Dinsdag 5/10, 22.05 – Canvas

Je kunt vandaag geen krant meer openslaan of je leest alarmerende berichten over onze geestelijke gezondheid. Beelden we ons iets in, of leven we echt in krankzinnige tijden? Annick Ruyts zoekt het uit in Te Gek, een nieuw documentairemagazine waarin mensen met geestelijke problemen en experts komen getuigen over de toestand van ons 21e-eeuwse brein.

Hoe keek je voor het programma zelf aan tegen geestelijke problemen?

Annick Ruyts: Ik kende in mijn omgeving al enkele mensen die ermee kampen. Dat zijn heel gewone mensen, en het maken van Te Gek heeft dat beeld alleen maar bevestigd: het overkomt mensen als jij en ik. En ik ben gaan inzien dat er eigenlijk niet veel moet gebeuren om ‘aan de andere kant’ terecht te komen. Nog een opmerkelijke vaststelling: tijdens mijn interviews leek ik bij momenten eerder over economie dan over psychologie te praten.

‘It’s the economy, stupid’?

Ruyts: Een bekende psycholoog als Paul Verhaeghe wijst toch naar onze neoliberale maatschappij. Op zich klinkt het principe ‘loon naar werken’ goed, maar het zorgt ervoor dat je anders naar je collega’s gaat kijken. Ze worden plots concurrenten, waardoor er minder onderlinge solidariteit is. Niet dat vroeger alles beter was, maar die economische logica wordt toch wel erg doorgetrokken in onze samenleving. Zo spreken we van ’tijd in elkaar investeren’. Dat gaat toch wel erg ver.

Welke onderwerpen snijdt ‘Te Gek’ aan?

Ruyts: De eerste aflevering gaat over nieuwe ziektes die te maken hebben met identiteit: borderline, burn-out en je verliezen in een virtuele spelwereld. In de tweede aflevering vragen we ons af hoe jongeren vandaag omgaan met de druk. Later gaat het over de werking van ons brein en wat we erover weten en niet weten, en we verdiepen ons ook in relaties in de ruime zin, omdat die een grote invloed hebben op onze geestelijke gezondheid.

En dan de vraag van één miljoen: hebben jullie ook antwoorden om de toenemende problemen een halt toe te roepen?

Ruyts: Wat moet er veranderen in ons leven? Ja, dat is het grote vraagteken, hé. Ik kan daar geen sluitend antwoord op geven. Ik denk dat we neen moeten leren zeggen, aanvaarden dat we niet perfect zijn. Volgens mij zijn mensen niet ongelukkiger dan vroeger, alleen ligt onze norm veel hoger. Misschien moeten we leren dat we af en toe ongelukkig mogen zijn.

(H.V.G.)