Dinsdag 8/2, 20.40 – Canvas
Hopelijk beschikken Sven Speybrouck en de zijnen over een flink stel zeemansbenen, want deze week duikt Publiek Geheim het Kanaal in. Enkele zeemijlen buiten de haven van Cherbourg doen ze het tragische relaas van het voormalige Belgische stoomschip Leopoldville, ooit bijgenaamd de ‘Lucky One’, dat er op kerstavond 1944 roemloos zonk. ‘Mijn criterium voor een goed verhaal? Ik moet er op café mee scoren’, verklaart redacteur Geert Clerbout, die al van in het begin mee publieke geheimen ontrafelt én ook het bijbehorende boek geschreven heeft.
Hoe vinden jullie die verborgen geschiedenissen toch altijd?
Geert Clerbout: Uren doelloos op het internet surfen helpt. (Lacht) En veel met mensen praten en naar hen luisteren. Neem nu het relaas van de Leopoldville: eigenlijk wilden we een aflevering maken rond de evacuatie van Duinkerke in 1940, toen een heel pak Britse soldaten zijn teruggetrokken. Via het verhaal van de Britse wrakken kwamen we uiteindelijk bij de geschiedenis van de Leopoldville uit. Fantastisch toch?
Wat maakt dat wrak dan zo bijzonder?
Clerbout: Om een lang verhaal kort te maken: er hadden die fatale avond geen 802 doden moeten vallen. De Leopoldville is een van de indrukwekkendste scheepswrakken uit de Noordzee, je mag er zelfs op duiken. Alleen: omdat het erkend is als Amerikaans oorlogsgraf én als Belgisch schip in Franse wateren ligt, mag je het niet betreden. Gelukkig hebben wij wél beelden van binnenin. Best gruwelijk: slechts een fractie van de slachtoffers is toen geborgen.
Is het spannend om die verborgen plekken uit de geschiedenis te onderzoeken?
Clerbout: Tuurlijk wel, zeker omdat er heel vaak tegenstrijdigheden bestaan over de ware toedracht van het verhaal. De ene getuige zegt dit, de andere dat. Bij de aflevering over het Tophatkamp in Antwerpen merkten we bijvoorbeeld dat een vrouw de Amerikanen geweldig positief afschilderde, terwijl een andere hen verkrachters en moordenaars noemde. Dan moet je zelf uitzoeken hoe je daarin een evenwicht vindt.
Jullie gaan soms ver om het verhaal te vertellen: voor de aflevering over het Tacambaroplein in Oudenaarde zelfs naar Mexico. Werden jullie daar met open armen ontvangen?
Clerbout: Eerlijk: vooraf twijfelde ik of het wel de moeite was om naar Mexico af te zakken – tot teleurstelling van de ploeg. (Lacht) Uiteindelijk bleken er nog een pak sporen van het leger van prinses Charlotte. In een afgelegen bergdorpje hebben we zelfs nog een wapenschild met de Belgische vlag gevonden. Ongelooflijk hoe vriendelijk ze ons daar hebben geholpen: het verkeer werd stilgelegd en ons eten betaald.
Nooit enig gevaar gelopen?
Clerbout: Goh, niet echt, zelfs niet in Mexico. Hoe gastvrij iedereen er ook was, er werd ons wel verteld na zonsondergang het hotel vooral niet te verlaten: dan veranderen de spelregels van het land. Plus: we bereiden alle afleveringen zorgvuldig voor. Als een boer niet wil dat we op zijn veld komen om een bunker te filmen, riskeren we dat ook niet. (Lacht)
Hebben jullie soms tegenwerking ondervonden?
Clerbout: Behalve die boer niet, neen. De meeste mensen doen graag hun verhaal. Het enige wat Sven moet zeggen, is: ‘Vertel ne keer…’ Alleen, soms valt het hen toch te zwaar. Zo hadden we een bemanningslid van de Leopoldville opgespoord, de man die de motor had stilgelegd, maar een van de gelukkigen was die werd gered. Spijtig genoeg zag hij het echt niet zitten om te getuigen, omdat het te emotioneel was. Dan hebben wij daar respect voor.
Op 20 maart is er opnieuw een ‘Publiek Geheim’-dag: voel je dat er op die plekken geschiedenis is geschreven?
Clerbout: Persoonlijk ben ik altijd al geïnteresseerd geweest in geschiedenis – misschien daarom dat ik bijvoorbeeld wel even moest slikken toen ik vorig jaar de sleutel van Hitlers chalet kreeg. Die verwondering geldt niet voor iedereen. Bij de opnames over de oude havenmuur in Zeebrugge verklaarde de havendirecteur ons gek: ‘Wij hebben een moderne haven die aan de top van Europa staat en jullie filmen een oude hoop stenen?’ (Lacht)
BARBARA DE CONINCK
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
