‘PEACE EN LOVE, IK GELOOF ER NOG IN’

Woeha! Woeha! Tune-Yards is terug! Op haar nieuwe album Nikki Nack trekt Merrill Garbus nieuwe registers open, mét de hulp van twee coproducers en geïnspireerd door Haïtiaanse voodoo. ‘Het meisje met de ukelele is niet meer.’

Brussel, 26 maart. Helikopters in de lucht, politie op bijna elke straathoek, scherpschutters op de daken. Terwijl Barack Obama speecht in het Paleis voor Schone Kunsten, schuif ik in een nabijgelegen café aan bij een kleurrijke, sympathieke landgenote van de Amerikaanse president die ook iets kent van schone kunsten. Merrill Garbus, oftewel Tune-Yards. Een zingende amazone, een vocale topatlete, een geëngageerd mens. Obama drukt het beleefd uit wanneer hij een paar honderd meter verderop zegt: ‘Noch de VS, noch Europa is perfect toegewijd aan zijn eigen idealen. Evenmin claimen we de enige scheidsrechter te zijn over wat juist en fout zit in de wereld.’ Merrill ziet het een tikkeltje anders: ‘De VS zijn een gestoorde plek.’

Dat haar vorige langspeler Whokill drie jaar geleden album van het jaar was in Knack Focus, vertellen we Merrill Garbus bij wijze van binnenkomer. Dat vindt ze leuk om te horen, zegt ze, maar ze voegt er met de knipoog meteen aan toe: ‘Kwestie van de druk nog wat op te voeren.’ Want ook goede pers gaat je niet in je koude kleren zitten.

MERRILL GARBUS: De reacties op Whokill waren nogal unaniem goed, wat ervoor zorgde dat ik uitgebreid kon toeren met het album. Begrijp me niet verkeerd, dat is een privilege, maar wanneer je twee jaar aan een stuk vrijwel dezelfde show speelt, bestaat het risico dat je jezelf moe wordt. En ik was het moe. Ik was mijn stem moe, mijn point of view, mijn perspectief moe. Dat perspectief moest dus verlegd worden. Ik ben Haïtiaanse drum- en danslessen beginnen te volgen, zanglessen, alles wat mijn perspectief kon veranderen, me door elkaar kon schudden. Nu, de doorsneemens schudt zichzelf zelden met opzet door elkaar. Het overkomt je, bijvoorbeeld wanneer je verlaten wordt door een geliefde, of wanneer een dierbare sterft. Dan besef je dat die kantoorjob toch niet alles is, en ga je door de Himalaya trekken. (lacht) Artiesten doen het wel, expres die transformerende momenten opzoeken. Zeer confronterend, maar het was nodig. Ik had opnieuw het gevoel nodig dat ik oké ben. Dat ik deel uitmaak van iets groters dan mezelf.

Je bent uiteindelijk effectief naar Haïti getrokken. Waarom precies dat land?

GARBUS: Ik had een vriend die Haïtiaanse drumlessen volgde en hij vroeg me mee. Het bleek de perfecte manier om uit mezelf te breken. Haïtiaans drummen gebeurt altijd met drie trommels samen, klein, middel en groot. Individuele ritmes zijn niet van tel, het is puur gebaseerd op samenspel. Je zou denken dat het altijd zo is in een goede groep muzikanten, maar in de realiteit luisteren mensen zelden naar elkaar.

Er heeft altijd een voodoo-element in Tune-Yards gezeten. Heb je ginds ook authentieke rituelen meegemaakt?

GARBUS: Er bestaan veel dwaze misverstanden over voodoo, maar ik heb het inderdaad meegemaakt en ja, het heeft mijn leven veranderd. De drumtechnieken die ik leerde zijn gekoppeld aan voodoorituelen, en rond Pasen vinden de meeste ceremonies plaats. We werden meegenomen naar een afgelegen klein dorpje, en daar zijn we drie dagen gebleven. Elke dag wordt er achttien uur aan één stuk door getrommeld, ik geloof dat we in totaal zes uur geslapen hebben. (lacht) Dieren die geofferd worden, bloed, trances, bezeten mensen, ik heb het allemaal gezien en meegemaakt. Een geschenk, een heel intens geschenk. Want het is een cultuur die door de eeuwen heen slavernij, onderdrukking en revolutie heeft overleefd, en dat in een land dat vandaag nog steeds enorm afziet van de vele milieurampen, corrupte leiders en door het Westen opgelegde economische regeltjes. Zo pakkend. Ga ernaartoe, ik geef je bij deze je volgende opdracht! (lacht)

Vergis ik me, of is je trouwe ukelele nergens te bespeuren op dit album?

GARBUS:(lacht) Het meisje met de ukelele is niet meer. De vorige plaat heb ik helemaal geschreven op de ukelele en mijn loop-pedalen. Dat wilde ik deze keer niet herhalen, ik moest afscheid nemen van mijn vertrouwde gereedschap. Maar hij is er wel, hoor, mijn kleine vriend, in tracks als Wait for a Minute en Left Behind, je herkent hem alleen niet.

GARBUS: Als ik besluit met een producer te werken, heeft dat twee redenen: om de song beter te maken, en om mezelf een betere muzikant en producer te maken. Ik wilde meer leren over dance music. Hoe maakt Dr. Dre een vette beat? Dat wilde ik weten, en nu weet ik het, dankzij John Hill en Malay. Ik ben een grote M.I.A.-fan, en toen ik John voor het eerst ontmoette, begon hij meteen honderduit te vertellen over traditionele Jamaicaanse muziek. Ook met Malay, die toen hij met Shakira werkte naar Colombia getrokken is om research te doen, klikte het meteen. Onze interesses en tools lagen dichter bij elkaar dan je zou denken.

Heel eerlijk: toen ik je nieuwe single Water Fountain voor het eerst hoorde, dacht ik spontaan aan Beyoncé.

GARBUS:(enthousiast) Meen je dat echt? That’s great,you made my day! Ik ben dol op Beyoncé, ze weet heel goed wat ze wil en durft op het vlak van productie stoutmoedige keuzes te maken. Single Ladies, bijvoorbeeld, dat is toch een gewaagde popsong? Die hele minimalistische sound die ze met Destiny’s Child al uitpuurden was een keerpunt in de mainstream. Enkel stemmen en wat geschifte percussie, productie op het scherp van de snee.

Wat vind je van de manier waarop ze zichzelf tegenwoordig projecteert als een feministisch icoon?

GARBUS: Vind je dat ik mezelf projecteer als een feministisch icoon?

Je wordt in elk geval zo gepercipieerd.

GARBUS: Juist, en het klopt ook: ik ben een feministe, maar ook gewoon een vrouw die haar job uitoefent, zonder daarbij sexy te willen zijn. En dat is alles wat je tegenwoordig moet doen om feministe te zijn: je tieten niet laten zien. (lacht) Ik weet dus niet of Beyoncé een feministisch icoon is. Misschien dat ze voor sommige meisjes een zelfverzekerd, krachtig en inspirerend voorbeeld is, maar toch… Wat dan met Katy Perry? Vind je haar een feministisch icoon?

Katy Perry en Beyoncé, spelen die niet in een verschillende klasse?

GARBUS: Akkoord, ja, maar Perry schreeuwt ook constant dat ze doet en roept wat ze wil. Ze roept wel voornamelijk over haar vriendje of ex-vriendjes, jammer genoeg. (lacht)

‘Oh my God, I use my lungs!’ roep jij in Real Thing. ‘Bless my lungs! Bless my lungs!’ Het klinkt nogal ironisch.

GARBUS:(glimlacht) Die song gaat over wat ik je vertelde over bejubeld worden in de pers. Over de druk om ‘authentiek’ te zijn. Ik werd gezien als the real thing, maar tegelijk voelde ik me een karikatuur van mezelf. ‘All I ask is to be king of good in my own neighborhood’, zing ik in Stop That Man. Dat gaat daar ook over. Ja, ik ben een feministe en een activiste, maar denk nu a.u.b. niet dat ik heel de tijd enkel goede, zaligmakende gedachten heb. Want ik voel me vaak fucked up, heb vaak gestoorde gedachten. Wat wil je, ik kom van de VS, en de VS zijn een heel gestoorde plek! In België hebben jullie misschien ook een verleden om mee te worstelen, maar bij ons is dat… (vindt geen woorden)

Een constante?

GARBUS: Precies! Hoe bizar moet het niet zijn voor Obama, die opgroeide als zwarte man in de VS, om nu de waarden te verdedigen die zoveel mensen zoals hemzelf onderdrukken?

Wat ik bizar vind: racisme, feminisme, homorechten, het ligt allemaal weer op tafel, beheerst opnieuw de politieke agenda. Is daar niet al eens voor gevochten?

GARBUS: Ik ben het helemaal met je eens. Ga dat maar eens aan jullie Franse buren zeggen, waar massaal protest is tegen het homohuwelijk! Frankrijk nota bene, dat gelijkheid en vrijheid hoog in het vaandel voert. Het bewijst alleen maar dat er nog steeds nood is aan sterke, vrouwelijke stemmen, stemmen als Gertrude Stein en Patti Smith. Ik wil graag simpelweg een artiest zijn, maar het is blijkbaar nog steeds nodig dat ik mezelf als een sterke, vrouwelijke muzikant profileer.

In Sink-o heb je het over ‘peace and love’. Gespeeld of gemeend naïef?

GARBUS: Het is iets van de sixties, nietwaar? Didn’t we deal with that? (lacht) Ik hou ervan om met tegenstellingen te spelen, en Sink-o is helemaal geen vredige song. Na ‘peace and love’ volgt dan ook ‘for the feeling of discomfort to pass before killing’. Ik raak er dus mee weg, vind ik, omdat er ‘moorden’ op het eind staat. (lacht) Kijk, ik woon vlak bij San Francisco, en ik was daar de dag dat de ban op het homohuwelijk werd gebroken. Eén groot feest in de straten, waarbij iedereen elkaar om de hals vloog. Ik heb met eigen ogen gezien dat vrede, liefde en onschuld niets zijn om cynisch over te doen. Ja, ik geloof er toch nog in.

NIKKI NACK

Op 5 mei uit via 4AD. Tune-Yards concerteert op 16 mei in de Botanique, botanique.be

DOOR JONAS BOEL

Merrill Garbus ‘DAT IS ALLES WAT JE TEGENWOORDIG MOET DOEN OM FEMINISTE TE ZIJN: JE TIETEN NIET LATEN ZIEN. IK WEET DUS NIET OF BEYONCÉ EEN FEMINISTISCH ICOON IS.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content