P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

‘Maar jij hebt die al gezien’, zeggen mensen wanneer je hen zegt dat je een film al gezien hebt die zij zelf nog niet hebben gezien, waardoor de grote vraag dus wordt of er alsnog naar die film wordt gekeken of er voor een andere wordt gekozen. ‘Ja, maar ik vind dat niet erg’, zeg ik dan. Omdat ik dat niet erg vind. Uiteraard niet als het een goede film was, maar eigenlijk ook niet als de film bij de eerste visie was tegengevallen. Dan kijk ik ofwel waarom hij niet goed was, of ik verander van mening.

Nu ben ik wel wat misvormd door mijn academische vorming, die hoofdzakelijk bestond uit films bekijken en een ergonomisch zo onverantwoord mogelijke houding proberen te vinden op een stoeltje in de aula.

Maar veel mensen – gewone mensen – lijken een film voor een tweede keer zien dus als een absolute onmogelijkheid te beschouwen. Volgens mij komt dat omdat voor de meeste mensen een film bekijken in de eerste plaats een sociaal gebeuren is. Ze willen samen iets beleven en als iemand dan een soort van re-run van de belevenis draait, dan is voor hen het plezier dus ook minder groot. Film is voor de meesten ontspanning en beleving, maar dat mag de volgende vraag toch niet minder belangrijk maken: wat is er in godsnaam met onze films gebeurd?

Het is vandaag haast onmogelijk om in een mainstreamomgeving een goede film te zien. Ik zeg niet eens geniaal of verbluffend, wat eigenlijk zou moeten. Nee, gewoon: iets dat niet van begin tot einde suckt.

Worden er dan geen goede films gemaakt, juffrouw? Natuurlijk wel. Bij hopen. Ze komen alleen niet bij het publiek via kanalen die bereikbaar zijn voor mensen die niet als een bezetene of voor-hun-werk met film bezig zijn.

Goede films blijven steken op festivals. Ik zeg niet dat alle films op festivals goed zijn, maar er zitten er wel altijd minstens een paar goede tussen.

Het probleem zit hem natuurlijk in de distributie. Films worden door de zalen gepompt en zorgen zo voor opbrengsten. Maar de zalen werden overgenomen door tieners, minder slimme vrouwen-met-veel-vragen en mannen die ‘snelle auto’s en dikke tetten gewoon vet vinden’. Vroeger had je nog VT4 voor die mensen, maar ook dat is ons weer afgepakt door de sossen.

Je kunt je afvragen of er eerst het publiek was en dan de films, of omgekeerd. Ik weet het niet. Resultaat is alleszins dat films die echt mooi of echt slim of echt grappig zijn er gewoon niet door raken. En dus ook geen zieltjes kunnen winnen van mogelijk toekomstige liefhebbers en kenners.

En zo wordt film een erg elitair gebeuren, terwijl een van de essenties van film net is dat het democratisch kan zijn en alle soorten van mensen kan verbinden.

Het is niet omdat iets popcultuur heet dat het niet onderhouden moet worden. Waarschijnlijk zelfs het tegendeel. Met een straffe theatervoorstelling red je geen generatie van het culturele nulpunt.

Dus als de industrie er zelf niets aan doet, dan hoop ik dat er een revolutie komt die de onzinnige vallei tussen het grote publiek en de goede film snel weer overbrugt. Zoals vroeger. Was alles maar zoals vroeger.

P.B. GRONDA

HET IS NIET OMDAT IETS POPCULTUUR HEET DAT HET NIET ONDERHOUDEN MOET WORDEN. INTEGENDEEL, MET EEN THEATERVOORSTELLING RED JE GEEN GENERATIE VAN HET CULTURELE NULPUNT.