RESTREPO

Zaterdag 26/2, 22.00 – National Geographic Channel

Wat de uitslag van de Oscars ook is, we durven nu al met stelligheid te zeggen dat er weinig aandacht zal gaan naar wie er gewonnen heeft in de categorie ‘Beste Documentaire’. Ook al worden er in dat genre de afgelopen jaren steeds meer films gemaakt die de concurrentie aankunnen met volwaardige bioscoopprenten – de Banksydocu Exit Through The Gift Shop behoort dit jaar tot de genomineerden – toch blijven documentaires bij glamoureuze awardshows als deze meestal in de onderste schuif liggen. Vaak raken de winnaars ook nauwelijks tot bij ons: The Cove, de film over de dolfijnenjacht in Japan die vorig jaar met de Oscar ging lopen, is hier bijvoorbeeld voorlopig enkel op de Nederlandse televisie te zien geweest.

Als er dan eens een genomineerde documentaire bij ons op tv komt nog voor de Oscars uitgereikt zijn, maken we daar graag wat plaats voor vrij. Des te meer omdat Restrepo uw aandacht ook echt verdient. In deze documentaire van ongeveer anderhalf uur trekken Sebastian Junger, de Amerikaanse journalist die wereldberoemd werd met zijn boek The Perfect Storm, en Tim Hetherington, een Britse fotograaf die in 2007 de World Press Photo won, gedurende meer dan één jaar op pad met een Amerikaans peloton in Afghanistan. Die soldaten hebben een weinig benijdenswaardige opdracht gekregen: een verkenningspost opbouwen in de Korangal Valley, een onherbergzaam gebied bijgenaamd ’the deadliest place on earth’, waar de Amerikanen in al die jaren nauwelijks voet aan de grond hebben gekregen. Het kamp, dat door een van de soldaten treffend als ‘een uitgestoken middenvinger richting de vijand’ wordt omschreven, moet de naam ‘Restrepo’ krijgen, naar de twintigjarige dokter die bij het begin van de opdracht gesneuveld is.

Junger en Hetherington – die tijdens hun werk overigens zelf gewond raakten – tonen dat de Amerikanen in Afghanistan allerminst in een ‘klein oorlogje’ verwikkeld zijn, zoals Pieter De Crem ooit de belevenissen van onze eigen troepen omschreef. De Korangal Valley is een uiterst onherbergzame plek, broeierig heet in de zomer en ijskoud in de winter, waar terreinkennis van het grootste belang is. En laat dat nu net het punt zijn waarop de Amerikanen zwaar in het nadeel zijn: terwijl de Talibanstrijders elke rotsopening en spleet van de vallei kennen, moeten zij bij wijze van spreken geblinddoekt hun weg vinden, als levende schietschijven voor de verborgen vijand. Er zitten heel veel vuurgevechten in de film, en zelden of nooit krijg je de Taliban te zien: op een bepaald moment wordt het peloton van alle kanten belaagd, en ben je als kijker eigenlijk verbaasd dat iemand het overleeft.

Er is in Restrepo geen commentaarstem te horen – wat het gevoel van desoriëntatie soms nog versterkt – maar de beelden van de soldaten aan het front worden wel afgewisseld met stukken uit interviews afgenomen na hun ’tour of duty’. De overlevenden werden naar Italië overgebracht voor een ‘debriefing’ , en daar hebben Junger en Hetheringon nog eens met ze kunnen spreken. Een van de sterkste scènes uit de film komt uit een van die sessies, als een soldaat vertelt over hoe een van zijn kompanen voor zijn ogen werd doodgeschoten. Halverwege zijn zin houdt de man plotseling op met praten en zie je als kijker bijna letterlijk hoe hij in zijn hoofd die gruwelijke gebeurtenissen herbeleeft. Restrepo is een uitzonderlijke film die de dagelijkse horror van de oorlog heel tastbaar maakt. Mocht hij zondag een Oscar winnen, dan is die oververdiend.

STEFAAN WERBROUCK