RAPT ***

YVAN ATTAL in RAPT. Enige gelijkenis met de ontvoering van de Belgische baron Empain is helemaal geen toeval.

Donderdag 4/10, 20.45 – France 3. Lucas Belvaux, FR 2009

In januari 1978 werd de Belgische topzakenman baron Edouard-Jean Empain brutaal door gangsters uit zijn wagen gelicht in de Parijse avenue Foch, op enkele meters van zijn appartement. De kidnappers eisten 80 miljoen Franse frank losgeld. Drieënzestig dagen later en een pink minder was Empain opnieuw een vrij man. De in Frankrijk residerende Belgische regisseur Lucas Belvaux vertrekt in Rapt van die befaamde kidnapping, maar hij geeft zijn strakke gijzelingsthriller ook een actueel politiek en sociaal cachet door de zaak naar het nieuwe millennium te transponeren. Zo krijg je zoiets als een moderne misdaadfilm over de verhouding tussen het grootkapitaal en de politieke wereld van vandaag.

Yvan Attal – hij viel twintig kilo af – speelt de voor de gelegenheid tot Stanislas Graff omgedoopte Empain. Het bekende verhaal van Empain wordt verder in grote lijnen gevolgd: van zijn kidnapping en opsluiting tot zijn relatie met zijn ontvoerders en het kat-en-muisspel tussen politie, familie, autoriteiten en kidnappers.

Tijdens de ontvoering begonnen de media ook uitgebreid in het privéleven van de industrieel te spitten. Bleek dat Empain toch niet zo integer geleefd had als hij had laten uitschijnen: hij was een jetsetfiguur in Monaco met gokschulden en verschillende maîtresses. Zijn publieke imago, en dat van het Franse patronaat, was meteen beschadigd.

Eens terug op vrije voeten werd Empain door zijn entourage veroordeeld en meer als een beschuldigde dan als een slachtoffer behandeld. ‘Die terugkeer was erger dan de ontvoering’, zou hij later zeggen. Het is vooral dat aspect waar Belvaux in geïnteresseerd is: dat van Empain/Gaff op een soort publiek offerblok. Door ook op een intelligente manier te focussen op wat er zich ten huize Graff afspeelt en in de directiekamers tussen de technocraten, ontstaat er een opvallend beeld van een kille, harteloze en individualistische maatschappij. Naar Rapt wordt ook verwezen als La raison du plus fort, een allusie op Belvauxs vorige film La raison du plus faible – een soort Luiks hold-updrama met werklozen in de hoofdrol.

Zo ontwikkelt dit sombere thrillerdrama zich tot een sterk indringend portret van een man die door iedereen in de steek gelaten wordt en op geen jota medelijden rekenen kan. Vanwege de sobere maar altijd elegante stilering en de afgemeten acteerstijl is dit tevens een van Belvauxs meest doorgedreven stijloefeningen à la Melville, de meester van de Franse gangsterfilm die voor hem altijd een referentie is.

(L.J.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content