LICHTENSTEIN ONDER DE LOEP. POPART MAG WEER. NA ANDY WARHOL KRIJGT OOK DAT ANDERE GROTE ICOON, ROY LICHTENSTEIN, EEN UITGEBREIDE RETROSPECTIEVE.

HAYWARD GALLERY

South Bank Centre, Belvedere Road in Londen, van 26 februari tot 16 mei. www.hayward.org.uk

Roy Lichtenstein

Andy Warhol in Düsseldorf, Roy Lichtenstein in Londen: het is weer tijd voor popart. De Hayward Gallery opent morgen met een uitvoerige retrospectieve over de Amerikaanse meester van de stripverhaalpop. Niet minder dan tachtig doeken en tekeningen moeten een hernieuwde blik werpen op veertig jaar Roy Lichtenstein (1923-1997). Hoe het begon? Volgens de geruchten kwam Lichtenstein aan zijn popstijl toen hij een cartoon op een kauwgompapiertje natekende. Hij boekte razendsnel succes met uitvergrote stripscènes zoals In the Car en Whaam! In zijn blow-ups bediende Lichtenstein zich van harde contourlijnen, primaire kleuren en de puntjes die kenmerkend zijn voor goedkope kleurendruk. Hij legde zich stilistische beperkingen op – een prentje van een paar vierkante centimeter transplanteren op een groot doek gaat niet zonder problemen – en maakte er zijn handelsmerk van. Zo doen de schilderijen zich voor als getrouwe kopieën van krantenstrips terwijl ze in feite onderworpen werden aan strenge regels en compositieschema’s. Gevolg: ondanks de ogenschijnlijk simpele beeldtaal kreeg Lichtenstein de status van een achttien karaats schilder. Anders dan de drie jaar oudere Andy Warhol wilde hij geen mechanische kunst produceren. Lichtenstein zocht een machinaal effect dat met de hand bereikt werd. Dat het resultaat enigszins onpersoonlijk oogde, deed hem weinig want de tijdsgeest stond voorop.’

Met zijn puberale heldensymboliek en dito sentiment kreeg Lichtenstein het soms zwaar te verduren. Inhoudelijk leeg klonk het verdict, of hooguit representatief voor de onmacht van de hedendaagse kunstenaar om nog iets nieuws te maken. Misschien daarom dat Lichtenstein zich later ook toelegde op wat omschreven werd als een parodie op de kunstgeschiedenis. Doeken van Picasso, Matisse en Léger schilderde hij na in zijn typische stripvorm. In de serie Brushstrokes zette hij zelfs de wilde verfstreken van de Action Painters neer in regelrechte Suske-en-Wiskestijl. Een gedurfde onderneming, want de interpretaties met kleurboekcontouren getuigden bepaald niet van devotie en even leek het alsof Lichtenstein net zoals popkoning Warhol ging plukken in de kunstgeschiedenis als in een kraam met kermisartikelen. Maar het kon door de beugel. Lichtenstein werd ietwat zijdelings bekroond tot postmodernist en na jaren volhouden bleek zijn werk toch iets te zeggen over de aard en het lot van het beeld in de moderne cultuur. De retrospectieve werd georganiseerd door Lichtensteinkenner Erik Tojner. Na Londen reist het massieve oeuvre door naar de Reina Sofia in Madrid. Els Fiers

Els Fiers