Paul Baeten
Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

P.B. GRONDA, van wie onlangs de nieuwe roman Wanderland is verschenen, duikt elke week in de populaire cultuur.

Eigenlijk worden we bepaald door verhalen en niet door feiten. Dat is belangrijk om te weten voor je weer de deur uitgaat.

Je zou nochtans trots kunnen zijn op onze verwezenlijkingen. We hebben bibliotheken en universiteiten gebouwd en ook het internet. We hebben bruggen en wolkenkrabbers gebouwd, gebaseerd op wetten en berekeningen en niet op geruchten over stevigheid of een opgeklopt verhaaltje met een sappige titel over de zogenaamde invloed van zwaartekracht. Er zijn mensen die moleculen bestuderen en tegelijkertijd kijken we naar planeten die haast onvoorstelbaar ver van ons vandaan hangen. En met al de verzamelde gegevens gaan we aan de slag en de resultaten zijn soms prachtig en groots.

Wat dus verbaast, is dat het nog steeds de verhaaltjes zijn die onze agenda’s bepalen, en niet de feiten. Onze persoonlijke agenda en die van de bestuurders die ons moeten leiden, worden in schrikbarende mate bepaald door dingen die in eerste plaats ‘een goed verhaal’ vormen.

Kijk bijvoorbeeld naar de nieuwe docureeks Making a Murderer van Netflix. Dat gaat over een onrecht in het Amerikaanse strafsysteem. We weten dat zulke zaken zich betrekkelijk vaak voordoen maar hebben een sexy vehikel nodig om het even te bespreken. Niet alleen dat: als dit verhaal eenmaal verteld zal zijn, zullen we snel vrede nemen met de gedachte dat er in de kern helemaal niets veranderd zal zijn. Het verhaal is namelijk groter dan het onderwerp: de volgende Netflix-reeks krijgt de vernieuwde aandacht, niet de volgende onwaarschijnlijke dwaling in een of andere rechtbank. Mogelijk zelfs nog straffer: minder aandacht voor soortgelijke zaken, want ja: dat verhaal kennen we intussen wel.

Je zou kunnen denken: mensen voelen gewoon graag mee, ze engageren zich pas wanneer er een emotionele component is. Maar een verstandige mens of een beleidsmaker zou de onzin daarvan kunnen inzien en besluiten: laten we daar vanaf nu niet langer rekening mee houden als het gaat over, bijvoorbeeld, een wapenwet, klimaatveranderingen of racisme. Laten we onze beslissingen baseren op zaken die we weten, niet op wat iemand op een dag besloot tot onderwerp van een tv-programma of een artikel op een drukbezochte website te maken.

Maar het omgekeerde is waar: hoe meer feiten we verzamelen, hoe minder we ze gebruiken in ons eigen voordeel. Vreemd.

Zeker omdat plaatsen waar echte verhalen welig zouden moeten tieren, bijvoorbeeld in de cinema, intussen karakterloze franchisehubs van creatieve armoede zijn geworden. Vorig jaar waren er drie films. Je had deel twee van het tweede deel – echt waar – van The Hunger Games, James Bond en Star Wars.

En dan nog een paar duizend andere films maar, hey, wie heeft er nog tijd nadat alle slappe, slecht geschreven, pretentieuze bullshit over het onderwerp van het uur eindelijk is gelezen aan het einde van de dag? Dan wil een mens niet meer nadenken. Dan wil een mens gewoon Star Wars zien, zoals de elfjarige die hij op dat moment mentaal nog is. Kan iemand me dat verhaal eens even kort uitleggen?

P.B. GRONDA

HOE MEER FEITEN WE VERZAMELEN, HOE MINDER WE ZE GEBRUIKEN IN ONS EIGEN VOORDEEL. VREEMD.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content