worden in vredestijd, is toch de verdienste van die Congolese hulpverleners.

Hans Van Goethem

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content