Dinsdag 1/10, 21.10 – Canvas
Je kon er de voorbije weken niet om- heen, het Red Star Line Museum, dat op 28 september in Antwerpen de deuren opent. De geschiedenis van die roemruchte trans-Atlantische rederij is veel meer dan Antwerps chauvinisme, dat toont ook de driedelige documentaire van Daniel Cattier en Fabio Wuytack.
De Red Star Line is een verhaal met vertakkingen tot in het toenmalige Russische rijk.
FABIO WUYTACK: Klopt. Chauvinisme – ‘kijk eens wat wij hier in Antwerpen ooit gedaan hebben’ – is overigens ook nooit het uitgangspunt geweest. Ons filmproject is vanuit een andere invalshoek opgeborreld, die van een geweldig migratieverhaal. Als je dat begint uit te pluizen, verbaas je je erover dat men begin vorige eeuw volk uit alle hoeken van Europa over de vloer heeft gehad in de loodsen van de Red Star Line. We leggen dan ook uit door welke omstandigheden Antwerpen toen voor een tijd uitgroeide tot de toegangspoort naar de nieuwe wereld.
Migratie blijkt zelfs een heuse business, met een opbod onder de Europese landen. In schril contract met vandaag, toch?
WUYTACK: Immigratie is spijtig genoeg een business, vroeger én vandaag. Achter elke euro of dollar schuilt een mensenleven. Onze film gaat echter niet over de omzetcijfers van de Red Star Line, maar over de omwenteling die die veerdienst heeft betekend in het leven van 2 miljoen Europeanen. En hoe zij destijds hun leven hoopten te verbeteren, doet je inderdaad nadenken over hoe krampachtig we vandaag met migratie omgaan in Europa.
Red Star Line brengt op uiteenlopende manieren het verhaal van toen weer tot leven: getuigenissen op oude geluidsbanden, kinderen en kleinkinderen die het verhaal van hun grootouders voorlezen, en zelfs een man die nog kan navertellen hoe hij de reis met de Red Star Line beleefd heeft. Hoe hebben jullie die gevonden?
WUYTACK: Ons belangrijkste fundament zijn de opgenomen getuigenissen van het Oral History Program op Ellis Island, waar destijds de immigranten in de VS toekwamen. Daar hebben we de man die jij aanhaalt, Morris Moel, teruggevonden. We hebben hem bezocht op zijn honderdste verjaardag. Alle herinneringen zaten nog vers in zijn geheugen, hij heeft zijn negenjarig zusje teruggestuurd zien worden omdat ze een beginnende vorm van de oogziekte glaucoom had. Zijn getuigenis brengen we weer tot leven met archiefbeelden, waarvoor een toegewijd productieteam filmarchieven over de hele wereld uitgeplozen heeft. We hebben zelfs beelden gebruikt uit het archief dat Steven Spielberg heeft opgericht in de VS.
Jullie hebben ook mogen filmen in het iconische Ellis Island Museum.
WUYTACK: Dat heeft wel wat voeten in de aarde gehad. Producent Eric Goossens heeft met hulp vanuit allerlei echelons in Vlaanderen, België en de Verenigde Staten een diplomatieke tour de force uitgehaald om de deuren van Ellis Island voor ons open te krijgen.
De commentaarstem is die van Björn Soenens, niet alleen Amerikawatcher van de VRT-nieuwsdienst, maar vanwege de migratiegeschiedenis van zijn familie verknocht aan de VS.
WUYTACK: Die mooie persoonlijke match hebben we pas ontdekt bij onze eerste ontmoeting met Björn. Toen we op zoek waren naar de gepaste stem verwees een specialist in het vak ons door naar Björn. Toen we zijn stem voor het eerst hoorden, wisten we: dit is wat we zoeken. Ze past mooi bij wat we met Red Star Line voor ogen hadden: meer een documentaire met archiefbeelden.
HANS VAN GOETHEM
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
